რა წერია დისკრიმინაციის შესახებ კანონში- ზვიად ტომარაძე

ზვიად ტომარაძე, არასამთავრობო ორგანიზაცია: „ეროვნულ-რელიგიური ინსტიტუტის“ ხელმძღვანელი, სპეციალურად "საქართველო და მსოფლიო"-სთვის

საქართველოს კანონი (პროექტი)

დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ



კანონპროექტის ინიციატორი: საქართველოს მთავრობა

კანონპროექტის ავტორი: საქართველოს მთავრობის კანცელარია
კანონპროექტის მიღების მიზეზია არსებული ანტიდისკრიმინაციული კანონმდებლობის არაეფექტურობა. დისკრიმინაციის ამკრძალავი ნორმების აბსოლუტური უმრავლესობა, ცალკეული გამონაკლისების გარდა, შეიცავს მხოლოდ დეკლარაციული ხასიათის დებულებებს და არ ითვალისწინებს მათი დარღვევის სამართლებრივ შედეგებს. შესაბამისად ვერ ხორციელდება დისკრიმინაციის ამკრძალავი ნორმების, მათ შორის, საქართველოს კონსტიტუციის მე-14 მუხლის პრაქტიკული იმპლენტაცია.


დისკრიმინაციისგან ეფექტური დაცვის უზრუნველსაყოფად ყოვლისმომცველი ანტიდისკრიმინაციული კანონის მიღების ვალდებულება გათვალისწინებულია, აგრეთვე, ევროკავშირთან სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმით.


კანონის მიზანია დისკრიმინაციის ნებისმიერი ფორმის აღმოფხვრა და ნებისმიერი ფიზიკური და იურიდიული პირისათვის საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი უფლებებით თანასწორად სარგებლობის უზრუნველყოფა რასის, კანის ფერის, ენის, სქესის, ასაკის, მოქალაქეობის, წარმოშობის, დაბადების, საცხოვრებელი ადგილის, ქონებრივი ან წოდებრივი მდგომარეობის, რელიგიის ან რწმენის, ეროვნული, ეთნიკური ან სოციალური კუთვნილების, პროფესიის, ოჯახური მდომარეობის, ჯანმრთელობის მდგომარეობის, შეზღუდული შესაძლებლობების, სექსუალური ორიენტაციის, გენდერული იდენტობისა და გამოხატვის, პოლიტიკური ან სხვა შეხედულების, ან სხვა ნიშნის მიუხედავად.


კანონპროექტი კრძალავს დისკრიმინაციას როგორც საჯარო ისე კერძო სფეროში.


კანონპროექტი ითვალისწინებს დისკრიმინაციის პრევენციისა და გამოვლენის ეფექტურ მექანიზმებს.



მუხლი 3. კანონის მოქმედების სფერო


ამ კანონით გათვალისწინებული მოთხოვნები ვრცელდება საჯარო დაწესებულებების, ფიზიკური და იურიდიული პირების ქმედებებზე ყველა სფეროში, მათ შორის როგორებიცაა:


ა) დასაქმებაზე ხელმისაწვდომობა და შრომითი ურთიერთობა;


ბ) პროფესიული გადამზადება და ტრენინგი;


გ) სოციალური დაცვა და ჯანდაცვა;


დ) სკოლამდელი აღზრდა, განათლება, განათლებაზე ხელმისაწვდომობა და სწავლის პროცესი;


ე) მეცნიერება;


ვ) კულტურული და შემოქმედებითი საქმიანობა;


ზ) არჩევნები;


თ) საზოგადოებრივი და პოლიტიკური საქმიანობა;


ი) საჯარო ინფორმაცია და მედია;


კ) მართლმსაჯულება;


ლ) სამართალდაცვა და სასჯელაღსრულება;


მ) თავდაცვა;


ნ) საქონლის მომსახურების, მათ შორის, სახელმწიფო სერვისების მიწოდება და მათით სარგებლობა;


ო) საზოგადოებრივი ადგილებით სარგებლობა;


პ) საცხოვრისით სარგებლობა;


ჟ) მეწარმეობა და საბანკო საქმე;


რ) ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობა;


ს) ტრანსპორტი და ინფრასტრუქტურა;


ტ) ტურიზმი;


უ) სპორტი;




მუხლი 4. დისკრიმინაციის აღმოსაფხვრელი ღონისძიებები


დისკრიმინაციის აღმოფხვრის მიზნით, ნებისმიერი დაწესებულება ვალდებულია:


ა) თავისი საქმიანობა, აგრეთვე სამართლებრივი აქტები და შიდა რეგულაციები, თუ ამგვარი არსებობს, შესაბამისობაში მოიყვანოს ამ კანონისა და სხვა ანტიდისკრიმინაციულ კანონმდებლობის მოთხოვნებთან:


ბ) სავარაუდო დიკრიმინაციის ფაქტზე მოახდინოს სწრაფი და ეფექტიანი რეაგირება;


გ) დისკრიმინაციის ფაქტის დადასტურების შემთხვევაში, მოქმედი კანონმდებლობისა და შიდა რეგულაციების შესაბამისად პასუხისმგებლობა დააკისროს მის დაქვემდებარებაში მყოფ დარღვევის განმახორციელებელ პირებს და უზრუნველყოს მისი შედეგების აღმოფხვრა, მესამე პირის უფლებებისა და კანონიერი უფლებების შეულახავად.



მუხლი 6. დისკრიმინაციის აღმოფხვრასა და და თანასწორობის უზრუნველყოფაზე


ზედამხედველობის განხორციელება


დისკრიმინაციის აღმოფხვრასა და და თანასწორობის უზრუნველყოფის საკითხებზე ზედამხედველობას ახორციელებს სახალხო დამცველი;

მოქმედი კანონმდებლობით მინიჭებული უფლებამოსილებების განხორციელების მიზნით სახალხო დამცველი:


ა) განიხილავს ფიზიკური და იურიდიული პირის ან პირთა ჯგუფის განცხადებებს და საჩივრებს, ვინც თავს დისკრიმინაციის მსხვერპლად მიიჩნევს;


ბ) შეისწავლის დისკრიმინაციის ფაქტებს, როგორც განცხადების ან საჩივრის არსებობისას, ისე საკუთარი ინიციატივით;


გ) ამზადებს და შესაბამის დაწესებულებას ან პირს უგზავნის ზოგადი ხასიათის შეთავაზებებს დისკრიმინაციის პრევენციისა მასთან ბრძოლის საკითხებთან დაკავშირებით;


დ) ამ კანონის მიზნებისათვის ამზადებს მოსაზრებებს აუცილებელ საკანონმდებლო ცვლილებებთან დაკავშირებით და საქართველოს პარლამენტში წარდგენის მიზნით;


ე) მოიწვევს დისკრიმინაციის მსხვერპლს და შესაძლო დისკრიმინაციული ქმედების განმახორციელებელ პირს და ცდილობს საქმე დაასრულოს მხარეტა მორიგებით;


ვ) დისკრიმინაციის მსხვერპლის უფლებების აღდგენის მიზნით, რეკომენდაციით მიმართავს შესაბამის დაწესებულებას, პირს თუ მხარეთა მორიგება შეუძლებელი აღმოჩნდება და სახეზეა საკმარისი მასალები, რომლებიც ადასტურებენ დისკრიმინაციას;


ზ) უფლებამოსილია მიმართოს სასამართლოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის შესაბამისად, თუ ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ რეკომენდაციაზე პასუხი არ იქნა გაცემული ან რეკომენდაცია არ იქნა გაზიარებული და სახეზეა საკმარისი მტკიცებულებები, რომლებიც ადასტურებენ დისკრიმინაციას;


თ) აგროვებს და აანალიზებს დისკრიმინაციის შემთხვევების სტატისტიკურ მონაცემებს;


ი) ახორციელებს ღონისძიებებს საზოგადოებაში დისკრიმინაციის თაობაზე ცნობიერების ასამაღლებლად;


კ) დისკრიმინაციის საკითხებზე თანამშრომლობს სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებთან, აგრეთვე საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციებთან და ადგილობრივი სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებთან;



მუხლი 8. სახალხო დამცველის მიერ საქმის განხილვა



3.ნებისმიერი ადმინისტრაციული, ადგილობრივი თვითმმართველობისა და სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო, პროკურატურის საგამოძიებო და სასამართლო ორგანოების ჩათვლით, ვალდებულია, საქმის განხილვასთან დაკავშირებული მასალა, საბუთი სხვა ინფორმაცია და ახსნა-განმარტება, კანონით დადგენილი წესების დაცვით, გადასცეს სახალხო დამცველს მოთხოვნიდან 10 კალენდარული დღის ვადაში.თუკი ინფორმაციის მიღება ხდება ნებაყოფლობით კერძო პირისგან, მისივე მოთხოვნით, მას შეიძლება აუნაზღაურდეს ინფორმაციის მიწოდებასთან დაკავშირებული ასლი გადაღების და საფოსტო მომსახურების ხარჯები;


მუხლი 10. სასამართლოსთვის მიმართვა


1.ნებისმიერი პირი, რომელიც თავს მიიჩნევს დისკრიმინაციის მსხვერპლად უფლებამოსილია სარჩელი შეიტანოს სასამართლოში იმ პირის/დაწესებულების წინააღმდეგ, რომელმაც მისი აზრით განახორციელა დისკრიმინაცია.


მუხლი 11. საქმის განხილვის პროცესში მესამე პირის მონაწილეობა


1.ორგანიზაციას, დაწესებულებას ან გაერთიანებას, რომელთა საქმიანობის სფეროც მოიცავს პირთა დისკრიმინაციისაგან დაცვას, უფლება აქვს მიმართოს სახალხო დამცველს, რათა მესამე პირად ჩართულ იქნეს ამ კანონით გათვალისწინებულ პროცედურებში.



საქართველოს კანონი


საქართველოს სამოქალქო საპროცესო კოდესში ცვლილების შეტანის შესახებ


მუხლი 363-2 სასამართლოსთვის სარჩელით მიმართვა


1.ნებისმიერი პირი, რომელიც თავს დისკრიმინაციის მსხვერპლად მიიჩნევს, უფლებამოსილია სარჩელი შეიტანოს სასამართლოში იმ პირის/დაწესებულების წინააღმდეგ, რომელმაც მისი აზრით, განახორციელა დისკრიმინაცია. სასამართლოსთვის მიმართვის წინაპირობას არ წარმოადგენს საქმის განხილვა საქართველოს სახალხო დამცველის ან სხვა პირის/ორგანოს მიერ.


2.სასამართლოსთვის მიმართვა შესაძლებელია ერთი თვის განმავლობაში მას შემდეგ, რაც პირმა გაიგო, ან უნდა გაეგო იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მას დისკრიმინაციულად მიაჩნია.


3. ამ მუხლით გათვალისწინებული სარჩელით პირმა შეიძლება წამოაყენოს შემდეგი მოთხოვნა/მოთხოვნები:


ა) დისკრიმინაციული ქმედების შეწყვეტა ან/და მისი შედეგების აღმოფხვრა;


ბ) მორალური ან/და მატერიალური ზიანის ანაზღაურება.



საქართველოს კანონი


საქართველოს სისხლის სამართლის კოდესში ცვლილების შეტანის შესახებ

საქართველოს სისხლის სამართლის კოდესის 142-ე და 142-2ე მუხლი შესაბამისობაში მოდის საერთაშორისო სტანდარტებთან და საქართველოს კანონმდებლობასთან, წესდება იურიდიული პირის სისხლისსამრთლებრივი პასუხიმგებლობა.



მუხლი 1. საქართველოს სისხლის სამართლის კოდესში შეტანილ იქნეს შემდეგი ცვლილება:



142-ე მუხლის პირველი ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:


„ადამიანის თანასწორუფლებიანობის დარღვევა მათი ენის, სქესის, ასაკის, მოქალაქეობის, წარმოშობის, დაბადების, საცხოვრებელი ადგილის, ქონებრივი ან წოდებრივი მდგომარეობის, რელიგიის ან რწმენის, სოციალური კუთვნილების, პროფესიის, ოჯახური მდომარეობის, ჯანმრთელობის მდგომარეობის, შეზღუდული შესაძლებლობების, სექსუალური ორიენტაციის, გენდერული იდენტობისა და გამოხატვის, პოლიტიკური ან სხვა შეხედულების, ან სხვა ნიშნის გამო რამაც არსებითად ხელყო ადამიანის უფლება,-



ისჯება გამასწორებელი სამუშაოთი ვადით ერთ წლამდე ან/და თავისუფლების აღკვეთით ვადით ორ წლამდე.“


ამ მუხლით გათვალისწინებული ქმედებისთვის იურიდიული პირი ისჯება ლიკვიდაციით ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით.


www.geworld.ge