четверг, 30 ноября 2017 г.
თირიში ფიფქეფი - ირაკლი უჩანეიშვილი
თირიში ფიფქეფი
ფურინუნს ცაშე თირი,
ფერ ქიგედგ ირფელს მუში.
წყნარას იბირა ჩქინო
თირიში ფიფქეფი.
მუ თოლეფს უფაფუა,
არიკით ირულუა,
სოვრეშე იბდა ბაბუ,
ირდიხას თირუ რე.
გილინდას ბჟალარაშა,
თირს მიაუნი ცაშა,
ირო გილინდას ბონას,
ნორღვედას სინთელე.
ფურინუნს ცაშე თირი,
ფერ ქიგედგ ირფელს მუში,
წყნარას იბირა ჩქინო
თირიში ფიფქეფი.
среда, 29 ноября 2017 г.
ბაბილონის ასულო! ქალდეველთა ასულო!
1. ჩამოდი და ჩაჯექი მტვერში, ბაბილონის ასულო! დაჯექი მიწაზე უტახტოდ, ქალდეველთა ასულო! რადგან აღარ გერქმევა ნაზი და ნებიერი.
2. აიღე დოლაბი და დაფქვი ფქვილი; მოიხადე პირბადე, აიკრიფე კალთები, გაიშიშვლე წვივები და გადადი მდინარეებზე.
3. გაშიშვლდება შენი სარცხვინელი და გამოჩნდება შენი აუგი. შურს ვიძიებ და ვერავინ დამაკავებს.
4. ჩვენი მხსნელი - ცაბაოთ უფალია მისი სახელი - ისრაელის წმიდაა.
5. იჯექი მდუმარედ და წადი ბნელში, ქალდეველთა ასულო, რადგან აღარ გერქმევა სამეფოთა დედოფალი.
6. განრისხებული ვარ ჩემს ხალხზე, ტალახად ვაქციე ჩემი წილხვდომილი და ხელში მოგეცი ისინი; არ მოეპყარი მათ სიბრალულით, მოხუცებულს დიდად დაუმძიმე უღელი.
7. შენ კი თქვი: საუკუნოდ ვარო ქალბატონი! გულთან არ გაგიკარებია ეს ამბები, არ გიფიქრია მათ აღსასრულზე.
8. ახლა კი ისმინე ეს, გაფუფუნებულო, მშვიდად რომ ზიხარ და გულში ფიქრობ: მე ვარ და ჩემს მეტი არავინ არისო. ქვრივად არ ვიჯდები და არც შვილმკვდარი ვიქნებიო.
9. მოვა შენზე წამისყოფით ერთ დღეს ეს ორივე, შვილმკვდარობა და ქვრივობა. სრულად გეწევა შენ ეს, არ გიშველის შენი ურიცხვი გრძნეულებები, შენი მაგარი ჯადოები.
10. შენი სიავის იმედი გქონდა, ამბობდი: არავინ არის ჩემი დამნახავიო. შენი სიბრძნე და ცოდნა გაცთუნებდა და ამბობდი გულში: მე ვარ და ჩემს მეტი არავინ არისო.
11. გეწევა უბედურება და არ გეცოდინება მისი სახსარი, ჭირი დაგატყდება და ვერ აირიდებ; ანაზდად გეწევა განადგურება, ვერც გაიგებ.
12. იდექი შენს ჯადოებზე და შენს უამრავ გრძნეულებებზე, რისთვისაც ზრუნავდი სიყმაწვილიდანვე! იქნებ გიშველოს, იქნება ზარი დასცე.
13. დაღლილი ხარ ბევრი თათბირისგან; აბა, წარდგნენ ცათა მზომელნი, ვარსკვლავთმჭვრეტელნი, ახალ მთვარეთა მცნობელნი და გიხსნან მოწევნადისგან!
14. აჰა, ჩალასავით არიან, ცეცხლმა გადაბუგა ისინი, საკუთარი თავიც ვერ იხსნეს ალისაგან; ნაკვერცხალიც არ დარჩა გასათბობად, არც ცეცხლი მის წინ დასაჯდომად!
15. ასე იქნებიან შენთვის ისინი, ვისთანაც შრომობდი და სავაჭროდ დადიოდი სიყმაწვილიდანვე. ყველა თავის გზაზე წახეტიალდება, შენი მშველელი კი არავინ იქნება.
2. აიღე დოლაბი და დაფქვი ფქვილი; მოიხადე პირბადე, აიკრიფე კალთები, გაიშიშვლე წვივები და გადადი მდინარეებზე.
3. გაშიშვლდება შენი სარცხვინელი და გამოჩნდება შენი აუგი. შურს ვიძიებ და ვერავინ დამაკავებს.
4. ჩვენი მხსნელი - ცაბაოთ უფალია მისი სახელი - ისრაელის წმიდაა.
5. იჯექი მდუმარედ და წადი ბნელში, ქალდეველთა ასულო, რადგან აღარ გერქმევა სამეფოთა დედოფალი.
6. განრისხებული ვარ ჩემს ხალხზე, ტალახად ვაქციე ჩემი წილხვდომილი და ხელში მოგეცი ისინი; არ მოეპყარი მათ სიბრალულით, მოხუცებულს დიდად დაუმძიმე უღელი.
7. შენ კი თქვი: საუკუნოდ ვარო ქალბატონი! გულთან არ გაგიკარებია ეს ამბები, არ გიფიქრია მათ აღსასრულზე.
8. ახლა კი ისმინე ეს, გაფუფუნებულო, მშვიდად რომ ზიხარ და გულში ფიქრობ: მე ვარ და ჩემს მეტი არავინ არისო. ქვრივად არ ვიჯდები და არც შვილმკვდარი ვიქნებიო.
9. მოვა შენზე წამისყოფით ერთ დღეს ეს ორივე, შვილმკვდარობა და ქვრივობა. სრულად გეწევა შენ ეს, არ გიშველის შენი ურიცხვი გრძნეულებები, შენი მაგარი ჯადოები.
10. შენი სიავის იმედი გქონდა, ამბობდი: არავინ არის ჩემი დამნახავიო. შენი სიბრძნე და ცოდნა გაცთუნებდა და ამბობდი გულში: მე ვარ და ჩემს მეტი არავინ არისო.
11. გეწევა უბედურება და არ გეცოდინება მისი სახსარი, ჭირი დაგატყდება და ვერ აირიდებ; ანაზდად გეწევა განადგურება, ვერც გაიგებ.
12. იდექი შენს ჯადოებზე და შენს უამრავ გრძნეულებებზე, რისთვისაც ზრუნავდი სიყმაწვილიდანვე! იქნებ გიშველოს, იქნება ზარი დასცე.
13. დაღლილი ხარ ბევრი თათბირისგან; აბა, წარდგნენ ცათა მზომელნი, ვარსკვლავთმჭვრეტელნი, ახალ მთვარეთა მცნობელნი და გიხსნან მოწევნადისგან!
14. აჰა, ჩალასავით არიან, ცეცხლმა გადაბუგა ისინი, საკუთარი თავიც ვერ იხსნეს ალისაგან; ნაკვერცხალიც არ დარჩა გასათბობად, არც ცეცხლი მის წინ დასაჯდომად!
15. ასე იქნებიან შენთვის ისინი, ვისთანაც შრომობდი და სავაჭროდ დადიოდი სიყმაწვილიდანვე. ყველა თავის გზაზე წახეტიალდება, შენი მშველელი კი არავინ იქნება.
ძველი აღთქმა
ესაია წინასწარმეტყველი
თავი ორმოცდამეშვიდე
вторник, 28 ноября 2017 г.
ვაი ამბოხებულ შვილებს, ამბობს უფალი, რჩევას რომ მიჰყვებიან, მაგრამ არა ჩემსას!
1. ვაი ამბოხებულ შვილებს, ამბობს უფალი, რჩევას რომ მიჰყვებიან, მაგრამ არა ჩემსას! ზრახვას რომ იზრახავენ, მაგრამ არა ჩემის სულისას, რათა ცოდვა მიუსართონ ცოდვას.
2. ეგვიპტეში რომ ჩადიან და ჩემს ბაგეებს არ ეკითხებიან, რათა ფარაონის მფარველობა ეძებონ და ეგვიპტის ჩრდილს შეაფარონ თავი!
3. სირცხვილად ექცევათ მათ ფარაონის მფარველობა და ეგვიპტის ჩრდილში შეფარება - დამცირებად.
4. რადგან მათი მთავრები ცოყანში არიან და მათმა მოციქულებმა ხანეს მიაღწიეს.
5. ყველა სირცხვილს ჭამს იმ ხალხის გამო, რომელიც ვერ გამოადგებათ მათ, ვერც იხსნის, ვერც უშველის, მხოლოდ შეარცხვენს და მოაყივნებს.
6. ნეგების პირუტყვთა განაჩენი. ტანჯვისა და წვალების ქვეყნის გავლით, საიდანაც გამოდიან ხვადი და ძუ ლომი, ასპიტი და მფრინავი გველეშაპი, ჩოჩრების ზურგით მიაქვთ თავიანთი დოვლათი და აქლემების კუზით - თავიანთი განძეულობა იმ ხალხთან, რომელიც არ გამოადგებათ.
7. ეგვიპტის შემწეობა ფუჭი და ამაოა, ამიტომ შევარქვი მას უქმად მოტრაბახე.
8. ახლა წადი და ფიქალზე დაუწერე ეს მათ და წიგნში ამოკვეთე, რომ დარჩეს სამომავლოდ, უკუნისამდე.
9. რადგან ურჩია ეს ხალხი, მატყუარა შვილები არიან, შვილები, რომელთაც არ უნდათ უფლის რჯულის გაგონება;
10. რომლებიც ეუბნებიან მისნებს: ნურაფერს ხედავთ, და წინასწარმეტყველთ: ნუ გვიწინასწარმეტყველებთ სიმართლეს, გვითხარით საამური სიტყვები, სასეიროდ გვიწინასწარმეტყველეთ!
11. გზიდან გადადექით, ბილიკიდან გადაუხვიეთ, ისრაელის წმიდა მოგვაშორეთო.
12. ამიტომ ასე ამბობს ისრაელის წმიდა: რადგან შეიძულეთ ეს სიტყვა, ძალადობის და ცბიერების იმედი გაქვთ და ამას ემყარებით,
13. ამიტომ ეს დანაშაული იქნება თქვენთვის მაღალ კედელზე გაჩენილი ბზარივით, რომელიც გაარღვევს მას და ერთ წამში, ანაზდეულად ჩამოაქცევს.
14. დაინგრევა, როგორც იმსხვრევა მექოთნეთა ჭურჭელი, უწყალოდ დალეწილი, და ერთ ნატეხსაც ვერავინ იპოვნის მის ნამსხვრევებში, რომ კერიდან ცეცხლი აიღოს ან საგუბარიდან წყალი ამოხაპოს.
15. რადგან ასე ამბობს უფალი ღმერთი, ისრაელის წმიდა: უკან მოქცევით და დავანებით გადარჩებოდით, სიმშვიდეში და სასოებაში იქნებოდა თქვენი ძალა, მაგრამ არ ინდომეთ,
16. თქვით: არა, ცხენებით გავიქცევით, ამიტომაც გაიქცევით! მკვირცხლებზე ავმხედრდებითო, იმიტომაც მკვირცხლები იქნებიან თქვენი მდევრები.
17. ათასი გაიქცევა ერთის მუქარაზე; ხუთის მუქარაზე ყველანი გაიქცევით, ვიდრე სამანივით არ შერჩებით მთის წვერს და მაღლობს - ნიშანივით.
18. მაინც სურს უფალს თქვენი შეწყალება და მაინც აღდგება თქვენს შესაბრალებლად, რადგან სამართლის ღმერთია უფალი, ნეტარია ყოველი მისი მოესავი.
19. რადგან ერი სიონში იცხოვრებს, იერუსალიმში; აღარ გექნება სატირალი, წყალობით შეგიწყალებს შენი ღაღადების ხმაზე; როგორც კი მოესმება, პასუხს გაგცემს.
20. მოგცემთ უფალი ჭირში პურსა და სიმწარეში წყალს და აღარ დაიმალება თქვენი მოძღვარი და იხილავენ თქვენს მოძღვარს თქვენი თვალები.
21. თქვენს ყურებს მოესმება სიტყვა თქვენს უკან: აჰა, გზა, იარეთ მასზე, როცა მარჯვნივ ან მარცხნივ გადაუხვევთ.
22. სიბილწედ შერაცხავთ ვერცხლით მოჭედილ თქვენს კერპებს და თქვენი აღალმების ოქროს შესამოსელს, გაფანტავთ როგორც სიბინძურეს, განვედო, ეტყვით.
23. მოსცემს წვიმას შენს თესლს, რომელსაც დათესავ მიწაზე, და პურს - მიწის მოსავალს, რომელიც მსუყე და მაწიერი იქნება; იბალახებს იმ დღეს შენი საქონელი გაშლილ საძოვარზე.
24. ხარები და ვირები, მიწას რომ ამუშავებენ, მარილიან საკვებს შეჭამენ, გადარჩეულს ნიჩბითა და სანიავებლით.
25. ყოველ მაღალ მთაზე და ყოველ შემაღლებულ გორაკზე გაჩნდება ღელეები, წყლის ნიაღვრები დიდი შემუსრვის დღეს, როცა დაეცემიან გოდოლები.
26. მთვარის ნათელი მზის ნათელივით იქნება და მზის ნათელი გაშვიდკეცდება შვიდი დღის ნათელივით; მაშინ შეუხვევს უფალი ჭრილობას თავის ერს და თავის დანარტყამს განუკურნავს.
27. აჰა, უფლის სახელი შორიდან მოდის; გიზგიზებს მისი რისხვა და შენივთდა კვამლი, მისი ბაგეები სავსეა წყრომით და მისი ენა მჭამელი ცეცხლია.
28. მისი სუნთქვა, როგორც მოვარდნილი ნიაღვარი, ყველამდე უწვდენს, რომ გაცხრილოს ხალხები აღსპოლვის ცხრილში; რომ ლაგამი ამოსდოს ყბაზე ხალხებს გზა-კვალის ასარევად.
29. სიმღერა გექნებათ როგორც დღესასწაულის განათვლის ღამეს და გულის სიხარული როგორც სალამურით მიმავალს უფლის მთაზე, ისრაელის კლდეზე ასასვლელად.
30. გამოსცემს უფალი თავის დიდეხულ ხმას და თავის შემართულ მკლავს გამოაჩენს მძვინვარე რისხვაში და შემჭმელი ცეცხლის ალში, მეხისტეხაში და თავსხმაში, ქვის სეტყვაში.
31. რადგან უფლის ხმაზე დაფრთხება აშური, როცა ატყდება კვერთხის ცემა.
32. ყოველ ჩავლაზე დამსჯელი კეტისა, რომელსაც მათზე შემართავს უფალი, დაფდაფთა და ქნართა ხმა გაისმება და მოღერებული მკლავით შეებმება მათ.
33. რადგან დიდიხნის მოწყობილია კოცონი, მეფისთვის გამზადდა, გაღრმავდა და გაფართოვდა. უხვად არის მასზე ცეცხლი და შეშა. უფლის სუნთქვა, როგორც გოგირდის ნიაღვარი, გააჩაღებს მას.
2. ეგვიპტეში რომ ჩადიან და ჩემს ბაგეებს არ ეკითხებიან, რათა ფარაონის მფარველობა ეძებონ და ეგვიპტის ჩრდილს შეაფარონ თავი!
3. სირცხვილად ექცევათ მათ ფარაონის მფარველობა და ეგვიპტის ჩრდილში შეფარება - დამცირებად.
4. რადგან მათი მთავრები ცოყანში არიან და მათმა მოციქულებმა ხანეს მიაღწიეს.
5. ყველა სირცხვილს ჭამს იმ ხალხის გამო, რომელიც ვერ გამოადგებათ მათ, ვერც იხსნის, ვერც უშველის, მხოლოდ შეარცხვენს და მოაყივნებს.
6. ნეგების პირუტყვთა განაჩენი. ტანჯვისა და წვალების ქვეყნის გავლით, საიდანაც გამოდიან ხვადი და ძუ ლომი, ასპიტი და მფრინავი გველეშაპი, ჩოჩრების ზურგით მიაქვთ თავიანთი დოვლათი და აქლემების კუზით - თავიანთი განძეულობა იმ ხალხთან, რომელიც არ გამოადგებათ.
7. ეგვიპტის შემწეობა ფუჭი და ამაოა, ამიტომ შევარქვი მას უქმად მოტრაბახე.
8. ახლა წადი და ფიქალზე დაუწერე ეს მათ და წიგნში ამოკვეთე, რომ დარჩეს სამომავლოდ, უკუნისამდე.
9. რადგან ურჩია ეს ხალხი, მატყუარა შვილები არიან, შვილები, რომელთაც არ უნდათ უფლის რჯულის გაგონება;
10. რომლებიც ეუბნებიან მისნებს: ნურაფერს ხედავთ, და წინასწარმეტყველთ: ნუ გვიწინასწარმეტყველებთ სიმართლეს, გვითხარით საამური სიტყვები, სასეიროდ გვიწინასწარმეტყველეთ!
11. გზიდან გადადექით, ბილიკიდან გადაუხვიეთ, ისრაელის წმიდა მოგვაშორეთო.
12. ამიტომ ასე ამბობს ისრაელის წმიდა: რადგან შეიძულეთ ეს სიტყვა, ძალადობის და ცბიერების იმედი გაქვთ და ამას ემყარებით,
13. ამიტომ ეს დანაშაული იქნება თქვენთვის მაღალ კედელზე გაჩენილი ბზარივით, რომელიც გაარღვევს მას და ერთ წამში, ანაზდეულად ჩამოაქცევს.
14. დაინგრევა, როგორც იმსხვრევა მექოთნეთა ჭურჭელი, უწყალოდ დალეწილი, და ერთ ნატეხსაც ვერავინ იპოვნის მის ნამსხვრევებში, რომ კერიდან ცეცხლი აიღოს ან საგუბარიდან წყალი ამოხაპოს.
15. რადგან ასე ამბობს უფალი ღმერთი, ისრაელის წმიდა: უკან მოქცევით და დავანებით გადარჩებოდით, სიმშვიდეში და სასოებაში იქნებოდა თქვენი ძალა, მაგრამ არ ინდომეთ,
16. თქვით: არა, ცხენებით გავიქცევით, ამიტომაც გაიქცევით! მკვირცხლებზე ავმხედრდებითო, იმიტომაც მკვირცხლები იქნებიან თქვენი მდევრები.
17. ათასი გაიქცევა ერთის მუქარაზე; ხუთის მუქარაზე ყველანი გაიქცევით, ვიდრე სამანივით არ შერჩებით მთის წვერს და მაღლობს - ნიშანივით.
18. მაინც სურს უფალს თქვენი შეწყალება და მაინც აღდგება თქვენს შესაბრალებლად, რადგან სამართლის ღმერთია უფალი, ნეტარია ყოველი მისი მოესავი.
19. რადგან ერი სიონში იცხოვრებს, იერუსალიმში; აღარ გექნება სატირალი, წყალობით შეგიწყალებს შენი ღაღადების ხმაზე; როგორც კი მოესმება, პასუხს გაგცემს.
20. მოგცემთ უფალი ჭირში პურსა და სიმწარეში წყალს და აღარ დაიმალება თქვენი მოძღვარი და იხილავენ თქვენს მოძღვარს თქვენი თვალები.
21. თქვენს ყურებს მოესმება სიტყვა თქვენს უკან: აჰა, გზა, იარეთ მასზე, როცა მარჯვნივ ან მარცხნივ გადაუხვევთ.
22. სიბილწედ შერაცხავთ ვერცხლით მოჭედილ თქვენს კერპებს და თქვენი აღალმების ოქროს შესამოსელს, გაფანტავთ როგორც სიბინძურეს, განვედო, ეტყვით.
23. მოსცემს წვიმას შენს თესლს, რომელსაც დათესავ მიწაზე, და პურს - მიწის მოსავალს, რომელიც მსუყე და მაწიერი იქნება; იბალახებს იმ დღეს შენი საქონელი გაშლილ საძოვარზე.
24. ხარები და ვირები, მიწას რომ ამუშავებენ, მარილიან საკვებს შეჭამენ, გადარჩეულს ნიჩბითა და სანიავებლით.
25. ყოველ მაღალ მთაზე და ყოველ შემაღლებულ გორაკზე გაჩნდება ღელეები, წყლის ნიაღვრები დიდი შემუსრვის დღეს, როცა დაეცემიან გოდოლები.
26. მთვარის ნათელი მზის ნათელივით იქნება და მზის ნათელი გაშვიდკეცდება შვიდი დღის ნათელივით; მაშინ შეუხვევს უფალი ჭრილობას თავის ერს და თავის დანარტყამს განუკურნავს.
27. აჰა, უფლის სახელი შორიდან მოდის; გიზგიზებს მისი რისხვა და შენივთდა კვამლი, მისი ბაგეები სავსეა წყრომით და მისი ენა მჭამელი ცეცხლია.
28. მისი სუნთქვა, როგორც მოვარდნილი ნიაღვარი, ყველამდე უწვდენს, რომ გაცხრილოს ხალხები აღსპოლვის ცხრილში; რომ ლაგამი ამოსდოს ყბაზე ხალხებს გზა-კვალის ასარევად.
29. სიმღერა გექნებათ როგორც დღესასწაულის განათვლის ღამეს და გულის სიხარული როგორც სალამურით მიმავალს უფლის მთაზე, ისრაელის კლდეზე ასასვლელად.
30. გამოსცემს უფალი თავის დიდეხულ ხმას და თავის შემართულ მკლავს გამოაჩენს მძვინვარე რისხვაში და შემჭმელი ცეცხლის ალში, მეხისტეხაში და თავსხმაში, ქვის სეტყვაში.
31. რადგან უფლის ხმაზე დაფრთხება აშური, როცა ატყდება კვერთხის ცემა.
32. ყოველ ჩავლაზე დამსჯელი კეტისა, რომელსაც მათზე შემართავს უფალი, დაფდაფთა და ქნართა ხმა გაისმება და მოღერებული მკლავით შეებმება მათ.
33. რადგან დიდიხნის მოწყობილია კოცონი, მეფისთვის გამზადდა, გაღრმავდა და გაფართოვდა. უხვად არის მასზე ცეცხლი და შეშა. უფლის სუნთქვა, როგორც გოგირდის ნიაღვარი, გააჩაღებს მას.
ძველი აღთქმა
ესაია წინასწარმეტყველი
თავი ოცდამეათე
понедельник, 27 ноября 2017 г.
„ადამის ძევ!“ – ასე ეუბნებოდა თვით უფალი წმიდა წინასწარმეტყველ ეზეკიელს,
– „იწინასწარმეტყველე ისრაელის მწყემსებზე, იწინასწარმეტყველე და უთხარი მათ, მწყემსებს, ასე ამბობს-თქო უფალი ღმერთი: ვაი, ისრაელის მწყემსებს, რომლებიც საკუთარ თავს მწყემსავენ! განა ცხვარს არ უნდა მწყემსავდნენ მწყემსები? ქონს ჭამთ, მატყლით იმოსებით, ნასუქალს ხოცავთ, ცხვარს კი არ მწყემსავთ! დაუძლურებულთ არ აძლიერებთ, დასნეულებულთ არ განკურნავთ, ჭრილობებს არ შეუხვევთ, გატაცებულს უკან არ აბრუნებთ, დაკარგულს არ ეძებთ, მძლავრობით და სისასტიკით ბატონობთ მათზე. გაიფანტნენ უმწყემსოდ დარჩენილნი, მინდვრის მხეცების კერძნი გახდნენ, გაიფანტნენ! დაეხეტება ჩემი ცხვარი და არავინაა მათი მომკითხავი, არც მძებნელი. ამიტომ ისმინეთ უფლის სიტყვა, მწყემსებო! ცოცხალიმც ვარ, ამბობს უფალი! რაკი მიტაცებულია ჩემი ცხვარი და მიწის მხეცების კერძი გამხდარა უმწყემსოდ დარჩენილი ჩემი ცხვარი, რაკი არ მოუკითხავთ ჩემს მწყემსებს ჩემი ცხვარი, რაკი საკუთარ თავს მწყემსავენ მწყემსები, ჩემს ცხვარს კი არ მწყემსავენ, ამიტომ ისმინეთ უფლის სიტყვა, მწყემსებო! ასე ამბობს უფალი ღმერთი: აჰა, ისევ მწყემსებს მოვკითხავ ჩემს ცხვარს და გადავაყენებ მათ ცხვრის მწყემსობისგან, რომ კვლავ აღარასოდეს მწყემსავდნენ მათ. პირიდან გამოვგლეჯ მათ ჩემ ცხვარს, რომ მათი კერძი აღარ იყოს“ (ეზეკ. 34, 2-10).''
„მე თავად დავმწყემსავ ჩემს ცხვარს და მე თავად დავაბინავებ, ამბობს უფალი ღმერთი. დაკარგულს მოვიძიებ, გატაცებულს დავაბრუნებ, დაჭრილს ჭრილობებს შევუხვევ, დაუძლურებულს მოვაძლიერებ, მსუქანს და ძლიერს მოვუვლი; სამართლიანად დავმწყემსავ მათ“ (ეზეკ. 14, 15-16).
martlmadidebloba.ge
„მე თავად დავმწყემსავ ჩემს ცხვარს და მე თავად დავაბინავებ, ამბობს უფალი ღმერთი. დაკარგულს მოვიძიებ, გატაცებულს დავაბრუნებ, დაჭრილს ჭრილობებს შევუხვევ, დაუძლურებულს მოვაძლიერებ, მსუქანს და ძლიერს მოვუვლი; სამართლიანად დავმწყემსავ მათ“ (ეზეკ. 14, 15-16).
martlmadidebloba.ge
четверг, 23 ноября 2017 г.
იგავი ხორბალსა და ღვარძლზე.
ხორბალი
და
ღვარძლი
მათე 13, 24-30
ნუ იქნები ღვარძლიანი – იყავი მადლიანი
ღვარძლი სარეველა ბალახია, სწრაფად მრავლდება და ღრმად იდგამს ფესვებს ყანაში. ეშმაკიც ასეა: კაცის გულში თუ შეაღწია, ღვარძლივით თესავს ბოროტ სურვილებს. ამიტომ ვამბობთ ხოლმე გაბოროტებულ კაცზე, ღვარძლიანია, ღვარძლიანი გული აქვსო.
ქრისტეს მოწაფეებმა უფალ იესოს სთხოვეს: განგვიმარტე, რას ნიშნავს ეს იგავიო. უფალმა მათ განუმარტა:
კეთილი თესლი ვინც დათესა, არის ძე კაცისა, ესე იგი, თვითონ იესო ქრისტე. ყანა მთელი ქვეყანაა, მსოფლიოა. კეთილი თესლი სასუფევლის ძენი არიან, სასუფევლის ძენში უფალი თავის მოწაფეებს გულისხმობდა. ღვარძლი, – განაგრძო უფალმა, – უკეთურის ძენი არიან. მტერი, რომელმაც ეს ღვარძლი ჩათესა, ეშმაკია. მკა არის წუთისოფლის დასასრული, მომკელები კი ჩემი ანგელოზები არიანო.
ხედავ, როგორი სურათი დაიხატა: ღმერთმა შექმნა სამყარო, ბუნება, ბუნების ქმნილებანი და მათი გვირგვინი – ადამიანი. ყველაფერი, რასაც შენ გარშემო ხედავ, ღმერთმა სიკეთისა და სიყვარულისთვის მოგვცა. ასე დათესა მან კეთილი თესლი ამ ქვეყანაზე. მაგრამ ადამიანებს სიფხიზლე მოაკლდათ. სიყვარულიც შეუმცირდათ და ბოლოს ღრმა ძილსაც მიეცნენ – სულიერად მოდუნდნენ. ეშმაკმაც დრო იხელთა, მიეპარა, შეუმჩნევლად შეაღწია კაცთა გულებში და იქ ღვარძლივით ჩათესა ბოროტება.
საიდან გაჩნდა ღვარძლი? – ეკითხებიან მონები ყანის პატრონს: ეს მონები ზეციური ანგელოზები არიან. მათ უკვირთ: როგორ შეიძლება, კეითლგონიერმა ადამიანმა სიკეთე მოიკლოს და ბოროტება მიიღოს?! უფალი იგავში ამბობს, რომ ეს ბოროტება ეშმაკის ნახელავია. შეშფოთებული ანგელოზები ეშურებიან, დაგვეხმარონ და ნებას ითხოვენ უფლისგან: წავალთ, გავმარგლავთ, ღვარძლივით ამოვძირკვავთ ბოროტსო.
მაგრამ უფალი იესო გასაოცარ სულგრძელობას იჩენს ჩვენ მიმართ, მოთმინებით გველოდება: ვაცადოთო, – ეუბნება ანგელოზებს, – იქნებ, თვითონვე ამოძირკვონ და მოიშორონ ცოდვა; სანამ სამყაროს აღსასრული არ დამდგარა, ძალას ნუ ვიხმართ, ვაითუ, ძალმომრეობით ბოროტებას ახალი ბოროტება მიემატოს და კეთილიც დაზიანდესო. ბოროტებასთან ბრძოლაში საუკეთესო იარაღი სიყვარული და მოთმინებაა.
იგავის განმარტების შემდეგ უფალი იესო მეორედ მოსვლის, ქვეყნის აღსასრულის სურათსაც ხატავს: როცა უკვე სხვა გზა აღარ დარჩება ბოროტებისა და ცოდვის ამოსაკვეთად, ის თვითონ მოვა თავის წმიდა ანგელოზებთან ერთად. უფლის ბრძანებით, ისინი ყველა ცოდვილს ღვარძლის ძნებივით შეკრებენ და ცეცხლოვან ჯოჯოხეთში ჩაყრიან. მართლები კი მზესავით გაბრწყინდებიანო, – გვანუგეშებს უფალი, – მათ ზეციერი მამის სამკვიდრებელში, ცათა სასუფეველში ელით მარადიული სამყოფელიო.
ახლა თავად განსაჯე, რომელი სჯობია – ღვარძლიანი იყო თუ მადლიანი?
tbiliselebi.ge
среда, 22 ноября 2017 г.
понедельник, 6 ноября 2017 г.
„ერთი, წმიდა, კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია“
სარწმუნოების სიმბოლოში ჩვენ ვაღიარებთ, რომ გვწამს „ერთი, წმიდა, კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია“. განვმარტოთ ეს წინადადება მთლიანად. ერთი ნიშნავს ერთ, ანუ ერთიან ეკლესიას, ანუ იმას, რომ ჭეშმარიტი ეკლესია არის ერთადერთი მართლმადიდებელი ეკლესია, რომლის წიაღშიც შეურყვნელადაა დაცული ქრისტეს მაცხონებელი სჯული. როდესაც ჩვენ ვამბობთ წმიდა ეკლესია, ვგულისხმობთ ეკლესიის უცდომელობას, ანუ სიწმიდეს ვიდრე მეორედ მოსვლამდე უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესი. რაც შეეხება სამოციქულოს, ჩვენ უკვე აღვნიშნეთ, რომ იგი ნიშნავს მოციქულთა მიერ დაარსებულს, ხოლო კათოლიკე – საყოველთაოს.
წმიდეს ვიდრე მეორედ მოსვლამდე უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესი. რაც შეეხება
ისმის კითხვა: თუ ეკლესია ერთიანია, მაშინ როგორღა აიხსნება ავტოკეფალური ეკლესიების არსებობა? ეს შემდეგნაირად აიხსნება: ეკლესია არის ერთიანი სარწმუნოებრივი, ანუ დოგმატური თვალსაზრისით, ვინაიდან მასში ერთიდაიგივე მოძღვრება არსებობს, შეიწირება ერთიდაიგივე „-უსისხლო მსხვერპლი უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესი, „ერთ არს ნათლისღებაჲ“ და ა.შ., მაგრამ ადგილობრივ საქმეთა უკეთ გადასაწყვეტად და მრევლის კეთილად დამწყსვისათვის ადგილობრივ ეკლესიებს ენიჭებათ ავტოკეფალია. ავტოკეფალია ბერძნული სიტყვაა (̠υοκλι) და მისი ზუსტი შესატყვისია „თვითმწყემსობა“, ე.ი. თვითმწყემსობა, და არა დამოუკიდებლობა.
ავტოკეფალურ ეკლესიებს ასევე არ შეიძლება ვუწოდოთ ეროვნული ეკლესიები, ვინაიდან ეკლესიებს ავტოკეფალია ენიჭებათ არა ეროვნული, არამედ ტერიტორიული ნიშნით. მაგ.: საქართველოს, რუსეთის, საბერძნეთის ეკლესიები და არა ქართველთა, რუსთა, ბერძნეთა და ა.შ.
როგორც აღვნიშნეთ, ადგილობრივი ეკლესიები არიან არა დამოუკიდებლები, არამედ მათ აქვთ თვითმწყემსობის უფლება. ეს უფლება შეგვიძლია გავიგოთ ორნაირად: ერთი, როგორც საკუთარი თავის დამწყემსვის, ანუ მართვის უფლება და მეორე, როგორც მწყემსის ანუ წინამძღვრის არჩევის უფლება. დამოუკიდებლობა კი ისე აღიქმება, თითქოს ეკლესიებს ცოცხალი და ევქარისტიული კავშირი არ ჰქონდეთ ერთმანეთთან და ისინი ცალ-ცალკე იყვნენ, რაც არასწორია. ამგვარად, ეკლესია ერთიანია სარწმუნოებრივი თვალსაზრისით, მაგრამ ადგილობრივ ეკლესიებს აქვთ თვითმწყემსობის (ე.ი. ავტოკეფალიის) უფლება.
მსოფლიოში ამჟამად არსებობს 15 ავტოკეფალური ეკლესია.
ავტოკეფალური ეკლესიები და მათი მეთაურები
1. კონსტანტინეპოლის ეკლესია
ეკლესიათა დიპტიქში პირველ ადგილზე არის კონსტანტინოპოლის ეკლესია. იგი დაარსებულია მოციქულების – ანდრია პირველწოდებულის, პავლესა და იოანე ღმრთისმეტყველის მიერ. კონსტანტინოპოლის ეკლესია იყო ბიზანტიის იმპერიის – მაშინდელი მსოფლიოს უძლიერესი მართლმადიდებლური სახელმწიფოს ეკლესია. სწორედ ამან განაპირობა მისი პირველი ადგილი ეკლესიათა შორის. მოგვიანებით კონსტანტინოპოლის ეკლესია იღებს მსოფლიო საპატრიარქოს სახელს, თუმცა არ უნდა ვიფიქროთ, რომ ამით იგი კანონიკურად მოექცა მართლმადიდებელ ეკლესიათა სათავეში. უბრალოდ, ეს ტიტული გამომდინარეობს კონსტანტინოპოლის ეკლესიის ფუნქციებიდან და მისი მასშტაბიდან. ასევე საყურადღებოა ერთი გარემოებაც: კონსტანტინოპოლის ეკლესიას ხშირად უწოდებენ ეკუმენიკურ საპატრიარქოს, რაც მსოფლიო საპატრიარქოს ბერძნული შესატყვისია (οικουμ̠νίκος – მსოფლიო). აუცილებლად უნდა განვასხვავოთ ეკუმენიკური ეკუმენურისაგან. როგორც აღვნიშნეთ, ეკუმენიკური ნიშნავს მსოფლიოს და კავშირიში არ არის ეკუმენურ მოძრაობასთან.
მსოფლიო საპატრიარქოს ცენტრი არის სტამბოლი (კონსტანტინოპოლი), მისი იურისდიქცია კი ვრცელდება მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში. მრევლის ოდენობა დაახლოებით 2,5 მლნ-ია, აქედან 20 ათასამდე თავად თურქეთის რესპუბლიკიდან. მსოფლიო საპატრიარქოს ასევე კანონიკურად ექვემდებარება კუნძული კრეტა (საბერძნეთის რესპუბლიკა). მსოფლიო საპატრიარქოს ექვემდებარება ფინეთის ავტონომიური ეკლესია. კონსტანტინეპოლის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიუსის კალენდარი.
1991 წლის 22 ოქტომბერიდან კონსტანტინეპოლის ეკლესიას მწყემსმთავრობსბართლომეოსი ყოვლადუწმიდესი ბართლომე.
2. ალექსანდრიის ეკლესია
ეკლესია აფრიკის ერთ-ერთი უძველესი ქალაქისა. იგი დაარსებულია მოციქულ მარკოზის მიერ. ამიტომაცაა, რომ ალექსანდრიის საეკლესიო გერბზე გამოსახულია ლომი, სიმბოლო მარკოზის სახარებისა. ალესანდრიის ეკლესია ბერძნულენოვანია, თუმცა, ცხადია, ჰყავს არაბერძენი სამღვდელოებაც და მრევლიც მთელი აფრიკის მასშტაბით. სულ ალექსანდრიის ეკლესიის მრევლი დაახლოებით 500 ათასამდეა, აქედან ეგვიპტის არაბთა რესპუბლიკაზე მოდის დაახლოებით 40 ათასი ადამიანი. წმ. სინოდში შედის 22 მღვდელმთავარი.მნიშვნელოვანია ის ფაქტი, რომ ეგვიპტის არაბთა რესპუბლიკის კანონებით ალექსანდრიის ეკლესიის მეთაურს პირდაპირ ენიჭება ეგვიპტის მოქალაქეობა, რაც უადვილებს მას საქმიანობას. ალექსანდრიის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიუსის კალენდარი.
2004 წლის 9 ოქტომბერიდან ალექსანდრიის ეკლესიას მწყემსმთავრობს უნეტარესი თეოდორე II, პაპი და პატრიარქი დიდისა ქალაქისა ალექსანდრიისა და სრულიად აფრიკისა.
3. ანტიოქიის ეკლესია
ანტიოქიის ეკლესია დაარსებულია მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს მიერ. ანტიოქიის ეკლესიის ცენტრი ისტორიულად იყო ქ. ანტიოქია (ამჟამად – ანთაქია, თურქეთის რესპუბლიკა). ოსმალთა მიერ ანტიოქიის დაპყრობის შემდეგ ეკლესიის ცენტრი გადატანილ იქნა დამასკოში და დღემდე იქაა. მნიშვნელოვანია ითქვას, რომ საქართველოს ეკლესია V საუკუნემდე, ე.ი. ავტოკეფალიის მიღებამდე ექვემდებარებოდა ანტიოქიის ეკლესიას. ამ ეკლესიის მეთაური დღემდე ინარჩუნებს ივერიის მღვდელმთავრის ტიტულს. ეკლესიის იურისდიქცია გარდა სირიის რესპუბლიკისა ვრცელდება ლიბანზე, ერაყზე, ქუვეითზე, ახლო აღმოსავლეთის, ევროპის, ამერიკისა და ავსტრალიის არაერთ ქვეყანაზე. მრევლის რაოდენობა დაახლოებით 2 მლნ-ია. ანტიოქიის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიუსის კალენდარი.
2012 წლის 17 დეკემბერიდან ანტიოქიის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი იოანე X, პატრიარქი ღმრთის ქალაქისა დიდისა ანტიოქიისა და სრულიად აღმოსავლეთისა.
4. იერუსალიმის ეკლესია
იერუსალიმის ეკლესია დაარსებულია მოციქულ იაკობის (უფლის ხორციელ ძმად წოდებული) მიერ (მართალ იოსებ დამწინდველის ვაჟი პირველი ქორწინებიდან). იერუსალიმის ეკლესია ძირითადად ბერძნულენოვანია, თუმცა ჰყავს ებრაელი და არაბი ეროვნების მრევლი. იერუსალიმის ეკლესიას ექვემდებარება მრავალი წმიდა ადგილი და ტაძარი, რომელიც უკავშირდება როგორც ახალი, ისე ძველი აღთქმის წმიდანებს. ახალი სტილით 5 ნოემბერს იერუსალიმის პირველი მღვდელმთავრის იაკობ მოციქულის ხსენების დღეს, იერუსალიმში აღევლინება იაკობ მოციქულის წირვა, წირვა, რომელიც არსებობდა ქრისტეს ეკლესიაში I-III სს. და რომლის საფუძველზე შეიქმნა დღეს არსებული – იოანე ოქროპირისა, ბასილი დიდისა და გრიგოლი დიოლოღოსისა, ე.წ. პირველშეწირულის ლიტურგიის განწესებანი. იერუსალიმის საპატრიარქოს იურისდიქცია ვრცელდება პალესტინის ტერიტორიაზე და ითვლის 100 ათასზე მეტ მრევლს. იერუსალიმის ეკლესიას ექვემდებარება სინაის მთის ავტონომიური ეკლესია. იერუსალიმის ეკლესიაში მოქმედებს ძველი, ე.წ. იულიანური კალენდარი.
2005 წლის 22 აგვისტოდან იერუსალიმის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი თეოფილე III, პატრიარქი წმიდისა ქალაქისა იერუსალიმისა და სრულიად პალესტინისა.
5. რუსეთის ეკლესია
რუსეთის ეკლესია. იგი დაარსებულია წმ. მოციქულის ანდრია პირველწოდებულის მიერ. რუსეთში ქრისტიანობა გავრცელდა და სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადდა მოციქულთა სწორის, კიევის დიდი მთავრის წმ. ვლადიმერის დროს X ს.-ში. თავდაპირველად რუსეთის ეკლესიას მეთაურობდა კიევის მღვდელმთავარი, შემდგომ კი მოსკოვის მიტროპოლიტი. ისინი კანონიკურად კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს ექვემდებარებოდნენ. 1589 წელს რუსეთის ეკლესიას მიენიჭა ავტოკეფალია და აქედან გამომდინარე მოსკოვის მიტროპოლიტმა მიიღო პატრიარქის ტიტული.
1721 წ. უწმიდესი ადრიანეს გარდაცვალების შემდეგ საეკლესიო სამართლის უხეში დარღვევით, იმპერატორ პეტრე I ბრძანებით რუსეთის ეკლესიაში გაუქმდა პატრიარქის თანამდებობა და რუსეთის ეკლესია დაექვემდებარა იმპერატორს ობერპროკურორის სახით. ეკლესიის უმაღლეს ორგანოდ გამოცხადდა უწმიდესი და უმმართებელესი სინოდი, რომელსაც წირვა-ლოცვის დროს პატრიარქის ნაცვლად მოიხსენიებდნენ. რუსეთში პატრიარქობა აღდგა 1917 წელს იმპერიის დაშლის შემდეგ. ამავე წლის 4 დეკემბერს (ახ. სტ.) ღმრთისმშობლის ტაძრად მიყვანების დღესასწაულზე შესრულდა მოსკოვისა და კოლომენის მიტროპოლიტ ტიხონის აღსაყდრება მოსკოვისა და სრულიად რუსეთის საპატრიარქო ტახტზე. 1925 წლიდან (მას შემდეგ, რაც დახვრიტეს პატრიარქი ტიხონი) 1943 წლამდე რუსეთის საპატრიარქო ტახტი დაქვრივებული იყო.
რუსეთის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება რუსეთის ფედერაციაზე, უკრაინასა და ბელორუსიის რესპუბლიკაზე, ასევე დსთ-ის ყველა სახელმწიფოზე, გარდა საქართველოსა, სომხეთის რესპუბლიკისა და აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ზაქათალის, ბელაქანისა და კახის რაიონებისა (ჰერეთი-საინგილო), ბალტიისპირეთის რესპუბლიკებზე. რუსეთის ეკლესიას ექვემდებარება იაპონიისა ავტონომიური ეკლესია. სულ მრევლის რაოდენობა დაახლოებით 100 მლნ-ია. აუცილებელია აღინიშნოს, რომ არსებობს ე.წ. რუსეთის ემიგრანტული ეკლესია, რომელთანაც მოსკოვის საპატრიარქოს 2007 წლამდე გაწყვეტილი ქონდა ევქარისტიული კავშირი. 2007 წლის 17 მაისს აღადგა ლოცვით-ევქარისტიული კავშირი. რუსეთის ეკლესიაში მოქმედებს ძველი, ე.წ. იულიანური კალენდარი.
2009 წლის 1 თებერვალიდან რუსეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უწმიდესი კირილე, პატრიარქი მოსკოვისა და სრულიად რუსეთისა.
6. საქართველოს ეკლესია
საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესია — ერთ-ერთი უძველესი ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესია, რომელიც შეიქმნა ქართლში (იბერიაში) ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად მიღებისთანავე (დაახლოებით 330-იანი წლები) მცხეთის საეპისკოპოსოს სახით. რომის იმპერატორმა კონსტანტინე დიდმა (306—337) ქართლის მეფის მირიანის თხოვნით აქ მოავლინა ეპისკოპოსი იოანე, ორი მღვდელი და სამი დიაკვანი, რომლებმაც აკურთხეს მცხეთაში აშენებული ეკლესია და ხალხისათვის შეასრულეს ნათლისღების საიდუმლო. მცხეთის ეპისკოპოსი V საუკუნემდე „მთავარეპისკოპოსის“ („მთავარი“), „ეპისკოპოსის“ ტიტულს ატარებდა, იერარქიულად საბერთნეთის ეკლესიას ექვემდებარებოდა. მცხეთის საეპისკოპოსოს მრევლი მცირერიცხოვანი იყო, რადგან კარგახნის მანძილზე მოსახლეობაში ჯერ კიდევ ვერ აღმოიფხვრა ძველი რელიგიები – წარმართობა (კერპთაყვანისმცემლობა) და ირანიდან შემოსული ცეცხლთაყვანისმცემლობა. საქმეს ართულებდა პოლიტიკური მომენტიც: ცეცხლთაყვანისმცემლობის მიმდევარი, დამპყრობელი ირანი ბიზანტიის გავლენის მოსასპობად ამიერკავკასიაში ირანულ რელიგიებს და ირანული ელფერის ქრისტიანულ ერესებს მფარველობდა. ასეთ ერესებს ქართლის ეპისკოპოსთა რიგებშიც კი გამოჩენია მომხრეები; IV-V საუკუნეებში ქართლში 12-13 მღვდელთმთავართაგან 4-5 ყოფილა „შემშლელი წესთა“, მათ შორის ცნობილია ეპისკოპოსიმობიდანი, რომელიც ირანიზირებული ქრისტიანობის ფარული მიმდევარი იყო. ქართლის ცენტრალური ხელისუფლება ენერგიულად ებრძოდა როგორც ცეცხლთაყვანისმცემლობას, ისე ერესებს, უზრუნველყოფდა ქართლის აღმსარებლობით ერთიანობას ქვეყნის შიგნით და ერთობას ბიზანტიის საიმპერიო ეკლესიასთან, ნიკეა-კონსტანტინოპოლის და ქალკედონის მსოფლიო კრებების (325, 381, 451) დოგმატთადმი ერთგულებას. ამ მხრივ ცნობილია ეპისკოპოს მიქაელის დიდი ღვაწლიც.
ისტორიული წყაროები გვაუწყებს რომ ანდრია პირველწოდებული რომელიც საქართველოში ქრისტიანობის პირველ მქადაგებლად მოიხსენიება, თავისი მისიონერული მოგზაურობებისას სამჯერ იმყოფებოდა საქართველოს ტერიტორიაზე. როგორც ლეონტი მროველი „ქართლის ცხოვრების“ I ტომში გვამცნობს,
„ხოლო კვალად განამტკიცნა წმიდამან ანდრია მეგრელნი და აფხაზნი და წარვიდა სკვითად“
საეკლესიო გადმოცემით, ანდრია მოციქულმა ღვთისმშობლის ”აწყურის” ხელთუქმნელი ხატი საქართველოში ჩამოაბრძანა. თავდაპირველად, წმინდა ანდრია ტრაპიზონში შემოვიდა, შემდეგ გადავიდა „ქვეყანასა ქართლისასა, რომელსა დიდ-აჭარაეწოდების“. ანდრია მოციქულმა ქართლში მღვდელნი და დიაკონნი დაადგინა, ხოლო პირველი ეკლესია ღვთისმშობლის სახელზე ააგო.
IV საუკუნის დამდეგს, 317 წელს, მოციქულთა სწორის, წმინდა ნინო კაპადოკიელის ძალისხმევით ქრისტიანობა გამოცხადდა იბერიის სამეფოს (აღმოსავლეთ საქართველო) სახელმწიფო რელიგიად. ქართული მართლმადიდებელი ეკლესია ავტოკეფალურია (დამოუკიდებელია) 484 წლიდან, მანამდე შედიოდა ანტიოქიის პატრიარქის დაქვემდებარებაში. სხვა მართლმადიდებლური ეკლესიებისაგან განსხვავებით, მას აქვს ზოგიერთი განსხვავება ლიტურგიულ წესებში.
V საუკუნის 60-70-იან წლებში მეფე ვახტანგ გორგასლის დროს და მისი თხოვნით, ბიზანტიის იმპერატორისა დაკონსტანტინეპოლის პატრიარქის შუამდგომლობით, ანტიოქიის საპატრიარქომ ქართლის ეკლესიას თვითმართველობა (ავტოკეფალია) მიანიჭა. , ხოლო მცხეთის ეპისკოპოსი აყვანილ იქნა კათალიკოსის პატივში.
კოლხეთის ტერიტორია ისტორიულ წარსულში დროის შესაბამისად სხვადასხვა საკათალიკოსო თუ საეპისკოპოსოს წარმოადგენდა. VII საუკუნის 30-იან წლებში ჰერაკლე კეისარმა ზღვისპირა ტერიტორიები მიიტაცა.
„მაშინ კუალად წარიღეს ბერძენთა საზღვარი ქართლისა; სპერი და ბოლო კლარჯეთისა, ზღვისპირი.“
ქალკედონის კრებაზე მიღებული კანონების თანახმად, წართმეული ტერიტორიები კონსტანტინეოპოლის ეკლესიის იურისდიქციაში შევიდა. VI-VIII საუკუნეებში დასავლეთ საქართველოს ტერიტორიაზე არსებობს კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს დაქვემდებარებაში მყოფი 3 საეკლესიო ოლქი (გუდაყვის (გუდავის), საისინის (ცაიშის) და როდოპოლისის (ვარდციხის)). IX საუკუნეში დასავლეთი საქართველოს ეკლესია კონსტანტინოპოლის ეკლესიას საბოლოოდ გამოეყო და აქაც საკათალიკოსო მმართველობა იქნა შემოღებული. XI საუკუნის დასაწყისში (1010) საქართველოს ერთიანი მონარქიის შექმნის პროცესში მცხეთის (ქართლის) კათოლიკოსი აყვანილ იქნა პატრიარქის ხარისხში. ამ დროიდან მოყოლებული საქართველოს ეკლესიის უმაღლესი იერარქი ატარებდა სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ტიტულს.
საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის სათავეში თავიდან იდგა არქიეპისკოპოსი, V საუკუნიდან – კათოლიკოსი, XI საუკუნიდან –კათოლიკოს-პატრიარქი, რომლის რეზიდენცია მცხეთაში იყო. დასავლეთ საქართველოს ჰყავდა თავისი კათოლიკოსი. მისი რეზიდენცია ბიჭვინთაში იყო, მაგრამ XV საუკუნემდე ემორჩილებოდა საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქს.
იერუსალიმელი პატრიარქი დოსითეოსი, რომელიც XVII საუკუნეში მოღვაწეობდა წერს:
„იბერიაში ორი ავტოკეფალური არქიეპისკოპოსია, რომელთაც ქართველები უწოდებენ კათალიკოსებს. ქვემო იბერიას, რომელსაც ძველად კოლხეთსა და ლაზიკას უწოდებდნენ აქვს ეპარქიები იმერეთში, გურიაში, სამეგრელოში აფხაზეთში, სვანეთსა და მესხეთის ნაწილში. ერეკლეს (610-641) შემდეგ ლევ ისავროსამდე (717-741) ქვემო იბერია უკვე იყო ავტოკეფალური საარქიეპისკოპოსო. ქვემო იბერიის კათალიკოსი პატივით უფრო მეტია ზემო იბერიის კათალიკოსზე, რადგანაც ლევ ისავროსის დროს, ის უკვე კათალიკოსი იყო ქვემო იბერიისა.“
საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიას დიდ ეკონომიკური ძალაუფლება ჰქონდა, იგი ფლობდა დიდ მიწებს და ბევრ ყმა-გლეხებს. მისი ქონება იზრდებოდა მეფეებისა და ფეოდალებისაგან შემოწირულობების ხარჯზე. ქართულმა ეკლესიამ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა ქვეყნის პოლიტიკურ, სოციალურ და კულტურულ ცხოვრებაში: აშენდა ბევრი ეკლესია-მონასტერი როგორც საქართველოში (ალავერდი, ვარძია, გელათი, იყალთო, შატბერდი და სხვა), ასევე მის ფარგლებს გარეთ (პალესტინა, სირია, საბერძნეთი, ბულგარეთი), სადაც ფართო სამეცნიერო, ლიტერატურული და კულტურული მოღვაწეობა მიმდინარეობდა.
1811 წელს რუსეთის საიმპერატორო კარმა უკანონოდ გააუქმა საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია, მოსპო საპატრიარქო მმართველობა და საქართველოს ეკლესია საეგზარქოსოს უფლებით დაუქვემდებარა რუსეთის ეკლესიის სინოდს. 1917 წლის მარტში საქართველოს სამღვდელოებამ აღადგინა ქართული ეკლესიის ავტოკეფალია და კვლავ შემოიღო საპატრიარქო მმართველობა.
ავტოკეფალიის აღდგენის შემდეგ პირველ კათოლიკოს-პატრიარქად არჩეულ იქნა ცნობილი საეკლესიო მოღვაწე ეპისკოპოსი კირიონი. 1989 წელს V საუკუნიდან არსებული საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია და ოდითგანვე არსებული საპატრიარქო პატივი საქართველოს კათოლიკოსისა დაადასტურა მსოფლიო საპატრიარქომ.
საერთო წესის მიხედვით, ეკლესიებს დიპტიქში რიგითი ადგილი ენიჭებათ ავტოკეფალიის მიღების მიხედვით. იმისდა მიუხედავად, რომ ჩვენი ეკლესია ავტოკეფალურია V ს.-დან, ე.ი. რუსეთის ეკლესიაზე 11 საუკუნით ადრე, იგი მაინც მეექვსე ადგილზე დგას მსოფლიო მართლმადიდებელ ეკლესიათა შორის. ჩვენი ეკლესიის ადგილი დიპტიქში ჯერჯერობით გადაწყვეტილი არაა.
1977 წლის 23 დეკემრიდან საქართველოს ეკლესიას მწემსმთავრობს – უწმიდესი და უნეტარესი ილია II, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი, მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსი და მიტროპოლიტი ბიჭვინთისა და ცხუმ-აფხაზეთისა.
7. სერბეთის ეკლესია
სერბეთის ეკლესია. იგი დაარსებულია მოციქულ ტიტეს მიერ. მსახურების ენა არის საეკლესიო სლავური. სერბეთის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება სერბეთისა და ჩერნოგორიის ფედერალურ რესპუბლიკა იუგოსლავიაზე, ყოფილ იუგოსლავურ რესპუბლიკა მაკედონიაზე, ხორვატიისა და სლოვენიის რესპუბლიკებზე, ასევე მსოფლიოს მრავალ სახელმწიფოში მყოფ ეპარქიებზე. მრევლის რაოდენობა დაახლოებით 11 მლნ-ია. სერბეთის ეკლესიაში მოქმედებს ძველი, ე.წ. იულიანური კალენდარი.
2010 წლის 22 იანვარიდან სერბეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უწმიდესი ირინეოსი, მთავარეპისკოპოსი პეჩისა, მიტროპოლიტი ბელგრადისა და კარლოვაცისა და პატრიარქი სრულიად სერბეთისა
8. რუმინეთის ეკლესია
რუმინეთის ეკლესია დაარსებულია წმ. მოციქულ ანდრია პირველწოდებულის მიერ პავლე მოციქულის მოწაფეებთან ერთად. რუმინეთის ეკლესია ისტორიულად ექვემდებარებოდა კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს. რუმინეთის ეკლესიისთვის ავტოკეფალიის მინიჭების, წმიდა წერილისა და მსახურებათა წიგნების რუმინულ ენაზე თარგმნის და ბეჭდვის საქმეში დიდი წვლილი აქვს შეტანილი წარმოშობით ქართველს წმ. ანთიმოზ ივერიელს.
რუმინეთის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება რუმინეთის და უნგრეთის რესპუბილკებზე, ასევე მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაზე. მრევლის რაოდენობა დაახლოებით 17 მლნ-ია. რუმინეთის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
2007 წლის 30 სექტემბერიდან რუმინეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი დანიელი, პატრიარქი სრულიად რუმინეთისა.
9. ბულგარეთის ეკლესია
ბულგარეთის ეკლესია დაარსებულია პავლე მოციქულის მოწაფის ეპისკოპოს ამპლიოსის მიერ. ბულგარეთის ეკლესიის უპირველესი წმიდანები არიან მოციქულთა სწორნი კირილე და მეთოდე, სლოვენთა განმანთლებლები. მათ სახელებთანაა დაკავშირებული სლავური ანბანის შექმნა და წმიდა წერილის სლავურ ენაზე თარგმნა.
ბულგარეთის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება ბულგარეთის რესპუბლიკაზე. მას ეკუთვნის, აგრეთვე, არაერთი ეპარქია ევროპისა და ამერიკის ქვეყნებში. მრევლის რაოდენობა 6 მლნ-მდეა. ბულგარეთის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
2013 წლის 24 თებერვალიდან ბულგარეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უწმიდესი ნეოფიტე, პატრიარქი სრულიად ბულგარეთისა.
10. კვიპროსის ეკლესია
კვიპროსის ეკლესია დაარსებულია მოციქულთა პავლეს, ბარნაბასა და მარკოზის მიერ.
კვიპროსის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება კუნძულ კვიპროსზე. მრევლის რაოდენობა 500 ათასს აჭარბებს.
კვიპროსის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
2006 წლის 12 ნოემბერიდან კვიპროსის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი ქრიზოსტომოს II, მთავარეპისკოპოსი ახლისა იუსტინიანესი და სრულიად კვიპროსისა.
11. ელადის ეკლესია
ელადის, ანუ საბერძნეთის ეკლესია. იგი დაარსებულია მოციქულ პავლეს მიერ. მსოფლიო საპატრიარქომ ელადის ეკლესიას ავტოკეფალია საბერძნეთის პოლიტიკური დამოუკიდებლობის მიღების შემდეგ (XIX ს.) მიანიჭა. ელადის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება საბერძნეთის რესპუბლიკაზე კ. კრეტის გამოკლებით. მსოფლიოს ბერძნული ეკლესიები ძირითადად კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს ექვემდებარებიან. მრევლის რაოდენობა 10 მლნ-მდეა.
ელადის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
ირინეოს II 2008 წლის 16 თებერვალიდან ელადის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი იერონიმე II,
ზემოთ განხილული ეკლესიები მიეკუთვნებიან ისტორიულ და ტრადიციულ ეკლესიებს. თუმცა, მათ გარდა არსებობენ ისეთი ავტოკეფალური ეკლესიებიც, რომლებიც ან ახლადჩამოყალიბებული არიან, ან საუკუნეების მანძილზე შედიოდნენ სხვა ეკლესიების იურისდიქციაში და შემდგომ მიენიჭათ ავტოკეფალია ან ავტონომია. ასეთი ეკლესიების სულიერი შვილები, როგორც წესი, ქვეყნის მოსახლეობის უმცირესობაში არიან.
12. ალბანეთის ეკლესია
პირველი ასეთი ეკლესია არის ალბანეთის ეკლესია, რომელიც რიგით მეთორმეტეა მსოფლიო მართლმადიდებელ ეკლესიათა დიპტიქში. ალბანეთის რესპუბლიკის მოსახლეობის უმრავლესობა მუსლიმია, რომლებიც ავიწროვებენ ქრისტიან მოსახლეობას. აუცილებლად უნდა გავიხსენოთ ისიც, რომ ალბანეთში ცოტა ხნის წინ არსებობდა სოციალისტური რეჟიმი, რაც კიდევ ერთი უარყოფითი მომენტი იყო მართლმადიდებელი ეკლესიისათვის. წლების მანძილზე ალბანეთის ეკლესიის სამეთაურო ტახტი დაქვრივებული იყო. ალბანეთის ეკლესიის მრევლის რაოდენობა რამდენიმე ასეულ ათასს შეადგენს.
ალბანეთის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
1992 წლის 24 ივნისიდან ალბანეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი ანასტასი, მიტროპოლიტი ტირანისა და მთავარეპისკოპოსი სრულიად ალბანეთისა.
13. პოლონეთის ეკლესია
პოლონეთის ეკლესია წარმოადგენდა რუსეთის ეკლესიის ნაწილს XX ს. 40-იან წლებამდე. მრევლის რაოდენობის გაზრდის გამო მოსკოვის საპატრიარქომ მას მიანიჭა ავტოკეფალია. პოლონეთის ეკლესიაში განსაკუთრებულ პატივს მიაგებენ ოსვენციმის ტყვეთა ბანაკში მოწამეობრივად აღსრულებულ ჩვენს თანამემამულეს, წმ. მღვდელმოწამე გრიგოლ ფერაძეს.
პოლონეთის ეკლესიის მრევლის რაოდენობა 10 მლნ-მდეა. იურისდიქცია ვრცელდება როგორც პოლონეთის რესპუბლიკაზე, ასევე პორტუგალიასა და ბრაზილიის ფედერალურ რესპუბლიკაზე.
პოლონეთის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
1998 წლის 31 მაისიდან პოლონეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი საბა, მიტროპოლიტი ვარშავისა და სრულიად პოლონეთის.
14. ჩეხეთის მიწებისა და სლოვაკეთის ეკლესია
ჩეხეთისა და სლოვაკეთის ეკლესია დაარსებულია სლოვენთა განმანათლებლების, მოციქულთასწორი ძმების კირილესა და მეთოდეს მიერ. თავდაპირველად ეკლესიას ჩეხოსლოვაკიის ეკლესია ერქვა, მაგრამ ამ სახელმწიფოს ორად გაყოფის შემდეგ ეწოდება ჩეხეთისა და სლოვაკეთის ეკლესია. ავტოკეფალია მოიპოვა 1951 წელს. ჩეხეთისა და სლოვაკეთის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება ამ ორ რესპუბლიკაზე. მრევლის რაოდენობა 300 ათასამდეა. საერთოდ, უნდა ითქვას, რომ ჩეხეთის რესპუბლიკა ევროპის სახელმწიფოთა შორის გამოირჩევა მორწმუნეთა სიმცირით ნებისმიერი კონფესიის მიხედვით.
ჩეხეთისა და სლოვაკეთის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
როტისლავი2014 წლის 9 თებერვალიდან ჩეხეთისა და სლოვაკეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი როსტისლავი, მიტროპოლიტი პრაღისა და სრულიად ჩეხეთისა და სლოვაკიისა.
15. ამერიკისა და კანადის ეკლესია
ამერიკისა და კანადის ეკლესიას 1975 წლის 10 აპრილს ავტოკეფალია მიანიჭა რუსეთის ეკლესიამ, არ სცნობს კონსტანტინეპოლის პატრიარქი. დაარსებულია მღვდელმონაზონ იუბენალის, ბერ გერმანე ალიასკელისა და მიტროპოლიტ ინოკენტი ვენიამინოვის მიერ. მსახურებანი ძირითადად ინგლისურ ენაზე აღესრულება. ამრიკის მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის ავტოკეფალიის მინიჭების საქმეში დიდი წვლილი შეიტანა, პროტოპრესვიტერმა ალექსანდრე შმემანმა. ასევე უნდა აღინიშნოს ამერიკის მოციქულად შეარცხილ, იოსებ ისიხასტის მოწაფის ეფრემ ფილოთეველის (არიზონელის) მოციქულერბივი ღვაწლი, რომლის მოღვაწეობითაც ამერიკაში 19 უზარმაზარი მონასტერი დაარსდა.
ამერიკის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და კანადაზე, ასევე ჩრდილო და სამხრეთ ამერიკის არაერთ ქვეყანაზე. მრევლის რაოდენობა მილიონს აჭარბებს.
ამერიკის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
2013 წლის 27 იანვარიდან ამერიკის ეკლესიას მწყემსმთავრობს-მაღლადყოვლადუსამღვდელოესი ტიხონი, მთავარეპისკოპოსი ვაშინგტონისა, მიტროპოლიტი სრულიად ამერიკისა და კანადისა.
patriarchate.ge
ისმის კითხვა: თუ ეკლესია ერთიანია, მაშინ როგორღა აიხსნება ავტოკეფალური ეკლესიების არსებობა? ეს შემდეგნაირად აიხსნება: ეკლესია არის ერთიანი სარწმუნოებრივი, ანუ დოგმატური თვალსაზრისით, ვინაიდან მასში ერთიდაიგივე მოძღვრება არსებობს, შეიწირება ერთიდაიგივე „-უსისხლო მსხვერპლი უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესი, „ერთ არს ნათლისღებაჲ“ და ა.შ., მაგრამ ადგილობრივ საქმეთა უკეთ გადასაწყვეტად და მრევლის კეთილად დამწყსვისათვის ადგილობრივ ეკლესიებს ენიჭებათ ავტოკეფალია. ავტოკეფალია ბერძნული სიტყვაა (̠υοκλι) და მისი ზუსტი შესატყვისია „თვითმწყემსობა“, ე.ი. თვითმწყემსობა, და არა დამოუკიდებლობა.
ავტოკეფალურ ეკლესიებს ასევე არ შეიძლება ვუწოდოთ ეროვნული ეკლესიები, ვინაიდან ეკლესიებს ავტოკეფალია ენიჭებათ არა ეროვნული, არამედ ტერიტორიული ნიშნით. მაგ.: საქართველოს, რუსეთის, საბერძნეთის ეკლესიები და არა ქართველთა, რუსთა, ბერძნეთა და ა.შ.
როგორც აღვნიშნეთ, ადგილობრივი ეკლესიები არიან არა დამოუკიდებლები, არამედ მათ აქვთ თვითმწყემსობის უფლება. ეს უფლება შეგვიძლია გავიგოთ ორნაირად: ერთი, როგორც საკუთარი თავის დამწყემსვის, ანუ მართვის უფლება და მეორე, როგორც მწყემსის ანუ წინამძღვრის არჩევის უფლება. დამოუკიდებლობა კი ისე აღიქმება, თითქოს ეკლესიებს ცოცხალი და ევქარისტიული კავშირი არ ჰქონდეთ ერთმანეთთან და ისინი ცალ-ცალკე იყვნენ, რაც არასწორია. ამგვარად, ეკლესია ერთიანია სარწმუნოებრივი თვალსაზრისით, მაგრამ ადგილობრივ ეკლესიებს აქვთ თვითმწყემსობის (ე.ი. ავტოკეფალიის) უფლება.
მსოფლიოში ამჟამად არსებობს 15 ავტოკეფალური ეკლესია.
ავტოკეფალური ეკლესიები და მათი მეთაურები
1. კონსტანტინეპოლის ეკლესია
ეკლესიათა დიპტიქში პირველ ადგილზე არის კონსტანტინოპოლის ეკლესია. იგი დაარსებულია მოციქულების – ანდრია პირველწოდებულის, პავლესა და იოანე ღმრთისმეტყველის მიერ. კონსტანტინოპოლის ეკლესია იყო ბიზანტიის იმპერიის – მაშინდელი მსოფლიოს უძლიერესი მართლმადიდებლური სახელმწიფოს ეკლესია. სწორედ ამან განაპირობა მისი პირველი ადგილი ეკლესიათა შორის. მოგვიანებით კონსტანტინოპოლის ეკლესია იღებს მსოფლიო საპატრიარქოს სახელს, თუმცა არ უნდა ვიფიქროთ, რომ ამით იგი კანონიკურად მოექცა მართლმადიდებელ ეკლესიათა სათავეში. უბრალოდ, ეს ტიტული გამომდინარეობს კონსტანტინოპოლის ეკლესიის ფუნქციებიდან და მისი მასშტაბიდან. ასევე საყურადღებოა ერთი გარემოებაც: კონსტანტინოპოლის ეკლესიას ხშირად უწოდებენ ეკუმენიკურ საპატრიარქოს, რაც მსოფლიო საპატრიარქოს ბერძნული შესატყვისია (οικουμ̠νίκος – მსოფლიო). აუცილებლად უნდა განვასხვავოთ ეკუმენიკური ეკუმენურისაგან. როგორც აღვნიშნეთ, ეკუმენიკური ნიშნავს მსოფლიოს და კავშირიში არ არის ეკუმენურ მოძრაობასთან.
მსოფლიო საპატრიარქოს ცენტრი არის სტამბოლი (კონსტანტინოპოლი), მისი იურისდიქცია კი ვრცელდება მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში. მრევლის ოდენობა დაახლოებით 2,5 მლნ-ია, აქედან 20 ათასამდე თავად თურქეთის რესპუბლიკიდან. მსოფლიო საპატრიარქოს ასევე კანონიკურად ექვემდებარება კუნძული კრეტა (საბერძნეთის რესპუბლიკა). მსოფლიო საპატრიარქოს ექვემდებარება ფინეთის ავტონომიური ეკლესია. კონსტანტინეპოლის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიუსის კალენდარი.
1991 წლის 22 ოქტომბერიდან კონსტანტინეპოლის ეკლესიას მწყემსმთავრობსბართლომეოსი ყოვლადუწმიდესი ბართლომე.
2. ალექსანდრიის ეკლესია
ეკლესია აფრიკის ერთ-ერთი უძველესი ქალაქისა. იგი დაარსებულია მოციქულ მარკოზის მიერ. ამიტომაცაა, რომ ალექსანდრიის საეკლესიო გერბზე გამოსახულია ლომი, სიმბოლო მარკოზის სახარებისა. ალესანდრიის ეკლესია ბერძნულენოვანია, თუმცა, ცხადია, ჰყავს არაბერძენი სამღვდელოებაც და მრევლიც მთელი აფრიკის მასშტაბით. სულ ალექსანდრიის ეკლესიის მრევლი დაახლოებით 500 ათასამდეა, აქედან ეგვიპტის არაბთა რესპუბლიკაზე მოდის დაახლოებით 40 ათასი ადამიანი. წმ. სინოდში შედის 22 მღვდელმთავარი.მნიშვნელოვანია ის ფაქტი, რომ ეგვიპტის არაბთა რესპუბლიკის კანონებით ალექსანდრიის ეკლესიის მეთაურს პირდაპირ ენიჭება ეგვიპტის მოქალაქეობა, რაც უადვილებს მას საქმიანობას. ალექსანდრიის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიუსის კალენდარი.
2004 წლის 9 ოქტომბერიდან ალექსანდრიის ეკლესიას მწყემსმთავრობს უნეტარესი თეოდორე II, პაპი და პატრიარქი დიდისა ქალაქისა ალექსანდრიისა და სრულიად აფრიკისა.
3. ანტიოქიის ეკლესია
ანტიოქიის ეკლესია დაარსებულია მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს მიერ. ანტიოქიის ეკლესიის ცენტრი ისტორიულად იყო ქ. ანტიოქია (ამჟამად – ანთაქია, თურქეთის რესპუბლიკა). ოსმალთა მიერ ანტიოქიის დაპყრობის შემდეგ ეკლესიის ცენტრი გადატანილ იქნა დამასკოში და დღემდე იქაა. მნიშვნელოვანია ითქვას, რომ საქართველოს ეკლესია V საუკუნემდე, ე.ი. ავტოკეფალიის მიღებამდე ექვემდებარებოდა ანტიოქიის ეკლესიას. ამ ეკლესიის მეთაური დღემდე ინარჩუნებს ივერიის მღვდელმთავრის ტიტულს. ეკლესიის იურისდიქცია გარდა სირიის რესპუბლიკისა ვრცელდება ლიბანზე, ერაყზე, ქუვეითზე, ახლო აღმოსავლეთის, ევროპის, ამერიკისა და ავსტრალიის არაერთ ქვეყანაზე. მრევლის რაოდენობა დაახლოებით 2 მლნ-ია. ანტიოქიის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიუსის კალენდარი.
2012 წლის 17 დეკემბერიდან ანტიოქიის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი იოანე X, პატრიარქი ღმრთის ქალაქისა დიდისა ანტიოქიისა და სრულიად აღმოსავლეთისა.
4. იერუსალიმის ეკლესია
იერუსალიმის ეკლესია დაარსებულია მოციქულ იაკობის (უფლის ხორციელ ძმად წოდებული) მიერ (მართალ იოსებ დამწინდველის ვაჟი პირველი ქორწინებიდან). იერუსალიმის ეკლესია ძირითადად ბერძნულენოვანია, თუმცა ჰყავს ებრაელი და არაბი ეროვნების მრევლი. იერუსალიმის ეკლესიას ექვემდებარება მრავალი წმიდა ადგილი და ტაძარი, რომელიც უკავშირდება როგორც ახალი, ისე ძველი აღთქმის წმიდანებს. ახალი სტილით 5 ნოემბერს იერუსალიმის პირველი მღვდელმთავრის იაკობ მოციქულის ხსენების დღეს, იერუსალიმში აღევლინება იაკობ მოციქულის წირვა, წირვა, რომელიც არსებობდა ქრისტეს ეკლესიაში I-III სს. და რომლის საფუძველზე შეიქმნა დღეს არსებული – იოანე ოქროპირისა, ბასილი დიდისა და გრიგოლი დიოლოღოსისა, ე.წ. პირველშეწირულის ლიტურგიის განწესებანი. იერუსალიმის საპატრიარქოს იურისდიქცია ვრცელდება პალესტინის ტერიტორიაზე და ითვლის 100 ათასზე მეტ მრევლს. იერუსალიმის ეკლესიას ექვემდებარება სინაის მთის ავტონომიური ეკლესია. იერუსალიმის ეკლესიაში მოქმედებს ძველი, ე.წ. იულიანური კალენდარი.
2005 წლის 22 აგვისტოდან იერუსალიმის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი თეოფილე III, პატრიარქი წმიდისა ქალაქისა იერუსალიმისა და სრულიად პალესტინისა.
5. რუსეთის ეკლესია
რუსეთის ეკლესია. იგი დაარსებულია წმ. მოციქულის ანდრია პირველწოდებულის მიერ. რუსეთში ქრისტიანობა გავრცელდა და სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადდა მოციქულთა სწორის, კიევის დიდი მთავრის წმ. ვლადიმერის დროს X ს.-ში. თავდაპირველად რუსეთის ეკლესიას მეთაურობდა კიევის მღვდელმთავარი, შემდგომ კი მოსკოვის მიტროპოლიტი. ისინი კანონიკურად კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს ექვემდებარებოდნენ. 1589 წელს რუსეთის ეკლესიას მიენიჭა ავტოკეფალია და აქედან გამომდინარე მოსკოვის მიტროპოლიტმა მიიღო პატრიარქის ტიტული.
1721 წ. უწმიდესი ადრიანეს გარდაცვალების შემდეგ საეკლესიო სამართლის უხეში დარღვევით, იმპერატორ პეტრე I ბრძანებით რუსეთის ეკლესიაში გაუქმდა პატრიარქის თანამდებობა და რუსეთის ეკლესია დაექვემდებარა იმპერატორს ობერპროკურორის სახით. ეკლესიის უმაღლეს ორგანოდ გამოცხადდა უწმიდესი და უმმართებელესი სინოდი, რომელსაც წირვა-ლოცვის დროს პატრიარქის ნაცვლად მოიხსენიებდნენ. რუსეთში პატრიარქობა აღდგა 1917 წელს იმპერიის დაშლის შემდეგ. ამავე წლის 4 დეკემბერს (ახ. სტ.) ღმრთისმშობლის ტაძრად მიყვანების დღესასწაულზე შესრულდა მოსკოვისა და კოლომენის მიტროპოლიტ ტიხონის აღსაყდრება მოსკოვისა და სრულიად რუსეთის საპატრიარქო ტახტზე. 1925 წლიდან (მას შემდეგ, რაც დახვრიტეს პატრიარქი ტიხონი) 1943 წლამდე რუსეთის საპატრიარქო ტახტი დაქვრივებული იყო.
რუსეთის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება რუსეთის ფედერაციაზე, უკრაინასა და ბელორუსიის რესპუბლიკაზე, ასევე დსთ-ის ყველა სახელმწიფოზე, გარდა საქართველოსა, სომხეთის რესპუბლიკისა და აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ზაქათალის, ბელაქანისა და კახის რაიონებისა (ჰერეთი-საინგილო), ბალტიისპირეთის რესპუბლიკებზე. რუსეთის ეკლესიას ექვემდებარება იაპონიისა ავტონომიური ეკლესია. სულ მრევლის რაოდენობა დაახლოებით 100 მლნ-ია. აუცილებელია აღინიშნოს, რომ არსებობს ე.წ. რუსეთის ემიგრანტული ეკლესია, რომელთანაც მოსკოვის საპატრიარქოს 2007 წლამდე გაწყვეტილი ქონდა ევქარისტიული კავშირი. 2007 წლის 17 მაისს აღადგა ლოცვით-ევქარისტიული კავშირი. რუსეთის ეკლესიაში მოქმედებს ძველი, ე.წ. იულიანური კალენდარი.
2009 წლის 1 თებერვალიდან რუსეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უწმიდესი კირილე, პატრიარქი მოსკოვისა და სრულიად რუსეთისა.
6. საქართველოს ეკლესია
საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესია — ერთ-ერთი უძველესი ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესია, რომელიც შეიქმნა ქართლში (იბერიაში) ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად მიღებისთანავე (დაახლოებით 330-იანი წლები) მცხეთის საეპისკოპოსოს სახით. რომის იმპერატორმა კონსტანტინე დიდმა (306—337) ქართლის მეფის მირიანის თხოვნით აქ მოავლინა ეპისკოპოსი იოანე, ორი მღვდელი და სამი დიაკვანი, რომლებმაც აკურთხეს მცხეთაში აშენებული ეკლესია და ხალხისათვის შეასრულეს ნათლისღების საიდუმლო. მცხეთის ეპისკოპოსი V საუკუნემდე „მთავარეპისკოპოსის“ („მთავარი“), „ეპისკოპოსის“ ტიტულს ატარებდა, იერარქიულად საბერთნეთის ეკლესიას ექვემდებარებოდა. მცხეთის საეპისკოპოსოს მრევლი მცირერიცხოვანი იყო, რადგან კარგახნის მანძილზე მოსახლეობაში ჯერ კიდევ ვერ აღმოიფხვრა ძველი რელიგიები – წარმართობა (კერპთაყვანისმცემლობა) და ირანიდან შემოსული ცეცხლთაყვანისმცემლობა. საქმეს ართულებდა პოლიტიკური მომენტიც: ცეცხლთაყვანისმცემლობის მიმდევარი, დამპყრობელი ირანი ბიზანტიის გავლენის მოსასპობად ამიერკავკასიაში ირანულ რელიგიებს და ირანული ელფერის ქრისტიანულ ერესებს მფარველობდა. ასეთ ერესებს ქართლის ეპისკოპოსთა რიგებშიც კი გამოჩენია მომხრეები; IV-V საუკუნეებში ქართლში 12-13 მღვდელთმთავართაგან 4-5 ყოფილა „შემშლელი წესთა“, მათ შორის ცნობილია ეპისკოპოსიმობიდანი, რომელიც ირანიზირებული ქრისტიანობის ფარული მიმდევარი იყო. ქართლის ცენტრალური ხელისუფლება ენერგიულად ებრძოდა როგორც ცეცხლთაყვანისმცემლობას, ისე ერესებს, უზრუნველყოფდა ქართლის აღმსარებლობით ერთიანობას ქვეყნის შიგნით და ერთობას ბიზანტიის საიმპერიო ეკლესიასთან, ნიკეა-კონსტანტინოპოლის და ქალკედონის მსოფლიო კრებების (325, 381, 451) დოგმატთადმი ერთგულებას. ამ მხრივ ცნობილია ეპისკოპოს მიქაელის დიდი ღვაწლიც.
ისტორიული წყაროები გვაუწყებს რომ ანდრია პირველწოდებული რომელიც საქართველოში ქრისტიანობის პირველ მქადაგებლად მოიხსენიება, თავისი მისიონერული მოგზაურობებისას სამჯერ იმყოფებოდა საქართველოს ტერიტორიაზე. როგორც ლეონტი მროველი „ქართლის ცხოვრების“ I ტომში გვამცნობს,
„ხოლო კვალად განამტკიცნა წმიდამან ანდრია მეგრელნი და აფხაზნი და წარვიდა სკვითად“
საეკლესიო გადმოცემით, ანდრია მოციქულმა ღვთისმშობლის ”აწყურის” ხელთუქმნელი ხატი საქართველოში ჩამოაბრძანა. თავდაპირველად, წმინდა ანდრია ტრაპიზონში შემოვიდა, შემდეგ გადავიდა „ქვეყანასა ქართლისასა, რომელსა დიდ-აჭარაეწოდების“. ანდრია მოციქულმა ქართლში მღვდელნი და დიაკონნი დაადგინა, ხოლო პირველი ეკლესია ღვთისმშობლის სახელზე ააგო.
IV საუკუნის დამდეგს, 317 წელს, მოციქულთა სწორის, წმინდა ნინო კაპადოკიელის ძალისხმევით ქრისტიანობა გამოცხადდა იბერიის სამეფოს (აღმოსავლეთ საქართველო) სახელმწიფო რელიგიად. ქართული მართლმადიდებელი ეკლესია ავტოკეფალურია (დამოუკიდებელია) 484 წლიდან, მანამდე შედიოდა ანტიოქიის პატრიარქის დაქვემდებარებაში. სხვა მართლმადიდებლური ეკლესიებისაგან განსხვავებით, მას აქვს ზოგიერთი განსხვავება ლიტურგიულ წესებში.
V საუკუნის 60-70-იან წლებში მეფე ვახტანგ გორგასლის დროს და მისი თხოვნით, ბიზანტიის იმპერატორისა დაკონსტანტინეპოლის პატრიარქის შუამდგომლობით, ანტიოქიის საპატრიარქომ ქართლის ეკლესიას თვითმართველობა (ავტოკეფალია) მიანიჭა. , ხოლო მცხეთის ეპისკოპოსი აყვანილ იქნა კათალიკოსის პატივში.
კოლხეთის ტერიტორია ისტორიულ წარსულში დროის შესაბამისად სხვადასხვა საკათალიკოსო თუ საეპისკოპოსოს წარმოადგენდა. VII საუკუნის 30-იან წლებში ჰერაკლე კეისარმა ზღვისპირა ტერიტორიები მიიტაცა.
„მაშინ კუალად წარიღეს ბერძენთა საზღვარი ქართლისა; სპერი და ბოლო კლარჯეთისა, ზღვისპირი.“
ქალკედონის კრებაზე მიღებული კანონების თანახმად, წართმეული ტერიტორიები კონსტანტინეოპოლის ეკლესიის იურისდიქციაში შევიდა. VI-VIII საუკუნეებში დასავლეთ საქართველოს ტერიტორიაზე არსებობს კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს დაქვემდებარებაში მყოფი 3 საეკლესიო ოლქი (გუდაყვის (გუდავის), საისინის (ცაიშის) და როდოპოლისის (ვარდციხის)). IX საუკუნეში დასავლეთი საქართველოს ეკლესია კონსტანტინოპოლის ეკლესიას საბოლოოდ გამოეყო და აქაც საკათალიკოსო მმართველობა იქნა შემოღებული. XI საუკუნის დასაწყისში (1010) საქართველოს ერთიანი მონარქიის შექმნის პროცესში მცხეთის (ქართლის) კათოლიკოსი აყვანილ იქნა პატრიარქის ხარისხში. ამ დროიდან მოყოლებული საქართველოს ეკლესიის უმაღლესი იერარქი ატარებდა სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ტიტულს.
საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის სათავეში თავიდან იდგა არქიეპისკოპოსი, V საუკუნიდან – კათოლიკოსი, XI საუკუნიდან –კათოლიკოს-პატრიარქი, რომლის რეზიდენცია მცხეთაში იყო. დასავლეთ საქართველოს ჰყავდა თავისი კათოლიკოსი. მისი რეზიდენცია ბიჭვინთაში იყო, მაგრამ XV საუკუნემდე ემორჩილებოდა საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქს.
იერუსალიმელი პატრიარქი დოსითეოსი, რომელიც XVII საუკუნეში მოღვაწეობდა წერს:
„იბერიაში ორი ავტოკეფალური არქიეპისკოპოსია, რომელთაც ქართველები უწოდებენ კათალიკოსებს. ქვემო იბერიას, რომელსაც ძველად კოლხეთსა და ლაზიკას უწოდებდნენ აქვს ეპარქიები იმერეთში, გურიაში, სამეგრელოში აფხაზეთში, სვანეთსა და მესხეთის ნაწილში. ერეკლეს (610-641) შემდეგ ლევ ისავროსამდე (717-741) ქვემო იბერია უკვე იყო ავტოკეფალური საარქიეპისკოპოსო. ქვემო იბერიის კათალიკოსი პატივით უფრო მეტია ზემო იბერიის კათალიკოსზე, რადგანაც ლევ ისავროსის დროს, ის უკვე კათალიკოსი იყო ქვემო იბერიისა.“
საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიას დიდ ეკონომიკური ძალაუფლება ჰქონდა, იგი ფლობდა დიდ მიწებს და ბევრ ყმა-გლეხებს. მისი ქონება იზრდებოდა მეფეებისა და ფეოდალებისაგან შემოწირულობების ხარჯზე. ქართულმა ეკლესიამ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა ქვეყნის პოლიტიკურ, სოციალურ და კულტურულ ცხოვრებაში: აშენდა ბევრი ეკლესია-მონასტერი როგორც საქართველოში (ალავერდი, ვარძია, გელათი, იყალთო, შატბერდი და სხვა), ასევე მის ფარგლებს გარეთ (პალესტინა, სირია, საბერძნეთი, ბულგარეთი), სადაც ფართო სამეცნიერო, ლიტერატურული და კულტურული მოღვაწეობა მიმდინარეობდა.
1811 წელს რუსეთის საიმპერატორო კარმა უკანონოდ გააუქმა საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია, მოსპო საპატრიარქო მმართველობა და საქართველოს ეკლესია საეგზარქოსოს უფლებით დაუქვემდებარა რუსეთის ეკლესიის სინოდს. 1917 წლის მარტში საქართველოს სამღვდელოებამ აღადგინა ქართული ეკლესიის ავტოკეფალია და კვლავ შემოიღო საპატრიარქო მმართველობა.
ავტოკეფალიის აღდგენის შემდეგ პირველ კათოლიკოს-პატრიარქად არჩეულ იქნა ცნობილი საეკლესიო მოღვაწე ეპისკოპოსი კირიონი. 1989 წელს V საუკუნიდან არსებული საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია და ოდითგანვე არსებული საპატრიარქო პატივი საქართველოს კათოლიკოსისა დაადასტურა მსოფლიო საპატრიარქომ.
საერთო წესის მიხედვით, ეკლესიებს დიპტიქში რიგითი ადგილი ენიჭებათ ავტოკეფალიის მიღების მიხედვით. იმისდა მიუხედავად, რომ ჩვენი ეკლესია ავტოკეფალურია V ს.-დან, ე.ი. რუსეთის ეკლესიაზე 11 საუკუნით ადრე, იგი მაინც მეექვსე ადგილზე დგას მსოფლიო მართლმადიდებელ ეკლესიათა შორის. ჩვენი ეკლესიის ადგილი დიპტიქში ჯერჯერობით გადაწყვეტილი არაა.
1977 წლის 23 დეკემრიდან საქართველოს ეკლესიას მწემსმთავრობს – უწმიდესი და უნეტარესი ილია II, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი, მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსი და მიტროპოლიტი ბიჭვინთისა და ცხუმ-აფხაზეთისა.
7. სერბეთის ეკლესია
სერბეთის ეკლესია. იგი დაარსებულია მოციქულ ტიტეს მიერ. მსახურების ენა არის საეკლესიო სლავური. სერბეთის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება სერბეთისა და ჩერნოგორიის ფედერალურ რესპუბლიკა იუგოსლავიაზე, ყოფილ იუგოსლავურ რესპუბლიკა მაკედონიაზე, ხორვატიისა და სლოვენიის რესპუბლიკებზე, ასევე მსოფლიოს მრავალ სახელმწიფოში მყოფ ეპარქიებზე. მრევლის რაოდენობა დაახლოებით 11 მლნ-ია. სერბეთის ეკლესიაში მოქმედებს ძველი, ე.წ. იულიანური კალენდარი.
2010 წლის 22 იანვარიდან სერბეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უწმიდესი ირინეოსი, მთავარეპისკოპოსი პეჩისა, მიტროპოლიტი ბელგრადისა და კარლოვაცისა და პატრიარქი სრულიად სერბეთისა
8. რუმინეთის ეკლესია
რუმინეთის ეკლესია დაარსებულია წმ. მოციქულ ანდრია პირველწოდებულის მიერ პავლე მოციქულის მოწაფეებთან ერთად. რუმინეთის ეკლესია ისტორიულად ექვემდებარებოდა კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს. რუმინეთის ეკლესიისთვის ავტოკეფალიის მინიჭების, წმიდა წერილისა და მსახურებათა წიგნების რუმინულ ენაზე თარგმნის და ბეჭდვის საქმეში დიდი წვლილი აქვს შეტანილი წარმოშობით ქართველს წმ. ანთიმოზ ივერიელს.
რუმინეთის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება რუმინეთის და უნგრეთის რესპუბილკებზე, ასევე მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაზე. მრევლის რაოდენობა დაახლოებით 17 მლნ-ია. რუმინეთის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
2007 წლის 30 სექტემბერიდან რუმინეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი დანიელი, პატრიარქი სრულიად რუმინეთისა.
9. ბულგარეთის ეკლესია
ბულგარეთის ეკლესია დაარსებულია პავლე მოციქულის მოწაფის ეპისკოპოს ამპლიოსის მიერ. ბულგარეთის ეკლესიის უპირველესი წმიდანები არიან მოციქულთა სწორნი კირილე და მეთოდე, სლოვენთა განმანთლებლები. მათ სახელებთანაა დაკავშირებული სლავური ანბანის შექმნა და წმიდა წერილის სლავურ ენაზე თარგმნა.
ბულგარეთის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება ბულგარეთის რესპუბლიკაზე. მას ეკუთვნის, აგრეთვე, არაერთი ეპარქია ევროპისა და ამერიკის ქვეყნებში. მრევლის რაოდენობა 6 მლნ-მდეა. ბულგარეთის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
2013 წლის 24 თებერვალიდან ბულგარეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უწმიდესი ნეოფიტე, პატრიარქი სრულიად ბულგარეთისა.
10. კვიპროსის ეკლესია
კვიპროსის ეკლესია დაარსებულია მოციქულთა პავლეს, ბარნაბასა და მარკოზის მიერ.
კვიპროსის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება კუნძულ კვიპროსზე. მრევლის რაოდენობა 500 ათასს აჭარბებს.
კვიპროსის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
2006 წლის 12 ნოემბერიდან კვიპროსის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი ქრიზოსტომოს II, მთავარეპისკოპოსი ახლისა იუსტინიანესი და სრულიად კვიპროსისა.
11. ელადის ეკლესია
ელადის, ანუ საბერძნეთის ეკლესია. იგი დაარსებულია მოციქულ პავლეს მიერ. მსოფლიო საპატრიარქომ ელადის ეკლესიას ავტოკეფალია საბერძნეთის პოლიტიკური დამოუკიდებლობის მიღების შემდეგ (XIX ს.) მიანიჭა. ელადის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება საბერძნეთის რესპუბლიკაზე კ. კრეტის გამოკლებით. მსოფლიოს ბერძნული ეკლესიები ძირითადად კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს ექვემდებარებიან. მრევლის რაოდენობა 10 მლნ-მდეა.
ელადის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
ირინეოს II 2008 წლის 16 თებერვალიდან ელადის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი იერონიმე II,
ზემოთ განხილული ეკლესიები მიეკუთვნებიან ისტორიულ და ტრადიციულ ეკლესიებს. თუმცა, მათ გარდა არსებობენ ისეთი ავტოკეფალური ეკლესიებიც, რომლებიც ან ახლადჩამოყალიბებული არიან, ან საუკუნეების მანძილზე შედიოდნენ სხვა ეკლესიების იურისდიქციაში და შემდგომ მიენიჭათ ავტოკეფალია ან ავტონომია. ასეთი ეკლესიების სულიერი შვილები, როგორც წესი, ქვეყნის მოსახლეობის უმცირესობაში არიან.
12. ალბანეთის ეკლესია
პირველი ასეთი ეკლესია არის ალბანეთის ეკლესია, რომელიც რიგით მეთორმეტეა მსოფლიო მართლმადიდებელ ეკლესიათა დიპტიქში. ალბანეთის რესპუბლიკის მოსახლეობის უმრავლესობა მუსლიმია, რომლებიც ავიწროვებენ ქრისტიან მოსახლეობას. აუცილებლად უნდა გავიხსენოთ ისიც, რომ ალბანეთში ცოტა ხნის წინ არსებობდა სოციალისტური რეჟიმი, რაც კიდევ ერთი უარყოფითი მომენტი იყო მართლმადიდებელი ეკლესიისათვის. წლების მანძილზე ალბანეთის ეკლესიის სამეთაურო ტახტი დაქვრივებული იყო. ალბანეთის ეკლესიის მრევლის რაოდენობა რამდენიმე ასეულ ათასს შეადგენს.
ალბანეთის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
1992 წლის 24 ივნისიდან ალბანეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი ანასტასი, მიტროპოლიტი ტირანისა და მთავარეპისკოპოსი სრულიად ალბანეთისა.
13. პოლონეთის ეკლესია
პოლონეთის ეკლესია წარმოადგენდა რუსეთის ეკლესიის ნაწილს XX ს. 40-იან წლებამდე. მრევლის რაოდენობის გაზრდის გამო მოსკოვის საპატრიარქომ მას მიანიჭა ავტოკეფალია. პოლონეთის ეკლესიაში განსაკუთრებულ პატივს მიაგებენ ოსვენციმის ტყვეთა ბანაკში მოწამეობრივად აღსრულებულ ჩვენს თანამემამულეს, წმ. მღვდელმოწამე გრიგოლ ფერაძეს.
პოლონეთის ეკლესიის მრევლის რაოდენობა 10 მლნ-მდეა. იურისდიქცია ვრცელდება როგორც პოლონეთის რესპუბლიკაზე, ასევე პორტუგალიასა და ბრაზილიის ფედერალურ რესპუბლიკაზე.
პოლონეთის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
1998 წლის 31 მაისიდან პოლონეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი საბა, მიტროპოლიტი ვარშავისა და სრულიად პოლონეთის.
14. ჩეხეთის მიწებისა და სლოვაკეთის ეკლესია
ჩეხეთისა და სლოვაკეთის ეკლესია დაარსებულია სლოვენთა განმანათლებლების, მოციქულთასწორი ძმების კირილესა და მეთოდეს მიერ. თავდაპირველად ეკლესიას ჩეხოსლოვაკიის ეკლესია ერქვა, მაგრამ ამ სახელმწიფოს ორად გაყოფის შემდეგ ეწოდება ჩეხეთისა და სლოვაკეთის ეკლესია. ავტოკეფალია მოიპოვა 1951 წელს. ჩეხეთისა და სლოვაკეთის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება ამ ორ რესპუბლიკაზე. მრევლის რაოდენობა 300 ათასამდეა. საერთოდ, უნდა ითქვას, რომ ჩეხეთის რესპუბლიკა ევროპის სახელმწიფოთა შორის გამოირჩევა მორწმუნეთა სიმცირით ნებისმიერი კონფესიის მიხედვით.
ჩეხეთისა და სლოვაკეთის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
როტისლავი2014 წლის 9 თებერვალიდან ჩეხეთისა და სლოვაკეთის ეკლესიას მწყემსმთავრობს – უნეტარესი როსტისლავი, მიტროპოლიტი პრაღისა და სრულიად ჩეხეთისა და სლოვაკიისა.
15. ამერიკისა და კანადის ეკლესია
ამერიკისა და კანადის ეკლესიას 1975 წლის 10 აპრილს ავტოკეფალია მიანიჭა რუსეთის ეკლესიამ, არ სცნობს კონსტანტინეპოლის პატრიარქი. დაარსებულია მღვდელმონაზონ იუბენალის, ბერ გერმანე ალიასკელისა და მიტროპოლიტ ინოკენტი ვენიამინოვის მიერ. მსახურებანი ძირითადად ინგლისურ ენაზე აღესრულება. ამრიკის მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის ავტოკეფალიის მინიჭების საქმეში დიდი წვლილი შეიტანა, პროტოპრესვიტერმა ალექსანდრე შმემანმა. ასევე უნდა აღინიშნოს ამერიკის მოციქულად შეარცხილ, იოსებ ისიხასტის მოწაფის ეფრემ ფილოთეველის (არიზონელის) მოციქულერბივი ღვაწლი, რომლის მოღვაწეობითაც ამერიკაში 19 უზარმაზარი მონასტერი დაარსდა.
ამერიკის ეკლესიის იურისდიქცია ვრცელდება ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და კანადაზე, ასევე ჩრდილო და სამხრეთ ამერიკის არაერთ ქვეყანაზე. მრევლის რაოდენობა მილიონს აჭარბებს.
ამერიკის ეკლესიაში მოქმედებს ახალი, ე.წ. შესწორებული იულიანური კალენდარი.
2013 წლის 27 იანვარიდან ამერიკის ეკლესიას მწყემსმთავრობს-მაღლადყოვლადუსამღვდელოესი ტიხონი, მთავარეპისკოპოსი ვაშინგტონისა, მიტროპოლიტი სრულიად ამერიკისა და კანადისა.
patriarchate.ge
воскресенье, 5 ноября 2017 г.
ერთხელ ერთ ბრძენს ჰკითხეს, რომელი თვალები ხედავენო უკეთესად:
შავი თუ ნაცრისფერი, კაცის თუ ქალის, ადამიანის თუ პირუტყვის? მან უპასუხა: ყველაზე უკეთ შურიანი ადამიანის თვალები ხედავენ. ისინი ხედავენ ყველაფერს: ახლოს ყველაზე უმცირესს, და იმასაც, რაც შორსაა; მხოლოდ ერთს ვერ ხედავენ – კარგს, და თუ დაინახავენ, ცრემლით აივსებიან და შეეცდებიან, ვერ იხილონ, თითქოს თავისით უნებურად იხუჭებიან. როგორც გინდა დაიმალე, ჩაიკეტე, განეშორე, შენს საცხოვრებელში დადუმდი, გაიქეცი განმარტოებაში, უდაბნოში – შურიანის თვალები იქაც დაგეწევიან და დაინახავენ, რას აკეთებ. შურიანს თითქოს ერთგვარი სამზერი მილები აქვს, რომელთა საშუალებითაც ძალიან შორს ხედავს. სად იპოვი ისეთ კაცს, თუნდაც ყველაზე კეთილისმყოფელსა და წმინდას, რაიმე ბიწი რომ არ ჰქონდეს? მხოლოდ ღმერთია უცოდველი და უბიწო. „გამკიცხველი ეხება არა მარტო მრავალს, არამედ საუკეთესოებსაც, რადგან მხოლოდ ღმერთია სრულიად უდანაშაულო და ვნებებისთვის მიუწვდომელი“, ამბობს ღვთისმეტყველი. მაგრამ შურიანის თვალები ადამიანებში უმცირეს მანკიერებებსაც ამჩნევენ, ისეთებსაც კი, რომლებიც მათში არასოდეს ყოფილა.
დასასრულს გავიხსენოთ მოციქულ პავლეს სწავლება: „ნუმცა ვართ მზუაობარ, ურთიერთარს მაბრალობელ, ურთიერთარს მოშურნე“ (გალატ 5,26). ნუ ვიქნებით მზვაობრები; თითოეულმა მხოლოდ საკუთარი ვიცოდეთ; ნუ განვიკითხავთ ერთმანეთს, ნუ შეგვშურდება ერთმანეთის. თუკი თქვენ ერთმანეთს ჭამთ, გაფრთხილდით, ყველანი არ დაიღუპოთ – „უკუეთუ ურთიერთარს იკბინებოდით და შეიჭამებოდით, იხილეთ, ნუუკუე ურთიერთარს განილინეთ“ (გალატ. 5,15). ეს წინასწარმეტყველება ჩვენზე აღსრულდა (მქადაგებელი თავის სამშობლოს, საბერძნეთს გულისხმობს). თქვენ იცით, როგორ დაიღუპა ჩვენი ხალხის დიდებულება და სამეფოს დიდება, მიხედეთ მის ისტორიას. ვერც სპარსეთის ძალები, ვერც აგარიანთა მახვილი ვერ მოუტანდა ამ სამეფოს ბოროტებას, მის მოქალაქეებს უკეთური შური რომ არ ჰქონოდათ. როცა ოჯახში, საზოგადოებაში, ქალაქში ან სახელმწიფოში დამკვიდრდება შური და ადამიანები იწყებენ ერთმანეთის სიბოროტით გამწარებას, მაშინ დასამარცხებლად აღარაა საჭირო არანაირი უცხო მტერი. „როცა ჩვენ შურით ერთმანეთის წინააღმდეგ ამხედრებას ვიწყებთ, მაშინ ჩვენს დასაღუპად ეშმაკიც აღარაა საჭირო“, ამბობს ოქროპირი.
ღვთის გულისათვის, რომელიც გვწამს და რომელიც არის ღმერთი მშვიდობისა და მამა მოწყალებისა, სახარების გულისათვის, რომელიც სიყვარულის აღთქმაა, ეკლესიის გულისათვის, რომელიც თანხმობისა და ერთობის ადგილი უნდა იყოს, არ უნდა დავუშვათ ჩვენში შურის მცირედი გამოვლინებაც კი! ნუ მივცემთ მტრებს სიხარულის მიზეზს. ფილისტიმელებმა დაამარცხეს ისრაიტელები, იმავე დღეს მოკვდა საული შვილებთან ერთად. ისრაიტელებს არასოდეს ჰქონიათ უფრო დიდი დანაკარგი. დავითმა გაიგონა თავისი ხალხის ამ განსაცდელის შესახებ და თავის მხლებლებს ასე მიმართა: „ნუ მიუთხრობთ მაგას გეთად, ნუცა ახარებთ შესავალთა ასკალონისათა“ (2 მეფ. 1,20), რომ მტრებმა არ გაიგონ ჩვენი გასაჭირი და არ გაიხარონ. „რაჲთა არა უხაროდის ასულთა მათ უცხოთესლთასა“ (იქვე). ძმებო და მახლობლებო ქრისტიანებო! სხვების უბედურებებს, ტანჯვას, დანაშაულებსა და ცოდვებს ნუ გამოვააშკარავებთ განკითხვისათვის, ერთმანეთის გაღიზიანებით, ერთმანეთის შურით, რომ არ ხარობდნენ უცხოტომელნი, ჩვენი ხილული და უხილავი მტრები. დუმილი, თანაგრძნობა, მეგობრული გრძნობა! ხოლო გამკიცხველი შური, გამაღიზიანებელი შური, მოყვასის განმკითხველი შური – გაძევებული უნდა იქნას ქრისტიანთა გარემოდან! ვისაც ასეთი ვნება დაეუფლება, ის ღირსი არაა ადამიანად იწოდებოდეს, მით უმეტეს ვერ იწოდება ქრისტიანად.
მღვდელმთავარი ილია მინიატისი
martlmadidebloba.ge
დასასრულს გავიხსენოთ მოციქულ პავლეს სწავლება: „ნუმცა ვართ მზუაობარ, ურთიერთარს მაბრალობელ, ურთიერთარს მოშურნე“ (გალატ 5,26). ნუ ვიქნებით მზვაობრები; თითოეულმა მხოლოდ საკუთარი ვიცოდეთ; ნუ განვიკითხავთ ერთმანეთს, ნუ შეგვშურდება ერთმანეთის. თუკი თქვენ ერთმანეთს ჭამთ, გაფრთხილდით, ყველანი არ დაიღუპოთ – „უკუეთუ ურთიერთარს იკბინებოდით და შეიჭამებოდით, იხილეთ, ნუუკუე ურთიერთარს განილინეთ“ (გალატ. 5,15). ეს წინასწარმეტყველება ჩვენზე აღსრულდა (მქადაგებელი თავის სამშობლოს, საბერძნეთს გულისხმობს). თქვენ იცით, როგორ დაიღუპა ჩვენი ხალხის დიდებულება და სამეფოს დიდება, მიხედეთ მის ისტორიას. ვერც სპარსეთის ძალები, ვერც აგარიანთა მახვილი ვერ მოუტანდა ამ სამეფოს ბოროტებას, მის მოქალაქეებს უკეთური შური რომ არ ჰქონოდათ. როცა ოჯახში, საზოგადოებაში, ქალაქში ან სახელმწიფოში დამკვიდრდება შური და ადამიანები იწყებენ ერთმანეთის სიბოროტით გამწარებას, მაშინ დასამარცხებლად აღარაა საჭირო არანაირი უცხო მტერი. „როცა ჩვენ შურით ერთმანეთის წინააღმდეგ ამხედრებას ვიწყებთ, მაშინ ჩვენს დასაღუპად ეშმაკიც აღარაა საჭირო“, ამბობს ოქროპირი.
ღვთის გულისათვის, რომელიც გვწამს და რომელიც არის ღმერთი მშვიდობისა და მამა მოწყალებისა, სახარების გულისათვის, რომელიც სიყვარულის აღთქმაა, ეკლესიის გულისათვის, რომელიც თანხმობისა და ერთობის ადგილი უნდა იყოს, არ უნდა დავუშვათ ჩვენში შურის მცირედი გამოვლინებაც კი! ნუ მივცემთ მტრებს სიხარულის მიზეზს. ფილისტიმელებმა დაამარცხეს ისრაიტელები, იმავე დღეს მოკვდა საული შვილებთან ერთად. ისრაიტელებს არასოდეს ჰქონიათ უფრო დიდი დანაკარგი. დავითმა გაიგონა თავისი ხალხის ამ განსაცდელის შესახებ და თავის მხლებლებს ასე მიმართა: „ნუ მიუთხრობთ მაგას გეთად, ნუცა ახარებთ შესავალთა ასკალონისათა“ (2 მეფ. 1,20), რომ მტრებმა არ გაიგონ ჩვენი გასაჭირი და არ გაიხარონ. „რაჲთა არა უხაროდის ასულთა მათ უცხოთესლთასა“ (იქვე). ძმებო და მახლობლებო ქრისტიანებო! სხვების უბედურებებს, ტანჯვას, დანაშაულებსა და ცოდვებს ნუ გამოვააშკარავებთ განკითხვისათვის, ერთმანეთის გაღიზიანებით, ერთმანეთის შურით, რომ არ ხარობდნენ უცხოტომელნი, ჩვენი ხილული და უხილავი მტრები. დუმილი, თანაგრძნობა, მეგობრული გრძნობა! ხოლო გამკიცხველი შური, გამაღიზიანებელი შური, მოყვასის განმკითხველი შური – გაძევებული უნდა იქნას ქრისტიანთა გარემოდან! ვისაც ასეთი ვნება დაეუფლება, ის ღირსი არაა ადამიანად იწოდებოდეს, მით უმეტეს ვერ იწოდება ქრისტიანად.
მღვდელმთავარი ილია მინიატისი
martlmadidebloba.ge
пятница, 3 ноября 2017 г.
რატომ გადაწყვიტა ჩემმა ოჯახმა ჰელოუინზე უარის თქმა.
მე და ჩემი მეუღლე ყოველთვის აღვნიშნავდით ჰელოუინს. ჩემი ოჯახი წვეულებებს აწყობდა ამ დღეს. ადრე ჩემთვის ჰელოუინი ყოვლად უმწიკვლო დღესასწაული იყო, თუმცაღა გარკვეულ მომენტში ყველაფერი შეიცვალა. ზუსტად არ მახსოვს, როდის მოხდა ეს. შესაძლოა, ეს მოხდა იმ დროს, როცა მე კუდიანის ფორმას ვიცვამდი და დედაჩემმა იფიქრა, რომ იმდენად დამაჯერებლად გამოვიყურებოდი, რომ ნება არ მომცა ჯვარი მომეხსნა და ასე გავსულიყავი სახლიდან; ან მაშინ, როცა დეიდაჩემთან „მოჩვენებების სახლში“ შევედი, რომლის დეკორაციებიც თეატრალურ დასთან ერთად დავდგით? ისეთი შეშინებული ვიყავი, რომ დეიდას ვემუდარებოდი ნება მოეცა, რომ პირველივე შემხვედრ კარადაში დავმალულიყავი.
მაღალ კლასებში სწავლისას, ვმუშაობდი ჰელოუინისათვის განკუთვნილი კოსტიუმებისა და ნივთების მაღაზიაში, სადაც ყოველ საღამოს შესაბამისად ვიცვამდი, ხოლო ყოველ წელს ვგეგმავდი და ვახდენდი ამ კოსტიუმების ჩვენების ორგანიზებას. ნელ-ნელა დავიწყე იმის გაცნობიერება, რომ ჰელოუინი არ იყო მხოლოდ გართობა და თამაში. ამ დროს დავინტერესდი იმით, რაც ზებუნებრივს უკავშირდებოდა.
რაც უფრო მემატებოდა ასაკი, მით უფრო მეტად ვაცნობიერებდი, რომ ეშმაკი არსებობს. ის მოსულია იმისათვის, რომ მოკლას, მოიპაროს და მოსპოს, მაგრამ ღმერთი უფრო დიდია. იესო მოვიდა იმისათვის, რომ მოგვცეს სიცოცხლე და მოგვცეს უხვად. როგორც კი დავიწყე ეგზორციზმის შესწავლა და საკუთარი თვალით ვიხილე ბოროტ სულთა განდევნის შემთხვევები და მოვისმინე ლოცვები, რომლებიც მიმართული იყო დემონებისგან ადამიანთა გათავისუფლებისკენ, ჩემთვის ეს უკვე აღარ იყო სახალისო გართობა და თამაში. ეს იყო ნამდვილი ბრძოლა.
შემდეგ მე და ჩემს მეუღლეს შეგვეძინა შვილები და როცა უფროსი შვილი საკმარისად გაიზარდა, საჭირო გახდა გადაწყვეტილების მიღება. რაც უფრო მეტად ვფიქრობდი ჰელოუინთან დაკავშირებული დისკუსიების შესახებ და ვიგებდი მათ ნამდვილ წარმომავლობას, მით უფრო მეტად ვრწმუნდებოდი, რომ ჰელოუინი არ იყო უბრალოდ გართობისა და თამაშისთვის განკუთვნილი დღესასწაული. მას ჰქონდა ძალიან ბნელი მხარე. როგორ უნდა აღმეზარდა ჩემი შვილები და ჩამეგონებინა მათთვის, რომ წელიწადში 364 დღის განმავლობაში იესო ქრისტესთვის უნდა ეცხოვრათ, მაგრამ მეთქვა, რომ ნორმალური იყო, წელიწადში ერთხელ მონაწილეობა მიეღოთ ჯადოქრობასთან დაკავშირებულ წარმოდგენებში?
დავიწყე ჰელოუინის წარმომავლობის დამოუკიდებლად კვლევა. ეს დღე წმინდა დღედ აღინიშნება ბევრ დემონურ წრეში. მოკლედ რომ ვთქვა, ჰელოუინი არის იმ რელიგიის დღესასწაული, რომელსაც მე არ ვაღიარებ.
ბევრი არგუმენტი მომისმენია იმ ადამიანებისგან, რომლებსაც უნდათ, გამართლება მოუძებნონ ამ დღის აღნიშვნას. ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული არგუმენტი ასეთია: „ჰელოუინი მხოლოდ გართობა და თამაშებია. ჩვენ ჩვენს შვილებს სხვადასხვა კოსტიუმებში ისე გამოვაწყობთ, რომ არავითარი ბოროტი განზრახვა არ გვამოძრავებს ამ დროს.“
ისიც მომისმენია, რომ „ყველა წმინდანის“ დღესასწაული კათოლიკური წარმომავლობისაა და რადგან ჰელოუინიც ამ დღესასწაულს ეფუძნება, შესაბამისად, მასში არ შეიძლება იყოს რაიმე ცუდი. ფაქტობრივად, კათოლიკურმა ეკლესიამ ჰელოუინის წარმართული ტრადიციები აიღო და შეეცადა, ეკლესიისათვის მოერგო ისინი. სწორედ ამიტომ არ ვეთანხმები ამ არგუმენტს. ბევრი ადამიანი იმასაც ამბობს, რომ „ზოგიერთ საშობაო და სააღდგომო ტრადიციასაც გარკვეული წარმართული ფესვები აქვს“, მაშ, რატომ უნდა ვთქვა უარი ჰელოუინზე, როცა ყოველივე დანარჩენი მისაღებია? ჩემი პასუხი ამ კითხვაზე სკამაოდ მარტივია. შობის დღესასწაულზე მე ხეს არ ვეთაყვანები, არამედ აღვნიშნავ უფალ იესო ქრისტეს შობას. აღდგომას წითელ კვერცხს და პასკას არ ვადიდებ, არამედ ქრისტეს აღდგომას.
ბოლოს მინდა ვთქვა: „ჩვენს შვილებს ვასწავლით, რომ ჩვენ, ქრისტიანები, განვსხვავდებით ქვეყნიერებისგან და ეს ნორმალურია. რატომ უნდა ვაკეთოთ რაღაც მხოლოდ იმიტომ, რომ ყველა ასე იქცევა? რატომ არ უნდა დავიხიოთ ერთი ნაბიჯით უკან და არ შევხედოთ, რა შედეგები მოაქვს ამ ყველაფერს ჩვენს ცხოვრებაში?“
წყარო
jesus.ge
четверг, 2 ноября 2017 г.
უძველესი დროის დევკაცები.
,,იქ ვნახეთ დევკაცები, ყანაკის ძენი, დევკაცთა
შთამომავალნი. კალია გვეგონა ჩვენი თავი
და ასეც ვჩანდით მათ თვალში."
თანამედროვე ადამიანს ე.წ. დევკაცები ზღაპრებსა და თქმულებებში თუ სმენია. შესაბამისად ნაკლები სერიოზულობით ეკიდება იგი ამ საკითხს. კაცობრიობის განვლილ გზას თუ გადავხედავთ და წმიდა წერილსაც თუ მოვიშველიებთ, შევნიშნავთ დევკაცების არსებობას უძველეს დროში.
წმიდა წერილში ნახსენები გოლიათები მითიური არსებები კი არ არიან, არამედ რეალური ადამიანები. ბიბლიაში მითითებულია ქვეყნები, სადაც ამ ტიპის დევკაცები ცხოვრობდნენ; აღწერილია მათი ფიზიკური ძალა, გარეგნობა. ისინი ყანაკის ძეებად იწოდებიან. ეს არსებები დედამიწაზე ძალაუფლებას თავიანთი დევკაცური აღნაგობითა და შესაძლებლობით ცდილობდნენ. აშკარაა, ადამიანის გაღმერთების კიდევ ერთი ფორმა( რადგან ძალაუფლებას არა ჭეშმარიტ ღმერთზე, არამედ საკუთარ ძალმოსილებასა და იარაღზე ამყარებდნენ).
მოდით, მოვისმინოთ წმიდა ნიკოლოზ სერბელის (ველიმიროვიჩი) მონათხრობი ბიბლიური ისტორიების შესახებ: ,,მისირის ქვეყნიდან გამოსული ებრაელები ავარანის უდაბნოში აღმოჩნდნენ. ხალხი წუწუნებდა და ძალზე უკმაყოფილო იყო მოსეს გადაწყვეტილებით, რომელმაც მისირის ნოყიერი მიწებიდან უდაბნოში მოიყვანა ისინი.
ღვთის განგებით, ხალხის დასამშვიდებლად მოსემ თორმეტი ტომიდან თორმეტი რჩეული გაგზავნა ქანაანის ქვეყნის დასათვალიერებლად. მზვერავებმა ქანაანში ორმოცი დღე დაჰყვეს. დაბრუნებულებმა თვისტომელებს ქანაანის მიწების ნოყიერებასა და სიმდიდრის შესახებ უამბეს. ამავდროულად მზვერავები იმ ქვეყანაში მცხოვრები დევკაცებით ძალზე შეშინებულები იყვნენ: ,,იქ ვნახეთ დევკაცები, ყანაკის ძენი, დევკაცთა შთამომავალნი. კალია გვევონა ჩვენი თავი და ასეც ვჩანდით მათ თვალში."(რიცხვ. 13.33). დევკაცების შესახებ ბიბლიაში სხვაგანაც ვკითხულობთ. დევკაცად მოიხსენიება ბასანის მეფე ოგ და ფილისტიმელი გოლიათი. ოგ მეფეზე წერია: ,,რადგან მხოლოდ ოგ, ბასანის მეფე იყო დარჩენილი რეფაიმთა მოდგმიდან. აჰა, მისი საწოლი, რკინის საწოლი! აჰა, აქ არის ის ყამონიანთა რაბამი: მისი სიგრძე ათი წყრთაა, სიგანე ოთხი წყრთა, მამაკაცის წყრთა"(მეორე სჯული 3.11). გამოდის, რომ მეფე ოგ ყოფილა ხუთი-ექვსი მეტრი სიმაღლით და სამი მეტრი სიგანით.
დავითის მიერ მოკლულ ფილისტიმელ გოლიათზე ვკითხულობთ: ,,გამოვიდა ფილისტიმელთა ბანაკიდან მორკინალი კაცი, სახელად გოლიათი, გათელი. ექვსი წყრთა და ერთი მტკაველი იყო მისი სიმაღლე (ე.ი. დაახლოებით ოთხი მეტრი), თავზე სპილენძის მუზარადი ეხურა, ჯაჭვის ჯავშანი ემოსა; ჯავშნის წონა ხუთი ათასი შეკელი იყო (1 მეფ.17.4)... აი, როგორები იყვნენ უძველესი დროის დევკაცები. ყანაკის ძენი ფლობდნენ უდიდეს ძალას და შესანიშნავად იყვნენ შეიარაღებულები. მაგრამ არსადააა ნათქვამი მათი სულიერი და მორალური მხარის შესახებ. ებრაელებს დევკაცთა სახელის ხსენებაც კი ზარავდათ. როდესაც ფილისტიმელმა გოლიათმა საულის ლაშქრიდან საპაექროდ მეომრები გამოიწვია, ყველა აცახცახდა! ებრაელთა მთლიანი ჯარი ამ ერთ ადამიანს შეუშინდა და ეს შიში ორმოც დღეს გაგრძელდა! სამაგიეროდ ფიზიკური ძალა, შეიარაღება და დევკაცური აღნაგობა უძლური აღმოჩნდა ღვთის ნების წინაშე. უფლის განგებით იესეს ძემ-დავითმა ეს უკანასკნელი ფილისტიმელი გოლიათი ქვითა და შურდულით დაამარცხა. უთხრა დავითმა ფილისტიმელ დევკაცს: შენ ხმლით, შუბითა და ფარით გამოდიხარ ჩემთან; მე კი უფლის, ისრაელის ღმერთის სახელით. დღეს ჩამაგდებინებს ხელში შენ თავს უფალი, დაგამარცხებ და თავს მოგკვეთ... გაიგებს ყველა, რომ არა შუბითა და მახვილით იხსნის უფალი... სტყორცნა დავითმა შურდულიდან ქვა გოლიათს და უსულოდ დასცა მიწაზე..."*
ასე აღიგავნენ პირისაგან მიწისა უძლიერესი, საკუთარ ძალასა და იარაღს მინდობილი დევკაცები. მათ არ გააჩნდათ სულიერი ენერგია, ჭეშმარიტი რწმენა, რომელიც მუდამ მეფობდა და მეფობს დედამიწაზე. სწორედ იმიტომ დამარცხდნენ უფლის ნების წინაშე, იმიტომ დაიღუპა და გაქრა მათი მოდგმა დედამიწაზე-ასე მოგვითხრობს წმიდა წერილი.
ჩანს, ისტორია მეორდება. დღესაც იარაღდებიან თანამედროვე ადამიანები, დღესაც ეთაყვანებიან და განადიდებენ თავიანთ სხეულს, ფულსა და ძალაუფლებას. სწორედ იმ ზემოაღნიშნულ ,,ღმერთებზე" ამყარებენ იმედს. ამ ტიპის ადამიანთა ძირითადი ფასეულობა არა სიამრთლე, ჭეშმარიტება, ერთგულება და მადლიერებაა, არამედ - ტყუილი, შპიონაჯი, ე.წ. საიდუმლო საზოგადოებანი. ყოველივე ზემოჩამოთვლილთ ისინი ძალაუფლებისკენ სწრაფვით, დისციპლინით, ტოტალური კონტროლით ახორციელებენ.
* - Свят. Николай (С . Велиирович) Беседы გვ. 238
ერთეულთა საერთაშორისო სისტემა.
ერთეულთა საერთაშორისო სისტემა
ერთეულთა საერთაშორისო სისტემა, ან შემოკლებით სი (ფრანგ. Système international d'unités, SI) — ფიზიკური სიდიდეების ერთეულთა სისტემა, რომელიც მიღებულია ზომა-წონის XI გენერალური კონფერენციის მიერ (1960 წლის ოქტომბერი, პარიზი). იგი წარმოადგენს დღეისათვის ყველაზე ფართოდ გავრცელებულ საზომ ერთეულთა სისტემას, როგორც მეცნიერებაში ასევე ყოველდღიურ ცხოვრებაში.
სი ოფიციალურად შემოღებულ იქნა 1960 წელს და მას საფუძვლად დაედო ე. წ. მეტრული სისტემა. სი-მ მალევე ჩაანაცვლა მანამდე არსებული ზომის ისტორიული ერთეულები თითქმის ყველა ქვეყანაში. გამონაკლისია მხოლოდ აშშ, ბირმა და ლიბერია, ასევე ნაწილობრივ იმპერიალურ სისტემის ელემენტებს იყენებენ დიდი ბრიტანეთი და ანგლო-კანადა.[1]
სექციების სია
[დამალვა]ერთეულები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სი შედგება ზომათა ერთეულებისა და წინსართებისაგან. სი ზომათა ერთეულები იყოფა ორ ჯგუფად: შვიდი ძირითადი და მათგან წარმოებული ერთეულები.
| ძირითადი სი ერთეულები | ||
|---|---|---|
| ერთეული | მოკლე აღნიშვნა | ფიზიკური სიდიდე |
| მეტრი | მ | სიგრძე |
| კილოგრამი | კგ | მასა |
| წამი | წმ | დრო |
| ამპერი | ა | დენის ძალა |
| კელვინი | K | ტემპერატურა |
| მოლი | მოლ | ნივთიერების რაოდენობა |
| კანდელა | კდ | სინათლის ძალა |
წინსართების დამატებით შესაძლებელია ძირითადი ერთეულებისაგან იმავე ფიზიკური სიდიდის აღმწერი უფრო მცირე ან უფრო დიდი ერთეულების წარმოქმნა. ძირითადი და წარმოქმნილი ერთეულები ათის ჯერადი რიცხვით განსხვავდებიან. მაგალითად კილო აღნიშნავს ათასჯერ მეტს, ხოლო დეცი ათჯერ ნაკლებს ვიდრე თავდაპირველი ერთეული. მაგალითად, დეციმეტრი მეტრის მეათედია, ხოლო კილომეტრი ათასი მეტრი. რამდენიმე წინსართის ერთად გამოყენება იკრძალება.
სხვა გავრცელებული ზომის ერთეულები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბევრი ერთეული რომელიც ფართოდ გამოიყენება მეცნიერებასა და ყოველდღიურ ცხოვრებაში, სი ერთეულებისაგან არ იწარმოება კანონიკური წინსართების დამატებით. მნიშვნელოვან მაგალითებს განეკუთვნება:
- დროის ერთეულების უმეტესობა — წუთი, საათი, წელიწადი.
- ტემპერატურის ერთეული ცელსიუსი (გამოიყენება სი ერთეული - კელვინის ნაცვლად).
- ელექტრული ენერგია იზომება კილოვატსაათებში მეგაჯოულების ნაცვლად.
- სიჩქარეები იზომება კილომეტრ/საათებში მეტრ/წამის ნაცვლად.
- საზღვაო საქმეში მანძილის და სიჩქარის ერთეულად ხშირად იყენებენ საზღვაო მილს და კვანძს (საზღვაო მილი/საათში).
- ასტრონომიაში მანძილებს ზომავენ ასტრონომიულ ერთეულებში, პარსეკებსა და სინათლის წლებში.
- ფიზიკასა და ქიმიაში, ატომურ მაშტაბებში გამოიყენება ისეთი ერთეულები როგორიცაა ანგსტრემი, ელექტრონვოლტი და ბარნი
- მედიცინაში სისხლის წნევა იზომება ვერცხლისწყლის სვეტის მილიმეტრებში და არა პასკალებში.
კანონმდებლობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2010 წლიდან ევროკავშირი კრძალავს იმპორტირებულ საქონელზე არა სი ერთეულების გამოყენებას. აკრძალვა ეხება პროდუქციის აღწერას, შეფუთვას, გამოყენების ინსტრუქციებს და რეკლამას.