ზოგიერთი მშობელი ისე ნაზად და რბილად ზრდის თავის შვილებს, რომ არ სურს დანაშაულის გამო მათი დასჯა და ნებას აძლევს უშიშრად და თავნებობით იცხოვრონ; სხვები უზომო მრისხანებით ზრდიან და კი არ სჯიან, არამედ საკუთარ მრისხანებასა და მძვინვარებას ანთხევენ მათზე. ერთნიცა და მეორენიც სცოდავენ. ზედმეტობა ყოველთვის მანკიერებაა; უგუნური სიმკაცრეცა და შემწყნარებლობაც ყველაფერში დაგმობილია. ერთს მოდუნებისკენ, თვითნებობისკენ, გახრწნილებისკენ და აშკარა დაღუპვისკენ მიჰყავს ყმაწვილები... მეორე – ნაღვლიანობას, გაღიზიანებასა და მოწყენილობას წარმოშობს მათში. ყველაფერში ზომიერება და საშუალო გზაა შექებული. ამიტომ ღვთისმოსავი მშობლები საშუალო (სამეუფო) გზას უნდა დაადგნენ.
1. როგორც კი ბავშვები სწავლების გაგებას შეძლებენ, მაშინვე უნდა ვასვათ კეთილმსახურების რძე და გავაგებინოთ... ვინ არის ღმერთი, რომელიც გვწამს და ვიხსენიებთ მის სახელს, ვაღიარებთ და ვევედრებით; ვინ არის ქრისტე, როგორ უნდა ვცეთ მას თაყვანი; რისთვის ვიბადებით ამქვეყნად, რისთვის ვინათლებით და რას მოველით სიკვდილის შემდეგ; (უნდა ვასწავლოთ:) ამჟამინდელი ჩვენი ცხოვრება სხვა არაფერია, თუ არა გზა, რომლითაც მარადისობისკენ მივდივართ, კეთილნი – სასიკეთო მარადისობისკენ, ბოროტნი – არასასიკეთო მარადისობისკენ. ქვეყანაზე ვიბადებით არა პატივისა და დიდებისთვის, სიმდიდრისთვის, ტკბილი საჭმელებისთვის, ლამაზი სამოსისთვის, მდიდრული სახლებისთვის და ა.შ., რადგან ამ ყველაფერს სიკვდილის შემდეგ ვტოვებთ; არამედ იმისთვის ვიბადებით, რომ კეთილად, ღვთის სათნოდ ვიცხოვროთ და სიკვდილის შემდეგ მასთან მივიდეთ და მის მიერ მარადიულ ნეტარებაში ვიმყოფებოდეთ. ამ ცხოვრებისთვის რომ ვიბადებოდეთ, მაშინ მარადიულად აქ უნდა ვყოფილიყავით, მაგრამ საპირისპიროს ვხედავთ. ჩვენ ვიბადებით სხვა ცხოვრებისათვის და ამ ცხოვრების გზაზე იმისთვის ვდგებით, რომ იმ ცხოვრებასთან მივიდეთ... ეს ყველაფერი თავიდანვე უნდა შევთავაზოთ ყმაწვილებს, რომ ზრდასთან ერთად ღვთის შემეცნებამდე და ქრისტიანული მოვალეობისა და სასოების შეცნობამდე მივიდნენ. როცა ჩვილი გული ასე დაიწყებს აღზრდას, მასში კეთილ სასოებას უნდა ველოდოთ. როგორც ბოროტება, ასევე სიკეთე ყმაწვილის გულში ძლიერად იდგამს ფესვს; რასაც ბავშვობაში ვსწავლობთ, ზრდასრულ ასაკშიც იგივე გვიპყრია, – ახალგაზრდა ხე საითკენაც გადაიხრება, ისევე დარჩება ბოლომდე... მრავალნი შვილებს უცხო ენებსა და ხელოვნებას ასწავლიან, მაგრამ კეთილმსახურების სწავლებისთვის არ ზრუნავენ, საიდანაც ჩანს, რომ თვითონაც არ უწყიან რა არის კეთილმსახურება, თუმცა ქრისტიანებად იწოდებიან. საზოგადოებისა და კომერციის გამო სასარგებლოა უცხო ენების შესწავლა, მაგრამ საჭირო და აუცილებელია სარწმუნოების შესწავლა, და „აქ ერთისაჲ არს სახმარ“ (ლუკ. 10,42)...
2. ვინაიდან წმიდა წერილის მიხედვით „დასაბამი სიბრძნისაჲ – შიში უფლისაჲ“ (ფსალმ. 110,10), დასაწყისში ყმაწვილ გულებში ღვთის შიში უნდა დავნერგოთ... ამისთვის საჭიროა ხშირად შევახსენოთ ყმაწვილებს, რომ ღმერთი ყველგანაა, ყველა ადამიანთანაა, ხედავს, რასაც ადამიანი აკეთებს და ფიქრობს; ესმის, რასაც ადამიანი ამბობს... როგორც მართლებსა და კეთილ ადამიანებს მიაგებს მათი სიკეთისათვის, ასევე შეუძლია ცოდვის ჩამდენებისა და ბოროტმოქმედების დასჯა, რასაც ისტორიაშიც ვკითხულობთ და ახლაც ასევე ხდება. ეს ბავშვებს თავიდანვე უნდა ჩავუნერგოთ, რომ ცოდვის ჩადენას მოერიდონ როგორც ცხადად, ასევე ფარულად...
3. მშობლებმა უწესო ბავშვები უნდა დასაჯონ. ამას ღვთის სიტყვა უბრძანებს მათ: „ნუ განაყენებ ჩჩვილთა ყრმათა სწავლასა; უკუეთუ სცე მას კუერთხითა (ჯოხით), არა მოკუდეს. შენ სამე სცე კუერთხითა, ხოლო სული მისი იხსნე სიკუდილისაგან“ (იგავ. 23, 13-14). ვხედავთ, რომ თვით უფალს უყვარს თავისი შვილები და სიყვარულით სჯის მათ: „რამეთუ რომელი უყვარნ უფალსა, სწავლის; და ტანჯის ყოველი შვილი, რომელი შეიწყნარის (ებრ. 12,6). ხორციელმა მშობლებმა ღმერთს უნდა მისდიონ და შვილები სიყვარულით უნდა დასაჯონ. ბრმაა ის მშობლიური სიყვარული, რომელიც უწესო შვილებს დაუსჯელად ტოვებს; ჭეშმარიტი და ბრძნული ის სიყვარულია, რომელიც დროულად ამდაბლებს მათ სასჯელით. „რომელი ერიდებოდის კუერთხითა ძესა თვისსა, სძულს იგი, ხოლო რომელსა უყვარდეს, გულსმოდგინედ სწავლინ“ (იგავ. 13,24).
4. დასჯისას არაა საჭირო უზომო სიმკაცრე, როგორც მოციქული გვასწავლის: „მამანი ნუ განარისხებთ შვილთა თქუენთა, რაჲთა არა ეურვოდინ“ (ებრ. 3,21); როგორც ზემოთ ითქვა, საშუალო გზის მიხედვით უნდა მოვიქცეთ.
5. კეთილი საქმეების სახედ ჩვენი თავი უნდა წარვუდგინოთ. სიყმაწვილეცა და ნებისმიერი ასაკი სათნოებაში კეთილი ცხოვრებით უფრო უკეთ განისწავლება, ვიდრე სიტყვით; ყმაწვილები განსაკუთრებით თავისი მშობლების ცხოვრებას ბაძავენ; რასაც მასში ხედავენ, თვითონაც იმას აკეთებენ, კეთილსაც და ბოროტსაც. ამის გამო მშობლები საცდურსაც უნდა ერიდონ და როცა შვილებისთვის სათნოების სწავლება სურთ, სათნო ცხოვრების მაგალითი უნდა უჩვენონ. სხვაგვარად ვერაფერს მიაღწევენ...
6. შვილების სიყვარული თვით მშობლების ბუნებაშია, პირუტყვებსაც უყვართ თავისი ნაშიერი. ამიტომ ამის შეხსენება არცაა საჭირო, მთავარია უგუნური სიყვარული არ იყოს, როგორც ზემოთ ითქვა.
7. მშობლები ღმერთს უნდა ევედრონ თავისი შვილებისთვის, რომ მან თვითონ ასწავლოს თავისი შიში და განაბრძნოს საცხონებლად.
8. რა მავნებელია მშობლებისთვისაც და მათი შვილებისთვისაც უზრუნველობა სწორი აღზრდისა და შვილების დასჯის საქმეში, ზემოთქმულიდანაც ყველა დაინახავს და (ბიბლიური) ისტორიაც მოწმობს ისრაელის მღვდელ ელის შესახებ, – ისიც და მისი შვილებიც ღმერთმა დასაჯა იმის გამო, რომ ელიმ სწორად ვერ აღზარდა ისინი და არ სჯიდა თავის ვაჟებს უსჯულოების გამო.
1. როგორც კი ბავშვები სწავლების გაგებას შეძლებენ, მაშინვე უნდა ვასვათ კეთილმსახურების რძე და გავაგებინოთ... ვინ არის ღმერთი, რომელიც გვწამს და ვიხსენიებთ მის სახელს, ვაღიარებთ და ვევედრებით; ვინ არის ქრისტე, როგორ უნდა ვცეთ მას თაყვანი; რისთვის ვიბადებით ამქვეყნად, რისთვის ვინათლებით და რას მოველით სიკვდილის შემდეგ; (უნდა ვასწავლოთ:) ამჟამინდელი ჩვენი ცხოვრება სხვა არაფერია, თუ არა გზა, რომლითაც მარადისობისკენ მივდივართ, კეთილნი – სასიკეთო მარადისობისკენ, ბოროტნი – არასასიკეთო მარადისობისკენ. ქვეყანაზე ვიბადებით არა პატივისა და დიდებისთვის, სიმდიდრისთვის, ტკბილი საჭმელებისთვის, ლამაზი სამოსისთვის, მდიდრული სახლებისთვის და ა.შ., რადგან ამ ყველაფერს სიკვდილის შემდეგ ვტოვებთ; არამედ იმისთვის ვიბადებით, რომ კეთილად, ღვთის სათნოდ ვიცხოვროთ და სიკვდილის შემდეგ მასთან მივიდეთ და მის მიერ მარადიულ ნეტარებაში ვიმყოფებოდეთ. ამ ცხოვრებისთვის რომ ვიბადებოდეთ, მაშინ მარადიულად აქ უნდა ვყოფილიყავით, მაგრამ საპირისპიროს ვხედავთ. ჩვენ ვიბადებით სხვა ცხოვრებისათვის და ამ ცხოვრების გზაზე იმისთვის ვდგებით, რომ იმ ცხოვრებასთან მივიდეთ... ეს ყველაფერი თავიდანვე უნდა შევთავაზოთ ყმაწვილებს, რომ ზრდასთან ერთად ღვთის შემეცნებამდე და ქრისტიანული მოვალეობისა და სასოების შეცნობამდე მივიდნენ. როცა ჩვილი გული ასე დაიწყებს აღზრდას, მასში კეთილ სასოებას უნდა ველოდოთ. როგორც ბოროტება, ასევე სიკეთე ყმაწვილის გულში ძლიერად იდგამს ფესვს; რასაც ბავშვობაში ვსწავლობთ, ზრდასრულ ასაკშიც იგივე გვიპყრია, – ახალგაზრდა ხე საითკენაც გადაიხრება, ისევე დარჩება ბოლომდე... მრავალნი შვილებს უცხო ენებსა და ხელოვნებას ასწავლიან, მაგრამ კეთილმსახურების სწავლებისთვის არ ზრუნავენ, საიდანაც ჩანს, რომ თვითონაც არ უწყიან რა არის კეთილმსახურება, თუმცა ქრისტიანებად იწოდებიან. საზოგადოებისა და კომერციის გამო სასარგებლოა უცხო ენების შესწავლა, მაგრამ საჭირო და აუცილებელია სარწმუნოების შესწავლა, და „აქ ერთისაჲ არს სახმარ“ (ლუკ. 10,42)...
2. ვინაიდან წმიდა წერილის მიხედვით „დასაბამი სიბრძნისაჲ – შიში უფლისაჲ“ (ფსალმ. 110,10), დასაწყისში ყმაწვილ გულებში ღვთის შიში უნდა დავნერგოთ... ამისთვის საჭიროა ხშირად შევახსენოთ ყმაწვილებს, რომ ღმერთი ყველგანაა, ყველა ადამიანთანაა, ხედავს, რასაც ადამიანი აკეთებს და ფიქრობს; ესმის, რასაც ადამიანი ამბობს... როგორც მართლებსა და კეთილ ადამიანებს მიაგებს მათი სიკეთისათვის, ასევე შეუძლია ცოდვის ჩამდენებისა და ბოროტმოქმედების დასჯა, რასაც ისტორიაშიც ვკითხულობთ და ახლაც ასევე ხდება. ეს ბავშვებს თავიდანვე უნდა ჩავუნერგოთ, რომ ცოდვის ჩადენას მოერიდონ როგორც ცხადად, ასევე ფარულად...
3. მშობლებმა უწესო ბავშვები უნდა დასაჯონ. ამას ღვთის სიტყვა უბრძანებს მათ: „ნუ განაყენებ ჩჩვილთა ყრმათა სწავლასა; უკუეთუ სცე მას კუერთხითა (ჯოხით), არა მოკუდეს. შენ სამე სცე კუერთხითა, ხოლო სული მისი იხსნე სიკუდილისაგან“ (იგავ. 23, 13-14). ვხედავთ, რომ თვით უფალს უყვარს თავისი შვილები და სიყვარულით სჯის მათ: „რამეთუ რომელი უყვარნ უფალსა, სწავლის; და ტანჯის ყოველი შვილი, რომელი შეიწყნარის (ებრ. 12,6). ხორციელმა მშობლებმა ღმერთს უნდა მისდიონ და შვილები სიყვარულით უნდა დასაჯონ. ბრმაა ის მშობლიური სიყვარული, რომელიც უწესო შვილებს დაუსჯელად ტოვებს; ჭეშმარიტი და ბრძნული ის სიყვარულია, რომელიც დროულად ამდაბლებს მათ სასჯელით. „რომელი ერიდებოდის კუერთხითა ძესა თვისსა, სძულს იგი, ხოლო რომელსა უყვარდეს, გულსმოდგინედ სწავლინ“ (იგავ. 13,24).
4. დასჯისას არაა საჭირო უზომო სიმკაცრე, როგორც მოციქული გვასწავლის: „მამანი ნუ განარისხებთ შვილთა თქუენთა, რაჲთა არა ეურვოდინ“ (ებრ. 3,21); როგორც ზემოთ ითქვა, საშუალო გზის მიხედვით უნდა მოვიქცეთ.
5. კეთილი საქმეების სახედ ჩვენი თავი უნდა წარვუდგინოთ. სიყმაწვილეცა და ნებისმიერი ასაკი სათნოებაში კეთილი ცხოვრებით უფრო უკეთ განისწავლება, ვიდრე სიტყვით; ყმაწვილები განსაკუთრებით თავისი მშობლების ცხოვრებას ბაძავენ; რასაც მასში ხედავენ, თვითონაც იმას აკეთებენ, კეთილსაც და ბოროტსაც. ამის გამო მშობლები საცდურსაც უნდა ერიდონ და როცა შვილებისთვის სათნოების სწავლება სურთ, სათნო ცხოვრების მაგალითი უნდა უჩვენონ. სხვაგვარად ვერაფერს მიაღწევენ...
6. შვილების სიყვარული თვით მშობლების ბუნებაშია, პირუტყვებსაც უყვართ თავისი ნაშიერი. ამიტომ ამის შეხსენება არცაა საჭირო, მთავარია უგუნური სიყვარული არ იყოს, როგორც ზემოთ ითქვა.
7. მშობლები ღმერთს უნდა ევედრონ თავისი შვილებისთვის, რომ მან თვითონ ასწავლოს თავისი შიში და განაბრძნოს საცხონებლად.
8. რა მავნებელია მშობლებისთვისაც და მათი შვილებისთვისაც უზრუნველობა სწორი აღზრდისა და შვილების დასჯის საქმეში, ზემოთქმულიდანაც ყველა დაინახავს და (ბიბლიური) ისტორიაც მოწმობს ისრაელის მღვდელ ელის შესახებ, – ისიც და მისი შვილებიც ღმერთმა დასაჯა იმის გამო, რომ ელიმ სწორად ვერ აღზარდა ისინი და არ სჯიდა თავის ვაჟებს უსჯულოების გამო.
Комментариев нет:
Отправить комментарий