ცოდვებისათვის.

ცოდვა არის ქრისტიანული ზნეობრივი კანონის დარღვევა, ღმრთის სიტყვისადმი ურჩობა. ცოდვა რელიგიური ცნებაა, იგი მხოლოდ იმ პირების მიმართ შეიძლება გამოვიყენოთ, ვინც ღებულობს ქრისტიანულ კანონს, სწამს ღმერთი და " ეკლესიის გალავანს შიგნით" იმყოფება. ხოლო ვინც ეკლესიის გარეთაა, იმას არ ძალუძს მთლიანად შეიგნოს საკუთარი ცოდვილობა, დაინახოს თავისი დაცემა, შეძრწუნდეს ამ სასიკვდილო სნეულებით, იგრძნოს, თუ რაოდენ შორსაა ღმერთისგან, ჭეშმარიტებისგან.
ამიტომ თავდაპირველად ღმერთისა და ეკლესიის წინააღმდეგ ჩადენილი ცოდვები უნდა მოვინანიოთ. ასეთი ცოდვა ბევრია, ისინი სხვადასხვა სულიერი მდგომარეობის უწყვეტ ჯაჭვს ქმნიან, ამათგან ზოგი უბრალო და აშკარაა, ზოგი კი დაფარული, ერთი შეხედვით უწყინარი, სინამდვილეში კი სულისათვის განსაკუთრებით საშიში. ზოგადად ისინი შეიძლება ასე დავყოთ:
1) მცირედმორწმუნეობა
2) ცრუმორწმუნეობა
3) მკრეხელობა და ფიცი
4) ულოცველობა, საეკლესიო წირვა-ლოცვის უგულვებელყოფა
5) ხიბლი

მცირედმორწმუნოება. ესაა ყველაზე გავრცელებული ცოდვა. ზოგჯერ იგი ურწმუნოებაში გადადის, თუმცა ამ დროს კაცი შეიძლება ღმრთისმსახურებაზეც დადიოდეს და აღსარებასაც ამბობდეს. მცირედმორწმუნე შეგნებულად არ უარყოფს ღმრთის არსებობას, მაგრამ ეჭვი ეპარება მის ყოვლადძლიერებაში, მოწყალებასა და განგებულებაში. თავისი ქცევით, ყველაფრით, რაც მისთვის ძვირფასია, თვით ცხოვრების წესით იგი ეწინააღმდეგება იმ სარწმუნოებას, რომელსაც სიტყვით აღიარებს. ასეთი კაცი არასოდეს დაინტერესდება უბრალო დოგმატური საკითხებითაც კი, რადგან ეშინია, არ დაიკარგოს ის გულუბრყვილო, ხშირად არასწორი წარმოდგენა ქრისტიანობაზე, ერთხელ და სამუდამოდ რომ შეუთვისებია. ასეთები მართლმადიდებლობას ეროვნული, შინაური ტრადიციების ჩარჩოებში აქცევენ, წეს-ჩვეულებებისა და ჟესტების ამარა ტოვებენ, კეთილხმოვანი საგალობლებითა და სანთლების ციმციმით ტკბებიან, ანუ გარეგნულ ბრწყინვალებამდე დაჰყავთ, და ამით კარგავენ ყველაზე ძვირფასს ეკლესიაში - უფალ იესო ქრისტეს. მცირედმორწმუნის რელიგიურობა მჭიდროდაა დაკავშირებული ესთეტურ, ვნებიან, სენტიმენტალურ გრძნობებთან, ადვილად უთავსდება ეგოიზმს, ცუდმედიდობას, გრძნობიერებას. ამ სენით შეპყრობილი ადამიანები მოძღვრისაგან ქებასა და პატივს მოელიან, აღსარების დროს ხშირად სხვებს უჩივიან, საკუთარი სიმართლის დამტკიცებას ცდილობენ. მოჩვენებითი ღმრთისმოშიშებიდან ისინი ადვილად გადადიან გაღიზიანებასა და მრისხანებაზე. ცოდვას ვერ ხედავენ, ხშირად გულგრილობას იჩენენ გარშემომყოფთა მიმართ, ეგოისტები და ფარისევლები არიან, მხოლოდ საკუთარი თავისათვის ცხოვრობენ და მიაჩნიათ, რომ რაკი ცოდვებს არ სჩადიან, ამიტომ ცხონებაც გარანტირებული აქვთ. საერთოდ, რელიგიური თვითკმაყოფილება და თავდაჯერება ღმრთისა და ეკლესიისგან დაშორების უმთავრესი ნიშნებია.

ცრუმორწმუნოება. ხშირად მორწმუნეთა შორის აღწევს და ვრცელდება სხვადასხვა ცრურწმენა, ნიშნების რწმენა, მკითხაობა, მისნობა, ათასი მწვალებლური შეხედულება საიდუმლოებისა და საეკლესიო წესების შესახებ. ასეთი ცრურწმენები მართლმადიდებლური ეკლესიის სწავლებას ეწინააღმდეგება და სულების გარყვნას, სარწმუნოების აღმოფხვრას ემსახურება.
ჩვენს დროში განსაკუთრებით გავრცელებულია დამღუპველი სწავლება - თეოსოფია (მისი ყველაზე ცნობილი განშტოებაა ანთროპოსოფია). ადამიანებს, რომლებსაც დიდი ხანია ე.წ. ოკულტური მეცნიერებები იტაცებს და "საიდუმლო სულიერ სწავლებას" არიან გაცნობილნი, სახეზე მძიმე ბეჭედი აზით, აუღიარებელი ცოდვის ნიშანი, ხოლო სულში - სატანური სიამაყით დამახინჯებული აზრი ქრისტიოანობაზე, როგორც ჭეშმარიტების შეცნობის ერთ-ერთ დაბალ საფეხურზე. თეოსოფია ახშობს ღმრთის მამობრივი სიყვარულის ბავშვურ, გულწრფელ რწმენას, აღდგომისა და საუკუნოცხოვრების იმედს და ქადაგებს სწავლებას "კარმაზე", (კარმა -"ბედისწერის" ინდუისტური ვარიანტი, რომელიც უკავშირდება ცრუმოძღვრებას სულთა გადასახლების შესახებ. ქრისტიანობა უარყოფს როგორც სულთა გადასახლებას, ასევე ყოველგვარ ბედისწერას), სულთა გადასახლებაზე, არაეკლესიურსა და, მაშასადამე, მადლს მოკლებულ ასკეტიზმს. იმის გარდა, რომ თეოსოფიით, ოკულტიზმითა და სპირიტიზმით გატაცებას პირდაპირი ზიანი მოაქვს სულისათვის, ეს სწავლებები მძიმედ სცოდავენ იმითაც, რომ ცდილობენ კადნიერად შეიხედონ დაკეტილ კარს მიღმა, ჩასწვდნენ ყოფიერების საიდუმლოს არაეკლესიური გზით. ვისაც ეკლესიური ცხოვრების დაწყება სურს და აღსარების თქმას აპირებს, უთუოდ უნდა მოინანიოს ამ სახის გატაცებები, თუკი ისინი ოდესმე ჰქონია.

მკრეხელობა და ფიცი. ეს ცოდვები ხშირად ეკლესიურობასა და გულწრფელ სარწმუნოებას უთავსდებიან. აქ პირველ ყოვლისა უნდა დავასახელოთ მკრეხელური დრტვინვა ღმერთზე, თითქოს იგი უმოწყალოდ ექცევა კაცს და უზომო, დაუმსახურებელ ტანჯვა-წამებას მოუვლენს. ადამიანი ხანდახან ღმერთის, საეკლესიო სიწმიდეთა და საიდუმლოთა გმობამდე მიდის, იწყებს უჯერო, შეურაცხმყოფელი ამბების მოყოლას მღვდლებისა და ბერ-მონაზვნების ცხოვრებიდან, საღმრთო წერილისა და ლოცვანის სხვადასხვა ადგილების ირონიულ ციტირებას.
განსაკუთრებით გავრცელებულია ფიცი და ღმერთისა და ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის სახელის ამაოდ ხსენება. ამ წმიდა სახელებს ყოფით საუბრებში იყენებენ შორისდებულის ნაცვლად, წინადადებისათვის მეტი გამომსახველობის მისანიჭებლად, მაგალითად, "ღმერთმა უწყის", "ოჰ, ღმერთო ჩემო", "ღმერთმანი" და სხვა. ვაი, რომ ღმერთს ხუმრობის დროსაც ახსენებენ, თვით ჩხუბისა და მრისხანების დროსაც, ეს კი უკვე საშინელი ცოდვაა. ისიც მკრეხელობაა, კაცი რომ თავის მტრებს ღმერთის სახელით ემუქრება ანდა ლოცვაში ღმერთს სხვის დასჯას სთხოვს. დიდ ცოდვას სჩადიან მშობლები, რომლებიც შვილებს სწყევლიან და ღმრთის რისხვით ემუქრებიან. მრისხანების ჟამს, ან უბრალო საუბარში რომ ეშმაკს მოუხმობენ ხოლმე, ისიც ცოდვაა ("ეშმაკმა დალახვროს"). და საერთოდ, ნებისმიერი სალანძღავი სიტყვის ხმარება ლაპარაკის დროს მკრეხელობა და დიდი ცოდვაა. მტკიცედ უნდა ვებრძოლოთ ამ სენს, თორემ რაიმე სულიერ სიჯანსაღეზე ლაპარაკიც კი ზედმეტია.

საეკლესიო ღმრთისმსახურების უგულებელყოფა. ეს ცოდვა ყველაზე ხშირად ევქარისტიის (ზიარების) საიდომლოებაში მონაწილეობაზე უარის თქმით გამოიხატება. ადამიანი საკუთარი ნებით იკლებს უფლის ხორცსა და სისხლთან ზიარებას, ისე რომ რაიმე ხელისშემშლელი პირობები არ გააჩნია. ამავე ცოდვის თანამდებია კაცი, რომელსაც არა აქვს საეკლესიო დისციპლინა, არ უყვარს ღმრთისმსახურება, თავს კი იმით იმართლებს, დრო არა მაქვს, ეკლესია შორსაა, ღმრთისმსახურება მეტისმეტად ხანგრძლივია, მისი ენა არ მესმისო და ა. შ. იგივე ცოდვაა "მრწამსისა" და დაწყებითი ლოცვების არცოდნა, ანდა როცა საღმრთო საიდუმლოთა აზრი არ ესმით და, რაც მთავარია, არც სურთ გაგება.

ულოცველობა. ესაა არეკლესიურობის კერძო შემთხვევა, საყოველთაოდ გავრცელებული ცოდვა, როდესაც სულიერი ცხოვრების ამ უმნიშვნელოვანეს მხარეზე ლაპარაკობს, აღმსარებელმა უნდა თქვას, როგორ ლოცულობს, რა ნაყოფი გამოაქვს მის ლოცვას, ლოცვა სულიერ ნუგეშისცემას ანიჭებს თუ უსიამოვნო ბგერად აწევს, რომლისგანაც თავის დაღწევას ყოველნაირად ცდილობს, მართლმადიდებლური ლოცვანით სარგებლობს თუ ზეპირად იცის ლოცვები, კითხულობს თუ არა სახარებას და ა.შ. ყოველი მორწმუნე ყოველდღე უნდა იხსენიებდეს ახლობლებს, ცოცხლებს, მიცვალებულებს, უნდა ლოცულობდეს "მწყევართათვის" (ლუკა, 6, 28), იმათთვის, ვის მიმართაც თვითონა აქვს სიძულვილის გრძნობა ან ვინც იგი უსამართლოდ შეურაცხყო. ხშირად უნდა დავესწროთ ღმრთისმსახურებას, კვირაობით და დღესასწაულებზე ეკლესიაში ვიაროთ, დავიცვათ ეკლესიისაგან დადგენილი მარხვები, რაც მარტო საჭმელისაგან თავშეკავებას კი არა, ზნეობრივ სიწმიდესაც ნიშნავს. მტრებს შევურიგდეთ, მოწყალება გავიღოთ, მოვალეს ვალები შევუნდოთ, განვერიდოთ ყოველივე ამაოს და მარადიულზე ფიქრს მივცეთ თავი.
გულწრფელ მორწმუნეს ნელთბილისაგან მხურვალე ლოცვა განასხვავებს. უბრალოდ ნუკი "ჩავიკითხავთ" ლოცვებს, ანდა ღმრთისმსახურების დროს "გაძლებაზე" ნუკი ვიქნებით, არამედ ლოცვის ნიჭი ვითხოვოთ ღმერთისგან, შევიყვაროთ ლოცვა და მოუთმენლად ველოდეთ მის დაწყებას. მორწმუნე უნდა შეეჩვიოს ლოცვით გარემოს, გაიგოს და შეიყვაროს საეკლესიო საგალობლები, მათი შეუდარებელი სიღრმე და სილამაზე, ლიტურგიული სიმბოლოების მშვენიერება და მისტიკური ხატოვნება. ლოცვის ნიჭი არის საკუთარი ყურადღების ფლობის უნარი, ამ დროს კაცი მხოლოდ ბაგითა და ენით კი არ იმეორებს ლოცვის სიტყვებს, არამედ მთელი გულით ლოცულობს. უნდა შევეთვისოთ იესოს ლოცვას ("უფალო იესო ქრისტე, ძეო ღმრთისაო, შემიწყალე მე ცოდვილი"), და ყველგან, ყოველთვის ვიმეოროთ იგი, განსაკუთრებით კი გასაჭირში, სულიერი ბრძოლების, განსაცდელის ჟამს.
მაშ მოდი, ძმაო, ყურადღებით განიხილე აქ ჩამოთვლილი წესები, კანონები, ქრისტიანის მოვალეობები, დაუფიქრდი, რაში სცოდე ჩვენი სარწმუნოების, ჩვენი ეკლესიის წმიდა დადგენილებების წინაშე, და არ დაგავიწყდეს - შეინანე!

სულიერი ხიბლი. ზემოთ ჩამოთვლილი ყველა ცოდვის საფუძვლად სარწმუნოების, რელიგიურობის, ეკლესიურობის ნაკლულობა უდევს. სულიერი ხიბლი კი პირიქით, იმაში მდგომარეობს, რომ კაცი საკუთარ თავს სულიერ ნიჭთა სიმრავლეს მიაწერს. ეს ცოდვა განსაკუთრებით გავრცელებულია მონაზონთა შორის, სულიერად განვითარებულ ადამიანებში, ვინც ასკეტურ ცხოვრებას ეწევა. ხიბლში მყოფი კაცი თვლის, რომ იგი ღირსია და უკვე მოიპოვა კიდეც სულიერი სრულყოფილების განსაკუთრებული ნაყოფი, და ამის დასტურად მიიჩნევს ათასგვარ "ნიშნებს", ანუ სიზმრებს, ხმებს, ცხად ჩვენებებს. ასეთი ადამიანი შეიძლება ძალიან დიდი მისტიკური ნიჭითაც იყოს დაჯილდოებული, მაგრამ არა აქვს ეკლესიური კულტურა და საღმრთისმეტყველო განათლება და, რაც მთავარია, არა ჰყავს კარგი, მკაცრი მოძღვარი. სამაგიეროდ, გარშემო ის ხალხი ახვევია, ვინც ადვილად ენდობა და ღმრთაებრივ გამოცხადებად ღებულობს მის მონაყოლს. ასეთ ადამიანს მალე უჩნდება მაღალი აზრი თავის თავზე და ყალბი წარმოდგენა საკუთარ სულიერ მდგომარეობაზე. ყოველივე ეს იმით იწყება, რომ კაცი რაღაც უცნაურ, აბდაუბდა სიზმარს მისტიკურ გამოცხადებად ანდა წინასწარმეტყველებად ღებულობს, მერე "ნათლით მოსილი" არსებები ეცხადებიან, რომლებსაც იგი ანგელოზად, რომელიმე წმიდანად, ღმრთისმშობელად და თვით მაცხოვრადაც კი ღებულობს, სწორედ ისინი აუწყებენ დაუჯერებელ, ხშირად სრულიად უაზრო გამოცხადებებს".
წმ. მამების მიხედვით კი სიზმრებს ყურადღება არ უნდა მივაქციოთ, მით უმეტეს არასწორია მათი მოყოლა. უნდობლად მოეკიდე სხვადასხვა ჩვენებებსა და ნიშნებს, უმალვე მოუყევი მოძღვარს ასეთი უცნაური ხილვების შესახებ, თან ყურადღებით ადევნე თვალი საკუთარ გულს - ხომ არ შეგეპარა სიამაყე, რომელიც შენი განსაკუთრებული გამორჩეულობისა და სულიერების განცდას ემყარება. ყველაზე მეტად უფრთხილდი ამ სულიერ სალმობას, რადგან სწორედ აქედან იწყება ხიბლი!

ამპარტავნება და ცუდად - მზვაობრობა (ცუდმედიდობა). ყველაზე ღრმა, ყველაზე გავრცელებული და დამღუპველი სნეულებებია, და სწორედ ამათგან იღებს სათავეს სულში ბოროტება. ამპარტავნება დედაა ყველა ვნებისა და ცოდვისა, ისე არაფერი განაშორებს ადამიანს ღმერთისაგან, როგორც ამპარტავნება. მისივე მსგავსი ვნებებია: თავისმოყვარება, თავდაჯერება, ქედმაღლობა, ეგოიზმი, ფარისევლობა და ა.შ. ამპარტავნება ყოველთვის როდია აშკარა, მაგრამ კარგად ჩანს სხვადასხვა საქციელიდან. დაკვირვებული კაცი იოლად შენიშნავს მას საკუთარ თავს, მაგრამ მისი სიტყვით გადმოცემა ანდა სიღრმის გაზომვა შეიძლება გაუჭირდეს. სამაგიეროდ, ყოველთვის კარგად ჩანს ამპარტავნების ერთგული ლაქია - ცუდმედიდობა. იგი, როგორც ქურდი ან მოხარკე, ცდილობს ადამიანის ნებისმიერი საქციელიდან წილის მიღებას. სულერთია, კაცი სიკეთეს სჩადის თუ ბოროტებას, ცუდმედიდობა იქვეა ჩასაფრებული და უთვალთვალებს, იქნებ რაიმეს გამორჩეს - მაგალითად, თავის ქებას, რომელიც ავადმყოფურ თავმოყვარეობას აღვივებს. ვიდრე რაიმეს წამოიწყებდეს, კაცი ყოველთვის ფიქრობს, ღირს თუ არა ამ საქმისათვის ხელის მოკიდება. სწორედ ამ დროს ეპარება ცუდმედიდობა თავისი დამღუპველი ჩარევით, კეთილ სურვილებს თავდაყირა აყენებს და ღმრთის სათნო მოტივებს თვალთმაქცობით ცვლის. მაგალითად, მავანი იწყებს რაიმე საქმეს უფლის გულისათვის. ამ დროს კი ცუდმედიდობა ჩასჩურჩულებს: "მიდი, მიდი, კარგი საქმეა, თანაც შენზე იტყვიან, ამან გააკეთაო" - კაცი უცებ აენთება, საიდანღაც განსაკუთრებული ძალა ეძლევა, ვერც კი ამჩნევს, ისე ღებულობს ამ მაცდურ აზრებს და უკვე ღმერთის კი არა, საკუთარი თავის სადიდებლად შრომობს.
ამიტომ გვასწავლის მაცხოვარი ასე ხშირად, რომ ყველას თვალწინ, ხალხის დასანახად კი არა, ცალკე ვილოცოთ, მოწყალებაც ფარულად გავცეთ და საერთოდ, ყოველი საქმე ვაკეთოთ ღმრთისათვის და არა კაცთათვის. ამ ვნების მზაკვრობა იმდენად მრავალფეროვანია, რომ თითქმის შეუძლებელია მისი ყველა ხერხის ამოცნობა. როგორც მამები წერენ, ის-ისაა მოიკვეთ ერთ მიზეზს ცუდმედიდობისას, რომ უეცრად სულ სხვა მხრიდან შემოგეპარება და, ხახვის ფურცლებისა არ იყოს, ერთს მოაცლი და ქვეშ მეორე ფენა გხვდება. თუმცა ეს ვნება ასეთი აბეზარი და ძნელად საკურნებელია, მას განსაკუთრებით უნდა ვებრძოლოთ, რადგან სწორედ იგი ხდის უნაყოფოს კაცის მთელ შრომას. ხშირად ქრისტიანის ცხოვრება გარეგნულად უნაკლო და სამაგალითოც კია, მაგრამ შიგნით მთლიანად გამოჭმულია ცუდმედიდობის ჭიით, ცრუ საფუძველზე - ქვიშაზეა დამყარებული, და მთელი უზარმაზარი, ბრწყინვალე შენობა მსუბუქი ნიავის დაბერვაზე შეიძლება ჩამოიქცეს.
ესეც იცოდე, ძმაო: ჩვენს დროში ამ ვნებამ ძალიან მოიკიდა ფეხი ქრისტიანთა შორის ყალბი ღმრთისმოშიშების, ყალბი მოშურნეობის, კაცთმოთნეობის, პირფერობისა და ფარისევლობის სახით. მაშ ყურადღებით განიხილე შენი გული და აღიარე ცუდმედიდობის აზრები, რათა ღმერთის დიდება კაცობრივ დიდებაზე არ გაცვალო.

კაცთმოთნეობა. ესეც ისეთი ვნებაა, შეუმჩნევლად რომ განაშორებს კაცს ღმრთის ჭეშმარიტი მსახურებისაგან. უფალმა გვამცნო, გვიყვარდეს მოყვასი ჩვენი, მაგრამ თურმე შესაძლებელია, გიყვარდეს მოყვასი, თავდადებითაც ემსახურებოდე მას, მაგრამ არა ღმრთის გულისათვის: საქმე ისაა, თუ რა განწყობა უდევს საფუძვლად ამ სიყვარულს. როგორ უნდა გავარჩიოთ ქრისტიანული სიყვარული კაცთმოთნეობისაგან? ქრისტიანული სიყვარული უეცრად როდი ჩნდება გულში, თავიდან, როცა კაცი რელიგიურ ცხოვრებას იწყებს, მისი გრძნობები ძალდატანებას, ბრძოლას, ხანგრძლივ მკურნალობას მოითხოვენ, ვიდრე ცოტათი მაინც დაემორჩილებოდნენ ქრისტიანულ კანონებს. დასაწყისში მეტისმეტად ჭირს თავის, უფრო უკეთ, საკუთარი "მე"-ს მცირე ნაწილის გაწირვაც კი. ჯერ თავი უნდა ვაიძულოთ, რომ სახარების მცნებების შეხსენებით, სასტიკი სატანჯველის, ცოდვებზე პასუხისმგებლობის შიშით გარეგნულად მაინც დავიცვათ მოყვასის სიყვარულის მცნება, ვიდრე გულს ლმობიერება შეეხებოდეს და თვითონ შეძლებდეს სიყვარულს (ესეც, ცხადია ღმრთის მადლით, რომელიც შრომითა და თავის იძულებით მოგვენიჭება). აქაც პირველ ადგილზე დგას უფალი, მისი მაგალითი კაცთა მოდგმის მიმართ სიყვარულისა, რომელსაც მსხვერპლად შეეწირა - ასეთი სიყვარული თავის გამოვლინებაში თავშეკავებული, ნაყოფიერი და სულისათვის მარგია.
კაცმოთნე სიყვარულს კი პირიქით, საფუძვლად ყოველთვის რაღაც ვნება უდევს; ხორციელი ან ნათესაური კავშირი, ამა თუ იმ ადამიანის მიმართ კეთილგანწყობა, მაღალი საზოგადოებრივი სტატუსის პატივისცემა და ა. შ. ასეთივე სიყვარულის სათავე ისაა, რომ ვიღაცას გამოვარჩევთ სვებისაგან, მერე კი ვცდილობთ თავი მოვაწონოთ, როგორღაც ვემსახუროთ მას. ჩვეულებრივ ეს მოტივები ძნელად შესამჩნევია, მაგრამ სწორედ ისინი გვიბიძგებენ შინაგანად კაცთმოთნეობისაკენ. და თუ ქრისტიანული კანონის მხრივ რაიმე დაბრკოლება გვხვდება, თვალს ვხუჭავთ "სიყვარულის გულისათვის", ხშირად ეკლესიის განჩინებას ვარღვევთ და ამით თვით უფალს შეურაცხვყოფთ. როდესაც კაცთმოთნეობის ვნება მთლიანად გვეუფლება, მაშინ ღმერთზე წინ მოყვასს ვაყენებთ და ვემსახურებით მას ჩვენივე გამორჩენისათვის; საკუთარ ადამიანურ, არაწმინდა სიკეთეს მინდობილთ სრულიად გვავიწყდება ღმერთი. ყველაზე უარესი კი ისაა, რომ ამ დროს თვითონაც გვგონია და სხვებსაც ვაგრძნობინებთ, რომ ამას მცნების მიხედვით, ჩვენი ქრისტიანული მოწყალების გამო ჩავდივართ.

მრისხანება, გაღიზიანება. ამ ვნებას ზოგიერთი ფიზიოლოგიური მიზეზებით ამართლებს, იმით, რომ მათ თავზე მოწეული უბედურებებისა და ტანჯვა-წამების გამო "ნერვიულები გახდნენ", რომ თანამედროვე ცხოვრება მეტისმეტად დაძაბულია, რომ მშობლებსა და ახლობლებს მძიმე ხასიათი აქვთ. და თუმცა ეს მიზეზები ნაწილობრივ მხედველობაში მისაღებია, მაგრამ იმის გასმართელბლად მაინც ვერ გამოდგებიან, რომ ჩვენს გაღიზიანებას, მრისხანებასა თუ უგუნებობას ახლობლებს ვატეხთ თავს. გაღიზიანებისა და უხეშობის მიზეზით ოჯახები ინგრევა, ადამიანები წვრილმანების გამო ჩხუბობენ, სიძულვილი და შურისძიების წყურვილი ეუფლებათ, და ბოლოს კეთილი, მოყვარული ცოლ-ქმარი მტრად ექცევა ერთმანეთს. განსაკუთრებით მძიმედ მოქმედებს მრისხანების ვნება ბავშვების სულებზე - მათ ნელ-ნელა უქრებათ ღმრთივ ბოძებული სინაზე და სიყვარული მშობლების მიმართ. ჩვენ მხოლოდ საკუთარ ცოდვებსა და ნაკლოვანებებზე განრისხების უფლება გვაქვს. წმ. ნილოს სინელი გვირჩევს ვიყოთ "თავმდაბალნი მოყვასთან, მაგრამ მრისხანენი მტერთან (ეშმაკთან), რადგან მრისხანების ბუნებრივი გამოყენება სწორედ იმას ნიშნავს, რომ წინ აღვუდგეთ ძველისძველ გველს". და კიდევ: "ვინც ძვირისმოხსენეა (ავნაქნარის მოგონება, გულღრძოობა) დემონთა მიმართ, ის ძვირუხსენებელია ადამიანების მიმართ".
კამათიც კი სიფიცხისა და მრისხანების გარეშეა საჭირო, რადგან გაღიზიანება უმალვე გადაედება ხოლმე სხვებსაც. მრისხანების მიზეზი ხშირად ხდება ქედმაღლობა, ამპარტავნება, ძალაუფლების გამოჩენის სურვილი, სხის ნაკლოვანებათა მხილება და საკუთარის დავიწყება. აღსარების წინ, ძმაო, გაიხსენე, რაიმე ძვირი ხომ არ ჩაგრჩენია გულში მოყვასის მიმართ, ბოლომდე შეურიგდი თუ არა? თუ ვინმეს შენ თვითონ აწყენინე, დაფიქრდი, სთხოვე შენდობა? გაიხსენე და შეინანე, რაც კი რამ სცოდე. ვისაც გული ატკინე, ეცადე აღსარებამდე შეურიგდე, შენდობა სთხოვო, ხოლო ვინც შენ შეურაცხგყო, იმათთვის ილოცე და გულით უსურვე სიკეთე.
ხშირად, როდესაც ადამიანები დიდხანს ცხოვრობენ ერთად, მეტადრე, თუ მჭიდრო კონტაქტი აქვთ ერთმანეთთან, ეშმაკი მათ შორის განხეთქილებასა და სიძულვილს თესავს, იწყება მუდმივი გაღიზიანება, განკითხვა, ზიზღი და მტრობა, ყოველივე ეს კი ბოროტი ვნების ნაყოფია. მუდმივად გვეჩვენება, რომ ესა თუ ის კაცი აუტანელია, ყოველი მისი ნაბიჯი განსაკუთრებით გამომწვევი, მახინჯი და საზიზღარი ჩანს. ესაა ეშმაკის ცნობილი ხერხი - კაცის სულში ერთ ფაქიზ სიმს იპოვის და ერთთავად მისკენ მიმართავს თავის ისრებს, ტყუილითა და ცილისწამებით აღაგზნებს მრისხანებას, ვიდრე სული ისე არ მოიშლება, რომ უკვე ადვილად ეთანხმება მრისხანების აზრებს. ამრიგად, ეშმაკი საძრომს პოულობს სულში, ათასგვარ უსიამოვნო გრძნობას თესავს მასში და კაცი ეშმაკეულის მდგომარეობამდე, ანუ მოყვასის მიმართ მძვინვარე სიძულვილამდე მიჰყავს. ამიტომაა საჭირო, რომ თავიდანვე ვუფრთხილდეთ მრისხანების აზრებს, წვრილმან გაღიზიანებას, სიფიცხის შემოტევებს, და ძირშივე მოვიკვეთოთ ისინი. თუკი ეს შესაძლებელია, ხშირად თქვით აღსარება, მოძღვარი თავისი რჩევით დაგეხმარებათ მრისხანების აზრების დაძლევაში და ამ სნეულების შემდგომ გართულებას აგარიდებთ.
მწარედ ცდება ის, ვისაც ჰგონია, რომ გაღიზიანების საგანთან დაშორებით უშველის თავს - ეშმაკსაც ეს უნდა, პირიქით, ბოლომდე მტკიცედ უნდა ვიდგეთ და ვიცოდეთ ამ ბოროტების ჭეშმარიტი სათავე. ხოლო თუ ვინმე, მრისხანების ვნებით შეპყრობილი, მოყვასზე დრტვინავს, მას მიიჩნევს დამნაშავედ და არა ეშმაკსა და საკუთარ ვნებას, იგი, წმ. მამების თქმით, სულელ ძაღლს წააგავს, ქვებს რომ ესვრიან, ის კიდევ ქვებს დასდევს საკბენად, ხოლო იმათ, ვინც ქვებს ესვრის, ვერც ამჩნევს.
ეს ვნებაც ძალიან გავრცელებულია, მის საკურნებლად დიდი ყურედღება, ბრძოლა, ხშირი აღსარება, სიმდაბლე, საკუთარი თავის ყვედრება, ლოცვა და მეტანიები გვმართებს, უნდა ვილოცოთ ჩვენი თავისთვისაც და მისთვისაც, ვისზეც გაღიზიანებულნი ვერთ. ჭეშმარიტი ქრისტიანები, ისინი, ვინც გულის განწმედას და ღმრთის სამსახურს ესწრაფვოდნენ, ხშირად განზრახ ეძებდნენ ისეთ ძმას ან მოძღვარს, მძიმე და ფიცხი ხასიათით რომ გამოირჩეოდა. ასეთი კაცის გვერდით Mმათ მუდმივად თავის დამდაბლება უხდებოდათ და ამიტომ უფრო სწრაფად მოიპოვებდნენ ხოლმე სიმშვიდესა და ურისხველობას.
განკითხვა. სხვის ნაკლოვანებებზე მსჯელობისას (სულ ერთია, ეს ნაკლოვანებები ნამდვილად არსებობს თუ გვეჩვენება) კაცს თავისი თავი მასზე უკეთესი, სუფთა, ღმრთის მოშიში, პატიოსანი და ჭკვიანი ჰგონია. მაგრამ სინამდვილეში საქმე სხვანაირადაა: " ვისავ გული სუფთა აქვს, იმას ყოველი კაცი სუფთა ეჩვენება, ხოლო ვისაც გული ვნებითა აქვს შებილწული, იმისათვის არავინაა წმინდა, არამედ ყველა თავისნაირი ჰგონია" (მამა ესაია). ჩვენი მსჯავრი არასოდეს არის მიუკერძოებელი, რადგან უფრო ხშირად შემთხვევით შთაბეჭდილებას ეფუძნება, ანდა პირად წყენის, გაღიზიანების, მრისხანების, "განწყობის" შედეგია.
მართლმადიდებელ ქრისტიანს, ცხადია, შეუძლია და ვალდებულიცაა სიცრუესა და უსამართლობის წინააღმდეგ გამოვიდეს, შეურაცყოფილი დაიცვას. მაგრამ ჭეშმარიტების აღდგენა მხოლოდ ღირსეულის საქმეა, ვისაც ძალუძს სიმდაბლით მოისმინოს სიმართლე საკუთარ თავზე და შეინანოს თავისი ცოდვები. აშკარა თუ ფარული განკითხვა თითქმის ყველაზე გავრცელებული ცოდვაა, რომლის აღიარებაც ძალიან ძნელია, რადგან იგი უხილავი მტვერივით ეფინება მთელს ჩვენს ცხოვრებას, ეს მტვერი კი ერთობ მავნეა.წმიდა მამების ცხოვრებიდანაც კარგად ჩანს, რომ განკითხვისა თუ ყვედრების ერთი სიტყვა, ერთი აზრიც კი ხშირად თვით წარმატებულ მონაზვნებსაც სტაცებდა ღმრთის მადლს. მცირე განკითხვამ შესაძლოა უნაყოფო ქმნას ქრისტიანის მძიმე და ხანგრძლივი მოღვაწეობა და ერთ წუთში გაძარცული, მჭმუნვარე, დაცარიელებული დატოვოს იგი, თუნდაც ამ ერთი წუთის წინ სულიერი სიხარულით ტკბებოდეს. წმ. სახარებაში თვით უფალი არაერთგზის გვაფრთხილებს მოყვასის განკითხვისაგან: "ნუ განიკითხავთ, რაითა არა განიკითხნეთ", "რომლითა განკითხვითა განიკითხვიდეთ, განიკითხნეთ", მოგვიტევენ ჩუენ თანანადებნი ჩუენნი, ვითარცა ჩუენ მიუტევებთ თანამდებთა მათ ჩუენთა". უფლის ლოცვაში "მამაო ჩუენო" თვითონვე გამოიგვაქვს საკუთარი თავისათვის განაჩენი, რამეთუ ამ სიტყვების მერე კვლავ განვიკითხავთ ძმას და არ მივუტევებთ მას შეცოდებას.
ხოლო თუ არავის განვიკითხავთ, თუ ყოველთვის ავარიდებთD თვალს მოყვასის ცოდვებს და საკუთარის დანახვას ვეცდებით,თუ მუდმივად ვაყვედრით ჩვენს თავს და მოყვასზე უარესად შევრაცხავთ, მაშინ ეს გზა გახდება ყველაზე მოკლე, მსუბუქი და სიხარულევანი გზა სასუფევლისაკენ. სცადე, ერთი დღე მაინც იცხოვრო ასე და ნახავ, როგორ მიუახლოვდი ღმერთს. თუკი არავის განიკითხავ, მრავალი ცოდვაც რომ გამძიმებდეს, მაინც შეიძლება მოელოდე შეწყალებას, ხოლო თუ განიკითხავ, მაშინ თავშეკავებულ, ღირსეულ და წესიერ ცხოვრებაშიც ბევრი ცოდვა მოგეძებნება ისეთი, უმკაცრესად რომ მოგეკითხება, ამიტომ ეშინოდათ მამებს ამ ცოდვის ასე ძალიან, ამითომ ეკიდებოდნენ ასეთი სიფრთხილით ყოველ თავის სიტყვას, აზრს, გრძნობას, ამიტომ ცდილობდნენ, მსუბუქი საყვედურით, ჟესტით, გამოხედვით უ ამოოხვრითაც კი არ განეკითხათ ვინმე, თუ დემონი მომაბეზრებლად გისევს განკითხვის აზრებს, გულში ნუ შეუშვებ, თუ გულმა მიიღო, ენით გამოთქმას მაინც მოერიდე. დუმილი ადვილად განდევის გულიდან ამ ვნებას, ხოლო სიტყვით განკითხვა უკვე დიდი ცოდვაა.

მოწყინება ( ჭმუნვა, სევდა, და არა მოწყენა დღევანდელი მნიშვნელობით). მოწყინების ცოდვა იქიდან ჩნდება, რომ ჩვენ მეტის-მეტად ვართ დაკავებულნი საკუთარი თავით, საკუთარი განცდებითა და წარუმატებლობით. ამას შედეგად ის მოჰყვება, რომ გარშემომყოფთა მიმართ სიყვარული გვინელდება, სხვების ტანჯვისადმი გულგრილნი ვხდებით, სხვების სიხარულით გახარების უნარს ვკარგავთ და შური გვიპყრობს. ჩვენი სულიერი ცხოვრებისა და ძალის საფუძველია ქრისტეს სიყვარული, ის უნდა ვზარდოთ, ქრისტეს შევეთვისოთ და მათზე ვიფიქროთ, და არა საკუთარ წვრილმან წარმატებებსა თუ წარუმატებლობაზე. გული მივცეთ ქრისტეს - ესაა ქრისტიანის ცხოვრება. და მაშინ ჩვენს გულში მყუდროება და მშვიდობა დაისადგურებს, რომლის შესახებაც წმ. ისააკ ასური ამბობს: "შეურიგდი შენს თავს და მაშინ ცა და ქვეყანაც შეგირიგდება".
ხშირად სუსტ ადამიანს, ანდა მძიმე ცოდვების თანამდებს, ვისაც არ ძალუძს მტკიცედ ებრძოლოს თავის ვნებებს, ეჭვი ეპარება ცოდვათა მიტევების, საკუთარი თავის გამოსწორების შესაძლებლობაში, ამას კი თან სდევს მოწყინებისა და საოწარკვეთილების შეტევები, მაგრამ "არა უხმს ცოცხალთა მკურნალი, არამედ სნეულთა, ხოლო თქუენ წარვედით და ისწავეთ, რაი არს; წყალობაი მნებავს და არა მსხუერპლი, რამეთუ არა მოვედ წოდებად, მართალთა, არამედ ცოდვილთა სინანულად" (მათე; 9, 12-13). ზოგიერთი ადამიანის გამოუვალი, თითქმის უიმედო მდგამარეობა იმის ბრალია, რომ ისინი ეკლესიის გარეთ დგანან, ხსნა კი ეკლესიაში შესვლასა და მორწმუნე ერთან შეერთებაში უნდა ეძიონ.

უქმი მეტყველება. ესეც გავრცელებული ცოდვაა - ღმრთისაგან ბოძებული სიტყვის ნიჭის უქმი, ურგები გამოყენება. იგივე ცოდვაა ჭორაობა, ხმების მიტან-მოტანა. ადამიანები ხშირად კარგავენ დროს ფუჭ საუბრებში, რომელთა შინაარსი მყისვე ავიწყდებათ, უფალმა კი თქვა: "ყოველი სიტყუაი უქმი, რომელსა იტყოდიან კაცნი, მისცენ სიტყუაი მისთვის დღესა მას სასჯელისასა. რამეთუ სიტყუათა შენთაგან განჰმართლდე და სიტყუათა შენთაგან დაისაჯო" (მათე, 12, 36-37). უქმი მეტყველების ცოდვა არასოდეს მთავრდება დროიოს უბრალო დაკარგვით, იგი შებილწულს ტოვებს კაცის სულს, რამეთუ მრავალსიტყვაობას ყოველთვის თან სდევს განკითხვა, დაცინვა, საკუთარი თავმოყვარეობის დაკმაყოფილება, ვნებების გაღვიძება და ა.შ. საკმარისია პირი გავაღოთ და მაშინვე რაიმე უჯერო წამოგვცდება, ერთ სიტყვას მეორე მოჰყვება, მეორეს - მესამე, და მერე უკვე შეჩერება ძნელია. ამიტომაც არის აუცილებელი ყურადღება, სათქმელის მოკლედ მოჭრა და სიტყვაძვირობა. ხანდახან ხომ ერთი დაუფიქრებლად წამოსროლილი სიტყვაც კმარა ღმრთის მადლის დასაკარგად (იხ. განკითხვა).

ტყუილი. ამავე ცოდვის ნაირსახეობებია პირობის შეუსრულებლობა, ჭორაობა, რაღაცის გამოგონება და გადაჭარბება, ცილისწამება, საკუთარი ვარაუდის ნამდვილ ამბად გასაღება, თამამი მსჯელობა იმაზე, რაც ბუნდოვნად გვესმის, მოყვასისათვის რაიმე რჩევის მიცემა, როცა ჩვენ თვითონ არა გვაქვს საკუთარი სულიერება და გამოცდილება. ეს ცოდვა ისე ღრმად არის გამჯდარი ადამიანის შეგნებაში, ისე შეეთვისა მის სულს, რომ არც კი სურს დაინახოს, რომ ტყუილის, არაგულწრფელობის, თვალთმაქცობის, გადამეტების, ტრაბახის ყოველგვარი გამოვლინება მძიმე ცოდვაა, ესაა ტყუილის მამის - სატანის სამსახური. იოანე ღმრთისმეტყველის Yთქმით, ზეციურ იერუსალიმში "არა შევიდეს... ყოველივე შეგინებული და მოქმედი ბოროტისაი და ტყუილისაი"(გამოცხ.21,27).
ტყუილი შეიძლება მთელი თავისი სატანური სიბილწით, სრულიად ურცხვი, დაუფარავი სახითაც გამოვლინდეს. ამ შემთხვევაში იგ ადამიანის მეორე ბუნებად, ყოველდღიურ ნიღბად იქცევა. კაცი ისე ეჩვევა ტყუილს, რომ სხვაგვარად ვეღარც გამოთქვამს თავის აზრებს, თუ არა ამ აზრებისათვის შეუფერებელი სიტყვებით, რის გამოც სინამდვილე სრულიად ბუნდოვანი ხდება. ტყუილი ბავშვობიდანვე შეუმჩნევლად შემოდის სულში. თუ ვინმეს ნახვა არ გვინდა, ოჯახის წევრებს ვთხოვთ უთხრან მოსულს - შინ არ არისო, რაიმე უსიამოვნო საქმეში მონაწილეობაზე უარს პირდაპირ უარს ვერ ვამბობთ, ამიტომ ავადმყოფობას ან მოუცლელობას ვიმიზეზებთ და ა.შ. ასეთი "ყოფითი" ტყუილები, გარეგნულად უწყინარი გადამეტება, სიცრუეზე დამყარებული ხუმრობა თანდათან რყვნის ადამიანს და ასწავლის, რომ საკუთარი გამორჩენისათვის კომპრომისის დაშვებაც შეიძლება. აუცილებელია ტყუილის ძირფესვიანად აღმოფხვრა: გახსოვდეს, როგორც ეშმაკისაგან არ უნდა მოველოდეთ არაფერს, ბოროტებისა და წარწყმედის გარდა, ასევე მისი ღვიძლი შვილისაგან - ტყუილისაგან ერთადერთი რამ წარმოიშვება: სატანური, განმხრწნელი, ანტიქრისტიანული სული ბოროტებისა. არ არსებობს "მხსნელი" ან "გამართლებული" ტყუილი, თვით ეს შესიტყვებაც კი მკრეხელობაა, რამეთუ მხსნელი არის მხოლოდ ჭეშმარიტება, უფალი იესო ქრისტე!

ქურდობა. მცნება "არა იპარო" ზოგიერთს მეტისმეტად კონკრეტულად ესმის, როგორც მხოლოდ აშკარა ძარცვისა და ქურდობის აკრძალვა. მაგრამ სინამდვილეში პარვად ითვლება ყოველგვარი მიტაცება სხვისი ქონების, პირადისა თუ საზოგადოსი. ტაცებად (პარვად) უნდა ჩაითვალოს ვალის დაუბრუნებლობა (ფულის, ნივთების), მუქთახორობა, მათხოვრობა უკიდურესი გაჭირვების გარეშე, როდესაც კაცს შეუძლია იმუშაოს და ისე მოიპოვოს საკვების ფული. თუ ვინმე სხვისი უბედურებით სარგებლობს და ართმევს მას რაიმე ქონებას, უფრო მეტს, ვიდრე ეკუთვნის, ესაა ანგარების ცოდვა.
ნივთებისა და საკვები პროდუქტების მომატებულ ფასებში გაყიდვა (სპეკულაცია), ასევე ტრანსპორტში უბილეთო მგზავრობა და სხვა ამგვარი ცოდვები აგრეთვე არის დარღვევა მცნებისა "არა იპარო". თუ მონანულს აქვს ასეთი ცოდვა ჩადენილი, კარგი იქნება, თუ შესაძლებელია, ვალი გადაიხადოს, მოპარული ნივთი ანდა მისი ღირებულება კი პატრონს დაუბრუნოს -სულ ერთია, რამდენი ხანია გასული ამ ამბის შემდეგ. ეს იქნება ეპიტიმიის საუკეთესო ფორმა.

ვერცხლისმოყვარება. ესაა სიყვარული ფულის, ნივთების, მატერიალური კეთილდღეობის მიმართ, სულერთია რაში გამოიხატება იგი, ფლანგვასა თუ პირიქით, სიძუნწეში. ეს ცოდვა, ერთი შეხედვით მეორეხარისხოვანი, სინამდვილეში ძალიან მნიშვნელოვანია. მასში თავს იყრის სარწმუნოების უარყოფა, მოყვასისადმი სიყვარულის დავიწყება და ქვენა გრძნობებისადმი დამონება. ვერცხლისმოყვარება ადამიანს აბოროტებს, გულს უსასტიკებს, შურს აღუძრავს და მრავლისათვის ზრუნვას აიძულებს. ვერცხლისმოყვარების დათრგუნვა ნაწილობრივ ამ ცოდვების დაძლევასაც ნიშნავს. თვით მაცხოვრის სიტყვებიდან ვიცით, რომ მდიდარი ძნელად შევა ცათა სასუფეველში. უფალი გვასწავლის: "ნუ იუნჯებთ თქუენ საუნჯეთა ქუეყანასა ზედა, სადა მღილმან და მჭამელმან განრყუნის, და სადა მპარავთა დათხარიან და განიპარიან. ხოლო თქუენ იუნჯებდით საუნჯეთა ცათა შინა, სადა არცა მღილმან, არცა მჭამელმან განრყუნის, და არცა მპარავთა დათხარიან და განიპარიან" (მათე, 6, 19-21).
ამ ცოდვას მრავალი ვნება ენათესავება: კარგადD ჩაცმისა და იშვიათი ნივთების შეძენის სურვილი, ყველაფრის "გემოვნებით" შერჩევა, სახლის ლამაზად მოწყობა. აქედანვე იღებს სათავეს ქონების დაცვაზე მატისმეტი ზრუნვა, ქურდობის შიში, გაღიზიანება მათზე, ვინც რაღაცას გვთხოვს, შური, განკითხვა, გლახაკთა სიძულვილი, სახმარის დაგროვებაში სხვასთან გაჯიბრება; ადამიანი მეტისმეტ ყურადღებას უთმობს საკუთარი თავისა და გარშემომყოფთა გარეგნულ სახეს, მოყვასს ხშირად " ჩაცმულობით" აფასებს, ადამიანებს იმის მიხედვით სცემს პატივს, ვის რამდენი ფული აქვს, ყოველივე ამის შედეგი კი უსამართლობა, კაცმოთნეობა და სიძულვილია. პავლე მოციქული ასეთებს კერპთაყვანისმცემლებს უწოდებს, ხოლო ვინც ხრწნად ნივთს სცემს თაყვანს, ის მისი მონა ხდება; ანუ, შემოქმედის დამტევებელი, შექმნილს ემსახურება.

ნაყროვანება. სხვადასხვა ადამიანს სხვადასხვა რაოდენობის საკვები სჭირდება ფიზიკური ძალების შესანარჩუნებლად. ეს დამოკიდებულია ასაკზე, აღნაგობაზე, ჯანმრთელობაზე, სამუშაოს სიმძიმეზე. თვით საკვებში არავითარი ცოდვა არ არის, რამეთუ იგი ღმერთისაგანაა ბოძებული. ცოდვა ისაა, როცა მას სანატრელ მიზნად ვიხდით, თაყვანს ვცემთ, ვტკბებით მისი გემოთი, გაუთავებლად ვლაპარაკობთ ჭამაზე და ვცდილობთ რაც შეიძლება მეტი ფული დავხარჯოთ კიდევ უფრო გემრიელი სანოვაგის შესაძენად.
ქრისტიანი უნდა ცდილობდეს თავი შეიკავოს ყოველგვარი ზედმეტობისაგან, აკეთოს მხოლოდ ის, რაც აუცილებელი და სასარგებლოა, ხოლო რაც ნამეტნავია და მავნე სულისათვის, ის მოიკვეთოს. თუ საზრდელს ზომიერად ვღებულობთ, იგი ძალებს გვინარჩუნებს სულიერი და ხორციელი მოღვაწეობისათვის, ლოცვისა და მუხლისდრეკისათვის, ხოლო აუცილებელი საზრდელის მოკლება (უგუნური მარხვა) ანდა პირიქით, ზედმეტი ჭამა გვაუძლურებს, ცხოვრების მწყობრი რიტმიდან გვაგდებს და ვეღარც სულისათვის სარგოს ვიქმთ რამეს.
საჭმელით ტკბობა ძალიან უშლის ხელს სულიერ მოღვაწეობას, ხშირად საერთოდ უკარგავს ადამიანს ამგვარი მოღვაწეობის ხალისს, გემოთმოყვარებას აღვიძებს, ახალ-ახალი საჭმელების გასინჯვის სურვილს იწვევს, ჩნდება დაუკმაყოფილებლობის გრძნობა "უინტერესო" ცხოვრებით, ანუ, ადამიანი ეძებს და ელოდება რაღაც უფრო მკვეთრ, ძლიერ შეგრძნებებს არამარტო ჭამაში, არამედ სხვა სფეროებშიც. ამიტომ ნაყროვანებისაგან აღარც სიძვის ცოდვაა შორს. ადამიანში ყველაფერი მჭიდრო კავშირშია ერთმანეთთან და ერთი ვნებიდან ადვილად იშვება მეორე. გემოთმოყვარებას ხშირად მარხვის გატეხვა მოსდევს, ეს კი კაცს ღმერთისა და ეკლესიისაგან განაშორებს. ნაყროვანების ვნებით შეპყრობილს არ ძალუძს ებრძოლოს ბევრ სხვა ვნებასაც, რომელთა დათრგუნვაც მარხვის მეშვეობითაა შესაძლებელი.
ცოდვაა საზრდოს მიღების წინ ლოცვის დავიწყება, განსაკუთრებით, როცა ერთი სული გვაქვს, როდის დავიწყებთ ჭამას. ასევე მავნეა მოწყენილობის, უსაქმურობის, უგუნებობის გამო ჭამა.
ნაყროვანების მონათესავე ცოდვაა მემთვრალეობა, და ვინ იცის რამდენი ტრაგედია ხდება მის გამო. ყველა, მორწმუნეცა და ურწმუნოც, ერთხმად ამტკიცებს, ეს ვნება დამღუპველია ჯანმრთელობის, ფსიქიკის, ახლობლებთან ურთიერთობისათვის. მაგრამ საზოგადოებაში არც ერთი, დიდი თუ პატარა ღინისძიება არ ჩაივლის ხოლმე უღვინოდ, ლხინშიც და ჭირშიც ღვინო აუცილებელი რამაა, და კაცს უჭირს დალევისათვის თავის არიდება. თან ყველა თვალს ადევნებს მეზობელს, რომ დალიოს და "კარგ ხასიათზე" იყოს. ასე ხდება დღეს მორწმუნეთა შორისაც, მით უმეტეს, რომ ქრისტიანისათვის ღვინო განსაკუთრებული ნივთიერბაა, ისევე, როგორც პური და ზეთი. ღვინოს ხშირად იყენებენ ღმრთისმსახურებაში, სუფთა წითელი ღვინო და სპეციალურად გამომცხვარი პური - სეფისკვერი წმიდა საიდუმლოს, ევქარისტიის აღსრულებისათვის გამოიყენება. ამიტომ ქრისტიანთა დღესასწაულებზე ყოველთვის არის ღვინო და ცოტაოდენი ღვინის დალევა ამ დროს არ არის ცოდვა, მაგრამ ჩვენი სისუსტისა და თავშეუკავებლობის გამო ასეთ სუფრებზეც თითქმის ყოველთვის თვრება ვინმე. ადრე მონასტრის ტიპიკონებიც კი ითვალისწინებდა ტრაპეზზე ორიოდე ჭიქა ღვინის დალევას, მაგრამ უნდა გვახსოვდეს, რომ მაშინ ადამიანები ბევრად უფრო ძლიერები იყვნენ და მათზე ღვინო ასე დამანგრეველად არ მოქმედებდა. დღეს ბევრად უფრო მეტი სიფრთხილე გვმართებს: თუ კაცმა იცის, რომ მიდრეკილია ლოთობისაკენ, ან საერთოდ არ უნდა დალიოს, ან მკაცრად დაიცვას ზომა. ხშირად ღვინოს მარხვაშიც სვამენ, ეს კი აშკარა დარღვევაა, საეკლესიო ტიპიკონები გარკვევით მიუთითებენ, როდისაა ხსნილი ღვინით რაიმე დღესასწაულის გამო.
გახსოვდეს ძმაო: მართალია, ღვინო თავიდან შესანიშნავ, ძალიან სასიამოვნო და უწყინარ სასმელად გვეჩვენება, მაგრამ ბოროტი სულები კარგად იყენებენ ამ თვისებას; ხშირად კაცს ერთი ჭიქა ღვინოც კი ათრობს და მაშინ აღარც ეშმაკს უჭირს მისი მონადირება. ვინ იცის, რას არ სჩადიან ადამიანები სიმთვრალეში: ეშმაკეულებს ემსგავსებიან, ბოროტ სულებს უცვივდებიან ხელში, სრულიად ემორჩილებიან მათ და ხშირად თვითმკვლელობამდეც მიდიან. წმ. წერილში უფალი პირდაპირ ამბობს, მემთვრალენი არ ცხონდებიანო. ლოთი ღვინოში სიხარულს, მხიარულებას, თავდავიწყებას, ამა ქვეყნის მწუხარებისაგან გაქცევას ეძებს, მაგრამ ეს ხომ მხოლოდ აჩრდილია იმ სიხარულისა და სულიერი მხიარულების, რომელიც მიენიჭება ყოველ ჭეშმარიტ მორწმუნეს, ქრისტეს მცნების ერთგულს. ღვინო, რომელიც სინამდვილეში ახარებს კაცის გულს და სასუფეველში შეჰყავს იგი, არის ღმრთის მადლი, სახარებისაგან გამოსხივებული, და განმანათებელი ყოველი სულისა, რომელიც შეისმენს მის ცხოველ სიტყვას და შეეცდება ამ სიტყვის მიხედვით იცხოვროს.

კაცისკვლა. ყოველთვის უმძიმეს ცოდვად ითვლებოდა მეექვსე მცნების დარღვევა - კაცისკვლა ანუ სხვა ადამიანისათვის უფლის მიერ ნაბოძები სიცოცხლის წართმევა. ასეთივე საშინელი ცოდვაა თვითმკვლელობა და საშიში მკვლელობა - აბორტი.
კაცისმკვლელისგან ორ ნაბიჯზე დგას ის, ვინც მრისხანებისას ხელით შეხებამდე მიდის, სცემს ან ჭრილობას აყენებს მეორე ადამიანს. ამავე ცოდვის თანამდებნი არიან მშობლები, რომლებიც სასტიკად ექცევიან შვილებს და უბრალო მიზეზით ან სულაც უმიზეზოდ სცემენ მათ. ამ ცოდვას განსაკუთრებით ხშირად ლოთები სჩადიან. ახალგაზრდები ხშირად ჩხუბობენ და სასიკვდილოთაც კი იმეტებენ ერთმანეთს მხოლოდ საკუთარი ვაჟკაცობის დასამტკიცებლად. მაგრამ განა ეს ვაჟკაცობაა? სინამდვილეში ამ "ვაჟკაცებს" უბრალოდ არ ძალუძთ თავიანთი ვნებების დათრგუნვა და მრისხანების, სიძულვილის, სატანისტური გაბოროტების გავლენით მოქმედებენ. ჩვენ, ქრისტიანებმა ვიცით, რომ ჭეშმარიტი ვაჟკაცობა სწორედ ისაა, მტკიცედ და მოთმინებით წინ აღუდგე ვნებებს და არ დაემორჩილო მათ. ვინ უფრო ვაჟკაცია: მშვიდი წყნარი, ფიზიკურად სუსტი, მორჩილი ქრისტიანები - ჭაბუკები, ქალწულები ბავშვები, დედები თავიანთი ყრმებითურთ, ვინც უსიტყვოდ ითმენდა ქრისტესათვის წამებას, მეტიც, თავისი ნებით მიდიოდა სასჯელზე, გაუგონარ დაცინვას ითმენდა, თუ ისინი, ვინც ერთი სიტყვისათვის მზად არიან დანაზე წამოაგონ მოყვასი?
ნეტავი როგორ მოიქცეოდნენ ასეთი ადამიანები, მათთვის რომ სარწმუნოების დათმობა მოეთხოვათ და საწამებლად გაეყვანათ? ალბათ უარყოფდნენ ქრისტეს, ანდა წყევლა-კრულვით აიკლებდნენ ჯალათებს, კბილთა ღრჭენასა და დრტვინვას მოჰყვებოდნენ, ეცდებოდნენ რაიმე ევნოთ მათთვის, ქრისტიანები კი ყოველთვის ლოცულობდნენ მტარვალთათვის. დღეს ხშირად იმით იმართლებენ თავს, ცხოვრებას მგლური კანონები აქვს და სიმდაბლე ყოველთვის არ არის სასარგებლო და შესაძლებელიო, მაგრამ როგორ შევუთავსოთ ასეთი მსჯელობა ქრისტეს სჯულს, ან ვის ამცნო უფალმა: "ისწავლეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა" (მათე, 11,29)? ანდა ვის ჩააგონებს, მარჯვენა ყვრიმალში რომ გაგარტყან, მარცხენა მიუპყარიო?
მკვლელობის ცოდვის თანამდებნი არიან ისინიც, ვინც საჩხუბრად აქეზებს ადამიანს, ჭორითა და ცილისწამებით შხამავს მას, ერთმანეთს ჰკიდებს ახლო მეგობრებს და განხეთქილება შეაქვს თავის წრეში. დაე იცოდეს ასეთმა კაცმა, რომ ეშმაკის საქმეს აკეთებს, რამეთუ თვით სიტყვა ეშმაკი ("დიაბოლოს") ბერძნულად ცილისმწამებელს ნიშნავს.
ავადმყოფისა ან მომაკვდავის მიუხედავობა ანდა სხვების ტანჯვისადმი გულგრილობაც პასიური მკვლელობის ტოლფასია. განსაკუთრებით მძიმდება ეს ცოდვა, როდესაც შვილები უგულვებელყოფენ მოხუც, ავადმყოფ მშობლებზე ზრუნვას. იგივე ითქმის იმ შემთხვევებზეც, როცა კაცი არ შეეწევა გაჭირვებაში ჩავარდნილ მოყვასს - მშიერს, უსახლკაროს, წყალში ჩავარდნილს, მას, ვისაც სცემენ ან ძარცვავენ, ხანძრისა და წყალდიდობისგან დაზარალებულს. მაგრამ ვაი, რომ მოყვასს მხოლოდ იარაღით როდი ვკლავთ, არამედ სასტიკი სიტყვით, ლანძღვა-გინებით და დაცინვითაც. წმ.იოანე მახარობელი ამბობს: "ყოველსა, რომელსა სძულდეს ძმაი თვისი, იგი კაცის-მკვლელი არს" (1 იოანე, 3, 15). ყველამ საკუთარი გამოცდილებით იცის, როგორ კლავს და აწყლულებს სულს მწარე, ბოროტი, დამცინავი სიტყვა.
მკვლელობაზე ნაკლები ცოდვა როდია უმანკო სულთათვის პატივის ახდა, მათი გახრწნა ფიზიკურად ან ზნეობრივად, ცოდვისა და გარყვნილებისაკენ მიზიდვა. ნეტარი ავგუსტინე წერს: "ნუ გეგონება, რომ არა ხარ მკვლელი, თუ მოყვასს ცოდვისაკენ უბიძგებ. შენ გახრწნი მაცთუნებელი კაცის სულს და სტაცებ იმას, რაც მარადისობას ეკუთვნის". ახალგაზრდა ქალისა და ვაჟის მიწვევა აღვირახსნილ ღრეობაზე, არამსმელისთვის სასმელის დაძალება, შურისძიებისაკენ მოწოდება, გარეგნული სანახაობითა თუ მონათხრობით ცთუნება, უბიწო ცხოვრების მოყვარულთა აბუჩად აგდება, მარხვის გატეხისაკენ წაქეზება, მაჭანკლობა, საკუთარი სახლის დათმობა ლოთობისა და გარყვნილებისათვის - ყოველივე ეს მოყვასის ზნეობრივ მკვლელობაში მონაწილეობას ნიშნავს.
ცოდვაა აგრეთვე ცხოველის მოკვლა და წამება რაიმე აუცილებლობის გარეშე, რამეთუ საღმრთო წერილში წერია: "სწყალობნ მართალი სულსა საცხოვართათვისთასა, ხოლო ნაწლევნი უღმრთოთა უწყალოი" (იგავთა, 12,10).
როდესაც მეტისმეტ სევდასა და სასოწარკვეთილებას ვეძლევით, მაშინაც იმავე მცნებას ვარღვევთ - "არა კაც-ჰკლა". თვითმკვლელობა უმძიმესი ცოდვაა, რამეთუ სიცოცხლე ღმერთის მოცემულია და მხოლოდ ღმერთსა აქვს უფლება მისი წართმევისა. თვითმკვლელისათვის ლოცვა არ შეიძლება, ეკლესია მათ არ იხსენიებს და არც წესის აგების ნებას რთავს, მათი ქრისტიანთა სასაფლაოზე დაკრძალვა და ჯვარის აღმართვაც კი დაუშვებელია. ასეთი სიმკაცრე იმით აიხსნება, რომ თვითმკვლელმა გადაიგდო თავისი ჯვარი, უარყო მისი სიმძიმე, ღმერთის შეწევნის იმედი დაკარგა და უგულებელყო უფლის გამოუთქმელად მოწყალე მზრუნველობა ყოველივე კაცისათვის, უფალმა ხომ თქვა, "თქუენნი თავისა თმანიცა ყოველნი განრაცხილ არიანო"(მათე, 10, 30). მკურნალობაზე უარის თქმა, ექიმის დარიგების განზრახ უგულებელყოფა, საკუთარი ჯანმრთელობისათვის ზიანის მიყენება, ზედმეტი ღვინის სმა, თამბაქოს წევა, წამლების ბოროტად გამოყენება, ნარკომანია და საერთოდ, საკუთარი ფიზიკური და სულიერი ჯანმრთელობის არად ჩაგდება იმავე თვითმკვლელობის სახესხვაობებია. სხეულის სულის ტაძარია, ასევე, როგორც მთლიანად კაცია სული წმიდის ტაძარი, ხოლო წმ. წერილი ამბობს: "რომელმან ტაძარი ღმრთისაი განხრწნეს, განხრწნეს იგიცა ღმერთმან"(1 კორ. 3, 17).
ანკვირიის კრების კანონების თანახმად (313წ.) ნაყოფის განზრახ მოკვდინებისათვის (აბორტისათვის) ათი წლით უზიარებლობაა დადგენილი. წმ. ბასილი დიდი თავის ერთ-ერთ კანონში (IIკანონი) იგივე საკითხებზე მსჯელობისას არ განასხვავებს ჩამოყალიბებულსა და ჩამოუყალიბებელ ნაყოფს. აბორტს იგი ორმაგ ცოდვად თვლის - ჯერ ერთი, ბავშვის მოკვლად და მეორეც, თვითმკვლელობის მცდელობად, რადგან ამ დროს დედაც თავს საფრთხეში იგდებს. წმ. ბასილი დიდი გმობს ასეთ დედებს, მაგრამ ეპიტიმიად მკვლელთათვის სასჯელის ნახევარს განუჩინებს. ასე რომ თუ ქალი თავს მართლმადიდებლური ეკლესიის წევრად თვლის, მისთვის კატეგორიულად აკრძალულია აბორტი იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც ფეხმძიმობის გაგრძელება დედის სიცოცხლეს საფრთხეს უქმნის. დედამ არ უნდა გასწიროს შვილის სიცოცხლე საკუთარი თავის გადასარჩენად: არავისა აქვს უფლება გადაწყვიტოს, ვისი სიცოცხლე უფრო მნიშვნელოვანია - ბავშვის თუ დედის. ასეთ მძიმე სიტუაციაში მთელი სასოება ღმერთზე უნდა დავამყაროთ, გაძლიერებით ვილოცოთ დედის გადარჩენისა და ბავშვის მშვიდობით დაბადებისათვის და ყოველივე ღმერთის ნებას მივანდოთ.
აბორტი თვითმკლელობის ტოლფასია, მაგრამ ამ მძიმე ცოდვას საფუძვლად სხვა მიზეზები უდევს - ღმრთისადმი სასოების დაკარგვა, რომელიც განაგებს ყოველი დაბადებულის ცხოვრებას, ცხოვრებისეულ სიძნელეთა წინაშე შიში, ხოლო თუ ბავშვი სიძვის ანდა მრუშობის შედეგად ჩაისახა, მაშინ შერცხვენის შიშიც. ამ ცოდვას ყოველთვის ჰყავს თანამონაწილე - მამაკაცი, ქმარი ან საყვარელი. ქმრები რომლებიც ხელს უწყობენ, ანდა აიძულებენ ცოლებს, ხელოვნურად შეწყვიტონ ფეხმძიმობა, ისევე დამნაშავენი არიან, როგორც მათი ცოლები, ზოგჯერ კი მათზე მეტადაც. ამავე ცოდვის თანამდებნი არიან მამაკაცები, რომლებიც იოლად აბამენ ინტიმურ კავშირს ქალებთან, ეს ქალები კი მერე აბორტს იკეთებენ. ვინ იცის, რამდენი ასეთი მამაკაცი დადის ქვეყნად და არც კი იცის, რომ ნათლობის სპეტაკი სამოსელი საკუთარი შვილების სისხლითა აქვთ შესვრილი. ამიტომ აღსარების წინ კარგად გაიხსენე, იქნებ ჩაგიდენია ასეთი დანაშაული, ანდა გქონია ისეთი კავშირი ქალთან, აბორტით რომ შეიძლებოდა დამთავრებულიყო, და შეინანე, თორემ საშინელ სამსჯავროზე უცებ აღმოაჩენ, რომ თურმე თანამონაწილე ყოფილხარ ამ დიდი ცოდვისა - მკვლელობისა.

სიძვის ცოდვა. ძალიან გავრცელებული და გადამდები ცოდვაა, რომელიც მძიმედ სწყლავს სულს და სხეულსაც, ამიტომაა განსაკუთრებით საშიში. ხორციელი ვნება ღრმადაა შეჭრილი ადამიანის დაცემულ ბუნებაში და სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოვლინდეს. ესენია:
საკუთარი სიძვა - გაუთხოვარი ქალისა და უცოლო მამაკაცის ინტიმური კავშირი, რომელიც ქორწინების საიდუმლოს მადლით არ არის განწმენდილი. იგივე ცოდვაა, როდესაც ქალიშვილი ან ჭაბუკი ქორწინებამდე კარგავს უმანკოებას.
მრუშობა ერთ-ერთი მეუღლის მიერ ცოლ-ქმრული ერთგულების დარღვევაა.
სისხლის აღრევა - ხორციელი კავშირი ახლო ნათესავთა შორის.
არაბუნებრივი სქესობრივი კავშირი: მამათმავლობა, ლესბიანობა, პირუტყვთან წოლა, ჩუკენობა (ონანიზმი), ეს ცოდვები საძაგელნი და ამაზრზენნი არიან - ფიზიკურ სიკვდილზე ადრე ისინი სულიერად კლავენ ადამიანს. საუბედუროდ, დღეს ეს სოფელი ისეა დასნებოვნებული სიძვისა და გარყვნილების სულით, როგორც არასდროს. ყველაფერი ხელს უწყობს ხორციელ გულისთქმათა გამძაფრებას. განსაკუთრებით დამღუპველია ე.წ. "დასავლური კულტურის" გავლენა: ეროტიული ჟურნალები, ფილმები, ფოტოსურათები, დემონური მუსიკა (თვით როკ მუსიკის სათავეში ჩადებულია ჯანყი ყოველგვარი აკრძალვის წინააღმდეგ ზნეობის სფეროში - რელიგიური, საზოგადოებრივი, ოჯახური კანონების წინააღმდეგ, სექსუალური თავისუფლების შეზღუდვის წინააღმდეგ), ასეთივე რომანები, ლექსები და ა.შ.
კაცთა მოდგმის მტრის ეშმაკის განკარგულებაში დღეს მძლავრი იარაღია, რომელიც ატყვევებს და ღუპავს ადამიანთა სულებს.
მარტოობისას, ხშირად ღამით, უყურადღებო ცხოვრების შედეგად გაჩენილი სიძვის აზრები განსაკუთრებული ძალით ესხმიან თავს ადამიანს. ამ დროს საუკეთესო წამალია ასკეტური ვარჯიში: მარხვა, ლოგინიდან გაღვიძებისთანავე წამოდგომა, დილისა და საღამოს ლოცვების მუდმივად კითხვა.
სიძვის ცოდვა ხორცით დაცემამდე იწყება. უჯერო საუბრებო, უწესო სიმღერები, უხამსი ამბებისა და ანეგდოტების მოსმენა, გინება - ყოველივე ეს ბიწიერ ტკბობას იწვევს, ასეთი ტკბობა კი იმითაა საშიში, რომ წარმოსახვას აღაგზნებს და განუყრელად თან სდევს საბრალო მსხვერპლს, ხშირად კი მთელ მის გონებას, ყველა გრძნობას იპყრობს და პირუტყვული ვნების მონად აქცევს. დიდი შრომაა საჭირო ამ მავნე, უკიდურესად აბეზარი ჩვევის მოსაკვეთად.
თუმცა სიძვის ცოდვათა შორის ონანიზმი (ჩუკენობა) სხვებთან შედარებით უწყინარი ჩანს, მაგრამ ეს ცოდვა ყველაზე ძნელად იკურნება. თუ კაცი ამას შეეჩვია, ყოველთვის შეუძლია სცადოს: განსაკუთრებით ღამე, ლოგინში წოლისას, როდესაც იოლად ერევა საკუთარYთავს სხეულთან მიკარების სურვილი. ამიტომ წინასწარ უნდა გავფრთხილდეთ, დროულად მოვიკვეთოთ ცოდვილი გულისსიტყვები, ღამით ისეთი საცვლები გვეცვას, თითქმის Mმთლიანად რომ ფარავს სხეულს, თავიდან ბოლომდე ნუ გავშიშვლდებით, საკუთარ შიშველ სხეულს ნუ შევეხებით, აბანოში ფრთხილად ვიყოთ - შიშველი სხეულის თვალიერებას და სარკეში ჩახედვას ვერიდოთ. გულში ხშირად ვთქვათ მოკლე ლოცვები, ხანდახან ჩურჩულითაც. შეწევნა ვთხოვოთ უფალს ამ ცოდვის წინააღმდეგ ბრძოლაში, ჩვენს მფარველ წმიდანსაც მოვუხმოთ (ვის სახელსაც ვატარებთ).
თუ სიძვისა და მრუშობისათვის ეკლესიის კანონები მრავალი წლით განაყენებდა კაცს ზიარებისაგან, თან კანონებსა და მეტანიებსაც ადებდა, ჩუკენობისათვის 40 დღით უკრძალავდა ზიარებას და თან მძიმე მარხვას (უცეცხლოდ მომზადებულ საჭმელს) უწესებდა. დღეს, მორწმუნეთა უკიდურესი უძლურებისა და თანამედროვე ცხოვრების საყოველთაო აღვირახსნილობის გათვალისწინებით ეს ვადა 2-3 კვირამდეა შემცირებული და მარხვაც არ არის ისეთი მკაცრი.
ხანდახან, ძილში, ბილწი სიზმრების გამო ანდა მათ გარეშეც ხდება ცოდვილი განხურვება, რომელიც თესლის დაღვრით ანუ შებილწვით მთავრდება (ხშირად ამას დაცემას უწოდებენ). ამის შემდეგაც საჭიროა მცირე სასჯელის დადება, 50 სრული მეტანია და ლოცვა: "ღმერთო მილხინე ცოდვილსა ამას და შემიწყალე მე სახელისა შენისა წმიდისა". ასევე ბასილი დიდის ლოცვის წაკითხვა - "ძილსა შინა დაცემისათვის", (საქართველოს ეკლესიის კალენდარი, 1988, გვ.375). ამგვარი დაცემის შემდეგ მეორე დღეს არ უნდა მივეკაროთ წმიდა ხატებს, სეფისკვერს, ნაკურთხ წყალს, არ უნდა ვეზიაროთ, ძილში დაცემა აღსარებაში უნდა მოვინანიოთ.
მძიმედ სცოდავენ ისინი, ვინც ეკლესიური ქორწინების გარეშე ეწევიან ცოლ-ქმრულ ცხოვრებას. რა ასაკისაც არ უნდა იყვნენ, მათ აუცილებლად უნდა დაიწერონ ჯვარი. გარდა ამისა, სჯულიერ ქორწინებაშიც უნდა დავიცვათ ზომიერება, ნუ ვეძებთ მეტისმეტ ხორციელ ტკბობას; მარხვებში, კვირა დღეებისა და დიდი დღესასწაულების წინა ღამეს თავი შევიკავოთ ცოლქმრული კავშირისაგან.
გადახედე ცოდვების ამ მოკლე ნუსხას და გაიხსენე, რა გეცნობა შენი ცხოვრებიდან. აქ ყველაფერი როდია ჩამოთვლილი, რაც ვნებს და წარწყმედას უქადის ჩვენს სულებს, მაგრამ თუ დაფიქრდები, ბევრი რამ მოგაგონდება ისეთი, რაც დავიწყებული გქონდა. მაშ, ჩაიწერე და იჩქარე აღსარება.

წმ. წერილში წერია: "შვილო ჩემო, შე-თუ-ეყოფოდი შენ მონებად უფალსა, განმზადე თავი შენი ყოვლისაგან განსაცდელისა. და წრფელ-ყავ გული შენი და ნუ მოსწრაფე ხარ ჟამსა მას, რომელსა შეგემთხვიოს შენ განსაცდელი, მიეახლე უფალსა და ნუ განეშორები, რათა ამაღლდე აღსასრულსა მას შენსა" (ზირ.2,1-3).
როგორც კი გადაწყვეტ მარხვას, სინანულს, ცოდვების აღიარებას, მყისვე გაჩნდება უამრავი დაბრკოლება, შინაგანი თუ გარეგანი. კაცთა მოდგმის მტერი, განზრახვას რომ მიგიხვდება, ყოველ ღონეს იხმარს შენს შესარყევად: გარედან ათასგვარი გარემოებით, შიგნიდან - ეჭვებით, გულისსიტყვებით, შიშით. მაგრამ ყოველივე ეს უკვალოდ გაქრება, თუ მტკიცედ დაადგები შენს გადაწყვეტილებას.
აღსარება რაც შეიძლება ხშირად უნდა ვთქვათ, პაუზები აღსარებებს შორის სულიერი ბრძოლით, საკუთარ თავზე ძალდატანებით და მომავალი აღსარებისათვის მზადებით უნდა შეივსოს. ხშირი აღსარება შეგვეწევა ღმრთისმოშიში ცხოვრების წესის დაცვაში, ღმრთის მადლი, რომელიც სინანულისა და ზიარების საიდუმლოში მოქმედებს, ადამიანს ღრმად განაცდევინებს თავის ცოდვებსა და უძლურებას და ეხმარება სარწმუნოების ჭეშმარიტებათა შეთვისებაში. მაშინ ეკლესია და ყველა ეკლესიური წესი მისთვის მშობლიური და ახლობელი ხდება.
რაც შეეხება საკუთარ მოძღვარს, მისი ყოლა, რა თქმა უნდა, სასურველია, მაგრამ ეს სულაც არ არის აუცილებელი პირობა ჭეშმარიტი სინანულისათვის. თუ კაცს ნამდვილად ტანჯავს თავისი ცოდვა, მისთვის სულერთია, ვის ეტყვის აღსარებას, ოღონდა რაც შეიძლება მალე შეინანოს და გათავისუფლდეს. და კიდევ: სინანული ნებაყოფლობითი უნდა იყოს და არა იძულებითი.
აღსარება არ არის საუბარი საკუთარ ნაკლოვანებებსა და ეჭვებზე, მოძღვრისათვის თავის გაცნობა. აღსარება საიდუმლოა და არ უბრალოდ კარგი ჩვეულება. ესაა გულწრფელი, მხურვალე სინანული, განწმედის სურვილი, მეორე ნათლისღება, რომლის დროსაც ვკვდებით ცოდვისათვის. სინანული სიწმიდის პირველი საფეხურია, ხოლო უგრძნობელობა - სიწმიდისაგან, ღმერთისაგან დაშორება.
აღსარებისათვის მზადებისას პირველ ყოვლისა გულის გამოცდაა საჭირო. ამისათვის რამდენიმე დღის მომზადება დაგვჭირდება - მარხვა, კითხვა, მეტი ლოცვა, ცოდვების გახსენება და ჩაწერა. ჩვეულებრივ, სულიერ ცხოპვრებაში გამოუცდელი ადამიანები ვერც თავიანთ ცოდვების სიმრავლეს ხედავენ და ვერც მათ სიმძიმეს განიცდიან. "ისეთი არაფერი ჩამიდენია", "მხოლოდ წვრილ-წვრილი ცოდვები მაქვს, ისევე როგორც ყველას", არ მომიპარავს", არავინ მომიკლავს" - უფრო ხშირად ასე იწყებენ ხოლმე აღსარებას.
კი მაგრამ თავისმოყვარება რა გგონიათ? საყვედურების მოუთმენლობა? კაცთმოთნეობა? მცირედმორწმუნეობა? სულმოკლეობა და სულიერი სიზარმაცე? მოყვასი რომ არ გიყვარს? ვითომ უმნიშვნელო ციდვებია? ნუთუ იმის მტკიცებას დაიწყებს ვინმე, რომ საკმარისად უყვარს ღმერთი, რომ მისი სარწმუნოება მხურვალე და ქმედითია? ნუთუ ყოველი კაცი ისე უყვარს, როგორც ქრისტესმიერი ძმა უნდა უყვარდეს? მიაღწია სიმშვიდეს, ურისხველობას, სიმდაბლეს? რით აიხსნება ჩვენი გულგრილობა აღსარებაზე, ჩვენი თავმოწონება, გარდა უგრძნობელობისა, გულის გაქვავებისა, სულიერი სიკვდილისა? რაც უფრო მეტად ანათლებს სულს ქრისტესმიერი ნათელი, მით უფრო კარგად ვხედავთ ჩვენს ნაკლოვანებებს, წყლულებსა და სალმობებს, და პირიქით: ცოდვის წყვდიადში დანთქმული ადამიანები ვერაფერს ხედავენ თავიანთ გულებში, და თუნდაც ხედავდნენ, არ ძრწიან, რამეთუ შედარების საშუალება არა აქვთ - ქრისტეს მათ თვალთაგან მათივე ცოდვების ფარდა ფარავს.

საკუთარი სულის განხილვისას უნდა ვეცადოთ, გავარჩიოთ ძირითადი და მათგან წარმოშობილი ცოდვები, სიმპტომები და ღრმა მიზეზები. მაგალითად, ვამჩნევთ, რომ ლოცვის დროს ვიფანტებით, წირვა-ლოცვაზე უყურადღებოდ ვდგავართ, წმიდა წერილის კითხვა და მოსმენა არ გვაინტერესებს. ყოველივე ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. მაგრამ იქნებ ეს მციდმორწმუნეობისა და ღმრთისადმი სიყვარულის ნაკლებობის მიზეზით ხდება? უნდა შევნიშნოთ საკუთარ თავს, რომ თავდაჯერებულები და ჯიუტები ვართ, მორჩილება არ გაგვაჩნია, თავის მართლება გვიყვარს, საყვედურებს ვერ ვიტანთ, არავის არაფერს ვუთმობთ, მაგრამ მთავარი ისაა, რომ დავინახოთ ამ თვისებების კავშირი თავისმოყვარებასა და ამპარტავნებასთან. თუ ვამჩნევთ, რომ მუდამ საზოგადოებაში, ყურადღების ცენტრში ყოფნას ვესწრაფვით, თუ ბევრი ლაპარაკი, სხვების დაცინვა და გაკილვა გიყვარს, თუ ზედმეტად ვზრუნავთ საკუთარ გარეგნობასა და ტანისამოსზე, მაშინ დავფიქრდეთ - ყველაზე ხშირად სწორედ ამ ვნებებში ხომ არ მჟღავნდება ცუდმედიდობა და ამპარტევნება? თუ მეტისმეტად განვიცდით ცხოვრებისეულ წარუმატებლობებს, გვიჭირს ადამიანებთან განშორება, უნუგეშოდ ვიგლოვთ მიცვალებულებს, კიდევ ერთხელ დავფიქრდეთ - იქნებ ამ ჩვენი გულწრფელი გრძნობების მიღმა ის იმალება, რომ არ გვჯერა ღმერთის სახიერი განგების არსებობა?
არის კიდევ ერთი დამხმარე საშუალება ჩვენი ცოდვების დასანახად - აღსარების წინ გავიხსენოთ, რა ბრალდებებს გვიყენებენ ირგვლივ მყოფნი, ახლობლები: მათი შენიშვნები და საყვედურები ხშირად სამართლიანია. აღსარების წინ შენდობა სთხოვე ყველას, ვის წინაშეც თავს დამნაშავედ თვლი, რათა შემსუბუქებული სინდისით წარსდგე საიდუმლოზე.
გულის ასეთი გამოცდისას ვუფრთხილდეთ მეტისმეტ ეჭვიანობასა და მჩხრეკელობას, თორემ გაგვიძნელდება მნიშვნელოვანისა და უმნიშვნელოს გარჩევა და წვრილმანებში დავიბნევით. თუ ამას შევნიშნავთ, მცირე ხნით თავი ვანებოთ გულის ჩხრეკას და ვეცადოთ ლოცვითა და კეთილი საქმეებით შევიტანოთ სულში სინათლე.
აღსარებისათვის მზადება ჩვენი ცოდვების სრულად მოგონებასა და ჩამოწერას როდი ნიშნავს, არამედ გონების შემოკრებას, სერიოზული განწყობისა და ლოცვის მოპოვებას - მაშინ ჩვენს ცოდვებს უფრო ნათლად დავინახავთ. აღმსარებელმა მღვდელს ცოდვების ნუსხა კი არა, სინანული უნდა უჩვენოს, შემუსვრილი გული და არა ცხოვრების აღწერილობა.
საკუთარ ცოდვათა ცნობა ჯერ კიდევ არ ნიშნავს მათ მონანიებას. თუმცაღა, უფალი შეიწყნარებს აღსარებას, გულწრფელსა და კეთილსინდისიერს, თუნდაც მას სინანულის ძლიერი გრძნობა არ ახლდეს, თუ კაცი დაუფარავად, გულახდილად აღიარებს, რომ უგრძნობელობას ჰყავს შეპყრობილი. და მაინც, შემუსვრილი გული, საკუთარ ცოდვათა გლოვა ყველაზე მნიშვნელოვანია აღსარებისას.
მაგრამ რა ვიღონოთ, თუ ჩვენი გული, ცოდვის სამხილით გამომშრალი, მაცოცხლებელ ცრემლს ვერ გამოსცემს, თუ ხორციელი და სულიერი უძლურება გულწრფელ სინანულს შეუძლებელს ხდის?
ნუ გადავდებთ აღსარებას სინანულის განცდის მოლოდინში, ღმერთს ძალუძს შეეხოს ჩვენს გულს თვით აღსარების დროს: ცოდვების ჩამოთვლამ შეიძლება ლმობიერება მოგვანიჭოს, სულიერი ხედვა გაგვიფაქიზოს და სინანულის განცდა გაგვიმძაფროს.
ყველაზე მეტად ჩვენი სულიერი დახსნილების დაძლევა ლოცვითა და მარხვითაა შესაძლებელი. მარხვა ხორცს აუძლურებს და თრგუნავს ხორციელ ტკბობას, დამღუპველს ჩვენი სულისათვის. მაგრამ თავისთავად მარხვა მხოლოდ ამზადებს, აფხვიერებს ნიადაგს ჩვენს გულში, რომელიც ამის შემდეგ შეძლებს შეისრუტოს ლოცვა, სიტყვა ღმრთისა, წმიდანთა ცხოვრებები, მამათა სწავლანი, თავის მხრივ ამას მოჰყვება საკუთარ ცოდვილ ბუნებასთან ბრძოლის გაძლიერება და მოყვასისათვის სიკეთის კეთების სურვილის გაღვიძება.
აღსარებისას გულის უგრძნობელობა ძირითად იმის ბრალია, რომ ღმერთის შიში არა გვაქვს. სწორედ მისი მოპოვებისაკენ უნდა წარვმართოთ მთელი ჩვენი მცდელობა. ძალიან სასარგებლოა კითხვა და ფიქრი საშინელ სამსჯავროზე, ცოდვილთა ტანჯვაზე ჯოჯოხეთის ჯურღმულში, ამა სოფლის სიკეთითა წარმავლობასა და საუკუნო ცხოვრების უსასრულობაზე.
აღსარებაზე მღვდლის შეკითხვებს ნუ დაველოდებით, თვითონ ვეცადოთ ცოდვების გახსენებას - აღსარება ხომ მოღვაწეობა და თავის იძულებაა. ცოდვები ზუსტად უნდა გადმოვცეთ, ზოგადი ფრაზებით მათი შენიღბვა და მიფუჩეჩება არ არის სწორი საქციელი. ძნელი კია, მაგრამ მაინც უნდა გავექცეთ თავისმართლების ცთუნებას, მოძღვრისათვის "შემამსუბუქებელი გარემოებების" წარდგენას ანდა ყველაფრის სხვებზე გადაბრალებას. ეს იმას ნიშნავს, რომ თავისმოყვარება გვძლევს, ღრმა სინანული არ გაგვაჩნია და სულ უფრო მეტად ვეფლობით ცოდვის ჭაობში., მავანნი სუსტ მეხსიერებას უჩივიან, რის გამოც ყველა ცოდვა არ ახსოვთ, მართლაც ხომ ხშირად გვავიწყდება ჩვენი ცოდვები. მაგრამ ვნახოთ, ნამდვილად სუსტი მეხსიერების ბრალია ეს ამბავი? ის ხომ არ გვავიწყდება, რომ ოდესღაც მწარედ გვატკინეს გული, ანდა დაუმსახურებლად გვაწყენინეს? ისიც კარგად გვახსოვს, რაც ჩვენს თავმოყვარეობას აკმაყოფილებს - წარმატებები, საკუთარი კეთილი საქმეები, ქება, მადლობა. ცხოვლად აჩნდება ჩვენს სულს ყველაფერი, რაც ჩვენზე ძლიერ შთაბეჭდილებას ახდენს. მაშ იქნებ ჩვენი ცოდვები იმიტომ გვავიწყდება, რომ სინამდვილეში მათ არაფრად ვაგდებთ?
აღსარებაზე ხშირად ამბობენ: "მე უკვე მოვინანიე ესა და ეს ცოდვა, მაგრამ მაინც მაწუხებს მისი სიმძიმე, ვერაფრით ვერ ვივიწყებ და ვშიშობ, რომ არ მომეტევება. რისი ბრალია? ისევ უნდა გავიმეორო თუ არა იგი აღსარებაში?". აღსარებაში ყველაფერი თქვი, რაც გტკივა და გაწუხებს, ნურც ძველი ცოდვების ხსენებას მოერიდები - ეს მხოლოდ იმის ნიშანია, რომ მუდამ თან გდევს საკუთარი ცოდვების განცდა და არ გრცხვენია შენი ცოდვების გამხელისა.
ზოგიერთს ეშინია და არ სჯერა, რომ მისი ცოდვების მიტევება შესაძლებელია. ხშირად ეს შიში ავადმყოფობაში გადადის. ამის მიზეზი ან მოწყალე ღმერთისადმი რწმენის, სასოების და სიყვარულის ნაკლებობაა, ანდა ერთი და იგივე ცოდვის ხშირი გამეორება. ეცადე ნაკლებად სცოდო, და ცოდვების მიუტევებლობის შიშიც გაგივლის.
იმის ფიქრსაც კი ნუ გაბედავ, ჩემი ცოდვები იმდენად დიდია, სინანულს აზრი არა აქვსო. ვინ ღებულობს ჩვენს სინანულს? ვინ კურნავს ჩვენს წყლულებს? ყოვლად ძლიერი ღმერთი. გესმის? ყოვლად ძლიერი! და რაკი იგი ყოვლად ძლიერია, ხელეწიფება ყოველი, თვით უმძიმესი ცოდვის მიტევება.
არსებობს ეგრეთ წოდებული აუღიარებელი ცოდვები, რომლებსაც მრავალი ადამიანი მთელი ცხოვრება ატარებს. ძალიან კი უნდა კაცს მათი მოძღვრისათვის გამხელა, მაგრამ მეტისმეტად ერცხვინება. და ასე გადის წლები, ამასობაში კი ეს ცოდვები სულს უმძიმებენ და საუკუნო სასჯელს უმზადებენ, გვეშინოდეს აუღიარებელი ცოდვებისა! ჩვენი ცხოვრება, მოციქულის თქმით, "ვითარცა კუამლი არს" (იაკ.4, 14) - დღეს ვცოცხლობთ, ხვალ კი სამარის კარიც გაიღება. მაშინ სადღა დავმალავთ ჩვენს ცოდვებს? მაშ მოდი, ცოდვებისა გვრცხვენოდეს და არა მათი აღიარებისა! სინანული არის ძლევა საკუთარი თავისა, გამარჯვებულის მონაპოვარი, ამიტომ მონანული ყოველგვარი პატივისა და დიდების ღირსია.
სრული სინანულის ნიშანი ისაა, რომ ადამიანს სიმსუბუქის, სისუფთავის, გამოუთქმელი სიხარულის განცდა ეუფლება. ამ დროს ცოდვა ისეთივე ძნელი და შეუძლებელი ჩანს, როგორი შორეულიც აქამდე ეს სიხარული იყო.
აღსარება ვერ იქნება სრული, თუ კაცი შინაგანად მტკიცედ არ გადაწყვეტს, მეორედ აღარ სცოდოს, მეტყვით: "კი მაგრამ, განა შესაძლებელია ასეთი პირობის დადება? უფრო სწორი არ იქნება ვიფიქროთ, რომ ჩვენი უძლურების გამო, ერთსა და იმავე ცოდვას გავიმეორებთ?
გამოცდილებით ხომ ყველამ ვიცით, რომ გარკვეული ხნის შემდეგ იგივე ცოდვას ჩავდივართ, რაც უკვე მოვინანიეთ, ასე გრძელდება დაუსრულებლივ და წლიდან წლამდე არავითარი წინსვლა არ ჩანს?"
მაგრამ სინამდვილეში სხვაგვარადაა საქმე. შეუძლებელია, გულწრფელი სინანული, გამოსწორების სურვილი და სარწმუნოებით მიღებული წმიდა ზიარება სულში სასიკეთო ცვლილებებს არ იწვევდეს. საკუთარი მდგომარეობის განსჯა ძნელია. თუ სწორად ვცხოვრობთ, ჩვენი თავის მიმართ უფრო მომთხოვნნი და მკაცრნი ვხდებით, სულიერი ხედვა გვეწმინდება და ამიტომ ვფიქრობთ, რომ ახლა უწინდელზე უფრო მეტი და მძიმე ცოდვები გვაქვს. სინამდვილეში ბევრი რამ უკვე გამოსწორდა. ბევრი ბოროტი ჩვევა დავძლიეთ, მაგრამ მათ ნაცვლად გამოჩნდა ის, რასაც ადრე ვერც კი ვამჩნევდით, ამიტომ წინ კიდევ უფრო ძნელი ბრძოლა მოგველის.
უფალი თავისი განსაკუთრებული განგებით ხშირად ფარავს ჩვენგან ჩვენს წარმეტებებს, რათა ცრუმედიდობისა და ამპარტავნებისაგან დაგვიფაროს. პირიქითაც ხდება: სასოწარკვეთილებამ რომ არ შეგვიპყროს და ცოდვასთან ბრძოლის დაწყება შევძლოთ, უფალიF თავიდან არ გვაძლევს ჩვენი დაცემის საზარელი სურათის სრულად დანახვის უნარს, და მხოლოდ მაშინ აგვიხელს თვალს, როდესაც სულიერ მოღვაწეობაში გარკვეულ წარმატებას მოვიპოვებთ. ისიც ხშირია, რომ ცოდვა დიდხანს ბუდობს ჩვენში, მაგრამ აღსარება, სინანული და ზიარება თანდათან ასუსტებს მის ფესვებს. და განა თავად ცოდვასთან ბრძოლა, მისთვის გლოვა უკვე წარმატება არარის? წმ. იოანე კიბისაღმწერელი ამბობს: "ნუ შეურვებულ იქმნები უსასოებითა, დაღაცათუ დაეცემოდე ყოველთა დღეთა, არამედ დეგ სიმხნით და გონივრად სინანულსავე შინა და სთნდეს მოთმინებაი შენი ანგელოზსა მას, რომელი დადგინებულ არს მცველად შენდა, და უეჭველად შეგეწიოს შენ" (კიბე, 5, 24).
მაგრამ თუნდაც არ გვქონდეს ეს განცდა სიმსუბუქისა და განახლებისა., ძალა უნდა მოვიკრიბოთ და ერთხელ კიდევ ვთქვათ აღსარება, ბოლომდე გავითავისუფლოთ სული უწმინდურობისაგა, გაბედულად ამოვანთხიოთ მთელი სიბილწე და სიმახინჯე, რაიმეს დაფარვისა და შელამაზების გარეშე, განვიწმიდოთ სული შავი ლაქებისა და ჭუჭყისაგან. ყოველი, ვინც ამას მიელტვის, წარმატებას მოიპოვებს. ოღონდ ამ წარმატებას საკუთარ თავს ნუ მივაკუთვნებთ, ნურც ჩვენ ძალებს მივენდობით და ნურც ჩვენს შესაძლებლობებ\ზე დავამყარებთ მთელ სასოებას. ამით შეძლება ისიც დავკარგოთ, რაც დღემდე მოგვიპოვებია.

"ჰე უფალო და მეუფეო, მომანიჭე მე განცდაი თვისთა ცოდვათა..."
წმ. ეფრემ ასურის ლოცვიდან.


გამოყენებულია მასალა წიგნიდან "აღსარების საიდუმლოსა და ცოდვებისათვის". არქიმანდრიტი ლაზარე. თარგმნა რუსუდან ბუაჩიძემ. თბილისი 1999
ეს სწავლება შედგენილია "მღვდელმსახურების სამაგიდო წიგნში" გადმოცემული მოძღვრების საფუძველზე (ტ. 4. გვ. 242-276, ტ. 3 გვ. 792-794).