«ახლავე შეუტიე, დასტურია, აიღე ქალაქი»
1920 წლის 7 მაისს, საქართველოს დემოკრატიულ რესპუბლიკასა და საბჭოთა რუსეთს შორის, მოსკოვში ხელშეკრულება დაიდო, რომლითაც საბჭოთა რუსეთმა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა «დე ფაქტო» და «დე იურე» აღიარა და მის მიმართ ყოველგვარ პრეტენზიებზე უარი განაცხადა. რუსეთში იმხანად ორი წონადი ქართველი ბოლშევიკი იმყოფებოდა, რომლებიც საქართველოსთან ასეთი ხელშეკრულების დადების კატეგორიული წინააღმდეგი იყვნენ და საქართველოს დაუყოვნებლივ ოკუპაციას მოითხოვდნენ. ერთი მათგანი იოსებ სტალინი იყო, მეორე - სერგო ორჯონიკიძე. საქართველოს დაპყრობა არანაკლებ ეჩქარებოდათ ვლადიმერ ლენინს და სხვა შოვინისტ ბოლშევიკებს, მაგრამ ისინი ხელსაყრელი საერთაშორისო ვითარების შერჩევას ელოდებოდნენ. ასეთი ხელსაყრელი ვითარებაც დადგა: 1921 წლის იანვრიდან კრემლში საქართველოს დასაპყრობად საგანგებო მზადება იწყება. საბჭოთა რუსეთის მდგომარეობას მნიშვნელოვნად აუმჯობესებდა ის გარემოება, რომ ამ დროისათვის როგორც სომხეთი, ისე აზერბაიჯანი გასაბჭოებული იყო და იქ რუსული წითელი არმიის ნაწილები იდგნენ. ამდენად, საქართველო ფაქტიურად რუსული წითელი არმიის ალყაში იმყოფებოდა. კრემლში საქართველოს დაპყრობის გადაწყვეტილების მიღებისთანავე, იოსებ სტალინმა ბაქოში მყოფ სერგო ორჯონიკიძეს შემდეგი შინაარსის დეპეშა გამოუგზავნა: «ახლავე შეუტიე, დასტურია, აიღე ქალაქი».
ფოტოზე: 1921 წლის 25 თებერვალი, წითელი არმია თბილისში
ასეთი გადაწყვეტილების მიღების მიუხედავად, საბჭოთა რუსეთს საქართველოს დაპყრობის შენიღბვა სჭირდებოდა, ამიტომაც ლენინის მიერ შემუშავებული გეგმით, საქართველოში «მშრომელთა აჯანყება» უნდა დაწყებულიყო და რუსული წითელი არმია საქართველოში მშრომელთა ფენის დასახმარებლად უნდა შემოსულიყო. რადგან მშრომელთა ფენა (მუშები და გლეხები) საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობით უკმაყოფილო არ იყო, ამიტომ, 1921 წლის 11-12 თებერვლის ღამეს «მშრომელების აჯანყებად» მონათლული გამოსვლა დაიწყო რუსი კოლონისტებით დასახლებულ ბორჩალოს მაზრაში (სინამდვილეში ამ შოუში გადაცმული რუსი ჯარისკაცები მონაწილეობდნენ). «აჯანყებულთა» დასახმარებლად საქართველოს სახელმწიფო საზღვარი გადმოჰკვეთეს აზერბაიჯანსა და სომხეთში დისლოცირებულმა წითელი არმიის XI ნაწილებმა. საქართველოსკენ ასევე დაიძრნენ წითელი არმიის VIII, IX და XIII ნაწილები სოჭის რაიონიდან, დარიალის ხეობიდან და მამისონის უღელტეხილიდან. საქართველოს შეიარაღებულმა ძალებმა შემოჭრილ მტერს მედგარი წინააღმდეგობა გაუწიეს და «დაუპატიჟებელ სტუმარს» თითქმის ყველა ბრძოლა მოუგეს, თუმცა ძალთა უთანაბრობა სულ აშკარა ხდებოდა. საქართველოს მთავრობას ალყაში მოქცევის რეალური საფრთხე დაემუქრა, ამიტომაც მიღებულ იქნა თბილისის დატოვების გადაწყვეტილება. 1921 წლის 25 თებერვალს, წითელი არმიის XI ნაწილი სერგო ორჯონიკიძის მეთაურობით თბილისში შემოვიდა.
«საქართველოს თავზე ფრიალებს წითელი დროშა! გაუმარჯოს საბჭოთა საქართველოს!» - ამ შინაარსის დეპეშა აფრინა სერგო ორჯონიკიძემ კრემლში. საქართველოს უახლეს ისტორიაში ერთ-ერთი უმძიმესი ხანა დაიწყო...
ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი ლევან ჯიქია.
1920 წლის 7 მაისს, საქართველოს დემოკრატიულ რესპუბლიკასა და საბჭოთა რუსეთს შორის, მოსკოვში ხელშეკრულება დაიდო, რომლითაც საბჭოთა რუსეთმა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა «დე ფაქტო» და «დე იურე» აღიარა და მის მიმართ ყოველგვარ პრეტენზიებზე უარი განაცხადა. რუსეთში იმხანად ორი წონადი ქართველი ბოლშევიკი იმყოფებოდა, რომლებიც საქართველოსთან ასეთი ხელშეკრულების დადების კატეგორიული წინააღმდეგი იყვნენ და საქართველოს დაუყოვნებლივ ოკუპაციას მოითხოვდნენ. ერთი მათგანი იოსებ სტალინი იყო, მეორე - სერგო ორჯონიკიძე. საქართველოს დაპყრობა არანაკლებ ეჩქარებოდათ ვლადიმერ ლენინს და სხვა შოვინისტ ბოლშევიკებს, მაგრამ ისინი ხელსაყრელი საერთაშორისო ვითარების შერჩევას ელოდებოდნენ. ასეთი ხელსაყრელი ვითარებაც დადგა: 1921 წლის იანვრიდან კრემლში საქართველოს დასაპყრობად საგანგებო მზადება იწყება. საბჭოთა რუსეთის მდგომარეობას მნიშვნელოვნად აუმჯობესებდა ის გარემოება, რომ ამ დროისათვის როგორც სომხეთი, ისე აზერბაიჯანი გასაბჭოებული იყო და იქ რუსული წითელი არმიის ნაწილები იდგნენ. ამდენად, საქართველო ფაქტიურად რუსული წითელი არმიის ალყაში იმყოფებოდა. კრემლში საქართველოს დაპყრობის გადაწყვეტილების მიღებისთანავე, იოსებ სტალინმა ბაქოში მყოფ სერგო ორჯონიკიძეს შემდეგი შინაარსის დეპეშა გამოუგზავნა: «ახლავე შეუტიე, დასტურია, აიღე ქალაქი».
ფოტოზე: 1921 წლის 25 თებერვალი, წითელი არმია თბილისში
ასეთი გადაწყვეტილების მიღების მიუხედავად, საბჭოთა რუსეთს საქართველოს დაპყრობის შენიღბვა სჭირდებოდა, ამიტომაც ლენინის მიერ შემუშავებული გეგმით, საქართველოში «მშრომელთა აჯანყება» უნდა დაწყებულიყო და რუსული წითელი არმია საქართველოში მშრომელთა ფენის დასახმარებლად უნდა შემოსულიყო. რადგან მშრომელთა ფენა (მუშები და გლეხები) საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობით უკმაყოფილო არ იყო, ამიტომ, 1921 წლის 11-12 თებერვლის ღამეს «მშრომელების აჯანყებად» მონათლული გამოსვლა დაიწყო რუსი კოლონისტებით დასახლებულ ბორჩალოს მაზრაში (სინამდვილეში ამ შოუში გადაცმული რუსი ჯარისკაცები მონაწილეობდნენ). «აჯანყებულთა» დასახმარებლად საქართველოს სახელმწიფო საზღვარი გადმოჰკვეთეს აზერბაიჯანსა და სომხეთში დისლოცირებულმა წითელი არმიის XI ნაწილებმა. საქართველოსკენ ასევე დაიძრნენ წითელი არმიის VIII, IX და XIII ნაწილები სოჭის რაიონიდან, დარიალის ხეობიდან და მამისონის უღელტეხილიდან. საქართველოს შეიარაღებულმა ძალებმა შემოჭრილ მტერს მედგარი წინააღმდეგობა გაუწიეს და «დაუპატიჟებელ სტუმარს» თითქმის ყველა ბრძოლა მოუგეს, თუმცა ძალთა უთანაბრობა სულ აშკარა ხდებოდა. საქართველოს მთავრობას ალყაში მოქცევის რეალური საფრთხე დაემუქრა, ამიტომაც მიღებულ იქნა თბილისის დატოვების გადაწყვეტილება. 1921 წლის 25 თებერვალს, წითელი არმიის XI ნაწილი სერგო ორჯონიკიძის მეთაურობით თბილისში შემოვიდა.
«საქართველოს თავზე ფრიალებს წითელი დროშა! გაუმარჯოს საბჭოთა საქართველოს!» - ამ შინაარსის დეპეშა აფრინა სერგო ორჯონიკიძემ კრემლში. საქართველოს უახლეს ისტორიაში ერთ-ერთი უმძიმესი ხანა დაიწყო...
ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი ლევან ჯიქია.
...................................................................................................................................................................
„ისევ გოლგოთა, სისხლი და ცრემლი“! – 1921 წლის 25 თებერვალი
ელა ლიონიძე
01:52 25.02.2013
„ისევ გოლგოთა, სისხლი და ცრემლი!
შემოდიოდა სიკვდილი ცელით!
თოვდა, და თბილისს ებურა თალხი,
დუმდა სიონი და დუმდა ხალხი“. (კოლაუ ნადირაძე)
"ჟორდანიას მხართეძოზე წამოწოლილს მშვიდი ძილით ეძინა, როცა ლენინი და, უპირველეს ყოვლისა კი, მის გვერდში მყოფი ქართველი გარეწრები, თავსაც რომ აბეზრებდნენ ლენინს – რათა ჩქარა დაერთო ნება, შესეოდნენ საკუთარ სამშობლოს რუსული არმიებით, საქართველოს ანექსიისთვის ემზადებოდნენ"...
აი, რას მოგვითხრობს გენერალი მაზნიაშვილი ჟორდანიას ხელისუფლების არნახულ უპასუხისმგებლობაზე.
1921 წლის 25 თებერვალს საქართველოს დედაქალაქი XI წითელმა არმიამ დაიკავა. ბაქოში მყოფმა სერგო ორჯონიკიძემ კრემლს უდეპეშა, რომ თბილისზე საბჭოთა ხელისუფლების დროშა ფრიალებსო.
1921 წლის 25 თებერვალი... თარიღი, რომელიც ქართველი ხალხისთვის, ალბათ, არასოდეს მოშუშდება.
საქართველოს ეროვნული საბჭოს მიერ დამოუკიდებლობის გამოცხადებიდან (1918 წლის 26 მაისი) სამ წელში, 1921 წელს საბჭოთა რუსეთის ხელმძღვანელობამ ძალის გამოყენებით საქართველოს დაპყრობის გადაწყვეტილება მიიღო.
რუსეთის წითელი არმია ჩვენს ქვეყანაში 12 თებერვალს შემოიჭრა. რუსეთის მე-11 არმიას ქართული ჯარი, სახალხო გვარდია და მოხალისეები თბილისის მისადგომებთან აღუდგნენ. ძირითადი ბრძოლები კოჯრისა და ტაბახმელას მიდამოებში გაიმართა, სადაც მე-11 არმიის ნაწილებს წინააღმდეგობა დაახლოებით 600 მა იუნკერმა გაუწია.
მათ ერთხანს კიდეც უკუაგდეს მტერი. თუმცა განახლებული შეტაკებების შედეგად იუნკერთა დიდი ნაწილი ბრძოლის ველზე დაეცა. თბილისის მისადგომებთან ბრძოლაში მოხალისედ წასული, პოეტ კონსტანტინე მაყაშვილის 20 წლის ქალიშვილი მარო მაყაშვილიც დაიღუპა. ის ყუმბარის ნამსხვრევით სასიკვდილოდ დაიჭრა კეფაში.
23 თებერვალს კოჯრისა და ტაბახმელას ტერიტორიაზე ბრძოლები შეწყდა.
24 თებერვალს კრიტიკული სიტუაცია შეიქმნა, რადგან მტერმა შევსება მიიღო, ქართულ ჯარს კი რეზერვი არ გააჩნდა.
1921 წლის 25 თებერვალს კი საბჭოთა რუსეთის მე-11 წითელი არმია თბილისში უბრძოლველად შეიჭრა. მოკავშირეების გარეშე, ბედის ანაბარად მიტოვებულმა ქვეყანამ ვერ გაუწია სათანადო წინააღმდეგობა რუსეთის არმიას, რომელმაც დაიკავა საქართველოს დედაქალი და აქ საბჭოთა ხელისუფლება გამოაცხადა. ქვეყანამ სუვერენიტეტი დაკარგა. საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობა ბათუმში გადავიდა, ხოლო იმავე წლის მარტში დატოვა საქართველო და ემიგრაციაში წავიდა. მებრძოლ იუნკერებს კი სამშობლო არასოდეს დაუტოვებიათ.
კოჯორ-ტაბახმეალს გმირები დიდი პატივით დაკრძალეს ეკლესიის ეზოში.
„1921 წლის 25-თებერვალი უმძიმესი დღეა ქართველი ხალხის მატიანეში. ამ დღიდან საქართველოს ისევ დაედგა კისერზე რუსეთის უღელი – ახალი, საბჭოთა, ანუ კომუნისტური, გაცილებით უფრო მძიმე, სასტიკი და სისხლიანი, ვიდრე მანამდელი რუს-ხელმწიფის უღელი. ამაოდ დაიქცა კოჯრის მთაზე და სხვაგან სისხლი ქართველი ახალგაზრდებისა, რომელთაგან, ქართველმა ხალხმა, ცამეტი გმირი თბილისში, ერთ საძმო საფლავში ჩააწვინა და დაიტირა “ (ლ. სანიკიძე). დარჩა მხოლოდ რუსეთის უღელი და უმწარესი ქართული სიმღერა:
სიზმრად ვნახე საქართველო,
სისხლის ზღვაში ბანაობდა,
დაფლეთილი მისი დროშა
კოჯრის მთაზე ქანაობდა…
ელა ლიონიძე
01:52 25.02.2013
„ისევ გოლგოთა, სისხლი და ცრემლი!
შემოდიოდა სიკვდილი ცელით!
თოვდა, და თბილისს ებურა თალხი,
დუმდა სიონი და დუმდა ხალხი“. (კოლაუ ნადირაძე)
"ჟორდანიას მხართეძოზე წამოწოლილს მშვიდი ძილით ეძინა, როცა ლენინი და, უპირველეს ყოვლისა კი, მის გვერდში მყოფი ქართველი გარეწრები, თავსაც რომ აბეზრებდნენ ლენინს – რათა ჩქარა დაერთო ნება, შესეოდნენ საკუთარ სამშობლოს რუსული არმიებით, საქართველოს ანექსიისთვის ემზადებოდნენ"...
აი, რას მოგვითხრობს გენერალი მაზნიაშვილი ჟორდანიას ხელისუფლების არნახულ უპასუხისმგებლობაზე.
1921 წლის 25 თებერვალს საქართველოს დედაქალაქი XI წითელმა არმიამ დაიკავა. ბაქოში მყოფმა სერგო ორჯონიკიძემ კრემლს უდეპეშა, რომ თბილისზე საბჭოთა ხელისუფლების დროშა ფრიალებსო.
1921 წლის 25 თებერვალი... თარიღი, რომელიც ქართველი ხალხისთვის, ალბათ, არასოდეს მოშუშდება.
საქართველოს ეროვნული საბჭოს მიერ დამოუკიდებლობის გამოცხადებიდან (1918 წლის 26 მაისი) სამ წელში, 1921 წელს საბჭოთა რუსეთის ხელმძღვანელობამ ძალის გამოყენებით საქართველოს დაპყრობის გადაწყვეტილება მიიღო.
რუსეთის წითელი არმია ჩვენს ქვეყანაში 12 თებერვალს შემოიჭრა. რუსეთის მე-11 არმიას ქართული ჯარი, სახალხო გვარდია და მოხალისეები თბილისის მისადგომებთან აღუდგნენ. ძირითადი ბრძოლები კოჯრისა და ტაბახმელას მიდამოებში გაიმართა, სადაც მე-11 არმიის ნაწილებს წინააღმდეგობა დაახლოებით 600 მა იუნკერმა გაუწია.
მათ ერთხანს კიდეც უკუაგდეს მტერი. თუმცა განახლებული შეტაკებების შედეგად იუნკერთა დიდი ნაწილი ბრძოლის ველზე დაეცა. თბილისის მისადგომებთან ბრძოლაში მოხალისედ წასული, პოეტ კონსტანტინე მაყაშვილის 20 წლის ქალიშვილი მარო მაყაშვილიც დაიღუპა. ის ყუმბარის ნამსხვრევით სასიკვდილოდ დაიჭრა კეფაში.
23 თებერვალს კოჯრისა და ტაბახმელას ტერიტორიაზე ბრძოლები შეწყდა.
24 თებერვალს კრიტიკული სიტუაცია შეიქმნა, რადგან მტერმა შევსება მიიღო, ქართულ ჯარს კი რეზერვი არ გააჩნდა.
1921 წლის 25 თებერვალს კი საბჭოთა რუსეთის მე-11 წითელი არმია თბილისში უბრძოლველად შეიჭრა. მოკავშირეების გარეშე, ბედის ანაბარად მიტოვებულმა ქვეყანამ ვერ გაუწია სათანადო წინააღმდეგობა რუსეთის არმიას, რომელმაც დაიკავა საქართველოს დედაქალი და აქ საბჭოთა ხელისუფლება გამოაცხადა. ქვეყანამ სუვერენიტეტი დაკარგა. საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობა ბათუმში გადავიდა, ხოლო იმავე წლის მარტში დატოვა საქართველო და ემიგრაციაში წავიდა. მებრძოლ იუნკერებს კი სამშობლო არასოდეს დაუტოვებიათ.
კოჯორ-ტაბახმეალს გმირები დიდი პატივით დაკრძალეს ეკლესიის ეზოში.
„1921 წლის 25-თებერვალი უმძიმესი დღეა ქართველი ხალხის მატიანეში. ამ დღიდან საქართველოს ისევ დაედგა კისერზე რუსეთის უღელი – ახალი, საბჭოთა, ანუ კომუნისტური, გაცილებით უფრო მძიმე, სასტიკი და სისხლიანი, ვიდრე მანამდელი რუს-ხელმწიფის უღელი. ამაოდ დაიქცა კოჯრის მთაზე და სხვაგან სისხლი ქართველი ახალგაზრდებისა, რომელთაგან, ქართველმა ხალხმა, ცამეტი გმირი თბილისში, ერთ საძმო საფლავში ჩააწვინა და დაიტირა “ (ლ. სანიკიძე). დარჩა მხოლოდ რუსეთის უღელი და უმწარესი ქართული სიმღერა:
სიზმრად ვნახე საქართველო,
სისხლის ზღვაში ბანაობდა,
დაფლეთილი მისი დროშა
კოჯრის მთაზე ქანაობდა…
Комментариев нет:
Отправить комментарий