თუ გსურს ლოცვისას რაიმე სთხოვო უფალს,

მტკიცე, შეუვალი სარწმუნოებით აღუჭურვე, დროით დაიჭირე თადარიგი, რომ შეძლო ეჭვისა და ურწმუნოების დაძლევა. ცუდია, თუკი ლოცულობ და სიმტკიცეს ვერ ინარჩუნებ: არც იფიქრო, დაეჭვებულის ისმინოს ღმერთმა, იმიტომ, რომ შენ შეურაცხყავი ღმერთი, მაგინებელს კი ღმერთი არ აძლევს თავის ნიჭებს - "და ყოველსა, რაოდენსა ითხოვდეთ ლოცვასა შინა სარწმუნოებით, გეყოთ თქუენ" (მათ.21,22.) - ესეიგი, თუ ეჭვითა და ურწმუნოებით ითხოვ, ვერ მიიღებო. იქვე იმასაც დასძენს, რომ მტკიცე მორწმუნის სიტყვაზე მთებიც გადაადგილდებიანო: "...უკეთუ გაქუნდეს სარწმუნოებაი და არა შეორგულდეთ, ჰრქუათ მთასა ამას: აღიფხუერ ამიერ და შთავარდი ზღვასა და იყოს ეგრე." რა გამოდის? თუ დაეჭვდი და ურწმუნოებას დანებდი, ამას ვერ შეძლებ. დაე, ყოველი კაცი სარწმუნოებით ითხოვდესო, ამბობს მოციქული და გვიხსნის: "ითხოვდინ", მაგრამ სარწმუნოებით და ნუ ორგულობით, რამეთუ რომელი ორგულობდეს... "ნუ ჰგონებს კაცი იგი, ვითარმედ მო-რაიმე-იღოს ღმრთისაგან.კაცი ორგული დაუდგრომელ არს ყოველთა გზათა მისთა" (იაკ.1,6,7,8.) დაეჭვებული გული, რომელსაც არ სჯერა, რომ მიიღებს ღვთისაგამ სასურველს, ისჯება ამ ეჭვისათვის: ეჭვი ავადმყოფურად აწვალებს, სულს უხუთავს კაცს. და შენ მაინც, რომელმაც აგერ უკვე მრავალჯერ გამოსცადე საკუთარ თავზე მისი ყოვლისშემძლეობა, შენ მაინც ნუ შეურაცხყოფ ყოვლისმპყრობელ ღმერთს. ეჭვი გმობაა ღვთისა, სიცრუეა, რომლითაც გული, ან გულში ჩაბუდებული მატყუარა სული გმობს სულს ჭეშმარიტს. შხამიანი გველივით მოერიდე ეჭვს, თუმცა, მორიდება რას კმარა, უგულებელყავ, არანაირი ყურადღება არ მიაქციო. გახსოვდეს, თხოვნისას (ანუ ლოცვისას, როცა ითხოვ), ღმერთი შიგნით მიღებულ, მტკიცე და გადაწყვეტილ პასუხს მოითხოვს შენგან კითხვაზე: გწამს, რომ ძალმიძს ამის გაკეთება? და მხოლოდ გულის სიღრმიდან და მხოლოდ მართალი პასუხი უნდა მოდიოდეს: "მწამს, უფალო". გაიხსენეთ: - "და ვითარცა შევიდა იესო სახლსა, მოუხდეს მას ბრმანი იგი, და ჰრქუა მათ იესო: გრწამსა, ვიდარმედ ძალმიძს ესე ყოფად? ჰრქუეს: "ჰე, უფალო". (მათ.9,28) და მოგეცეს შენი რწმენისადა მიხედვით. შენს ურწმუნოებასა და ეჭვს იქნება ასეთმა განსჯამ უშველოს: მე ღმერთსა ვთხოვ: 1) არა ფანტაზიასა და ფიქრში გამოგონილ, არამედ არსებულ სიკეთეებს, ხოლო ყოველივე არსებულს ღვთისაგან ეძლევა და მიეცა არსებობა. რას ამბობს მოციქული? "ყოველივე მის მიერ შეიქმნა, თვინიერ მისა არცა ერთი რაი იქმნა, რაოდენი-რაი იქმნა" (იოან.1,3.) - და ეს იმას ნიშნავს, რომ მისი ჩარევის გარეშე არაფერი არ არსებობს და თუკი რამ არსებობს, ყველაფერს ან მისგან მიეცა დასაბამი, ან მისი ნებით, ან მისი განგებითაა და არსებობს მხოლოდ იმიტომ, რომ ღმერთმა მიანიჭა თავის შექმნილს ამის ძალა და უნარი და ღმერთია ამ ყველაფრისა ამჟამად და უწინდ არსებულის სრულუფლებიანი მეუფე. " რომელმან განაცხოველნის მკუდარნი და უწესნ არაარსსა მას ვითარცა არსსა" (რომ.4,17.) ასე რომ, არარსებულსაც რომ ითხოვდე, მისი შექმნაც კი შეუძლია. 2) მე შესაძლებელს ვითხოვ, ღმერთისთვის კი შეუძლებელიც შესაძლებელია. ასე რომ, ამ მხრივაც არაა დაბრკოლება, იმიტომ რომ ღმერთს ისიც კი შეუძლია მოიმოქმედოს ჩემთვის, რაც სრულიად შეუძლებელია ჩემი გაგებით. უბედურება ის გახლავთ, რომ ჩვენს რწმენაში ჭკუამოკლე გონება ობობასავით მიცოცავს და ჭეშმარიტებას ანალოგიების, დასკვნებისა და მსჯელობების ბადეებში ხლართავს. რწმენა უმალ იღებს და ხედავს. გონება შორიდან უვლის და ისე პოულობს ჭეშმარიტებას; რწმენა ერთის სულს მეორესთან აკავშირებს, განსჯა კი - მშვენიერი სულის პატრონს - მშვენიერთან, ანუ მატერიალურთან, ერთი - სულია, მეორე - სხეული 


წმ. იოანე კრონშტადტელი