იოგა ინდური ფილოსოფიის ექვს „ორთოდოქსულ“ (ანუ ვედების ავტორიტეტზე დამყარებულ) მიმდინარეობათაგან (დარაშნა) ერთ-ერთს ეწოდება, მაგრამ იოგურ ტექნიკას მეტ-ნაკლებად ძველინდური აზროვნების თითქმის ყველა მიმდინარეობა აღიარებს (მიმანსასა და ჩარვაკის გარდა), რის გამოც იოგა ინდურ სისტემათა უმეტესობის საერთო ელემენტს წარმოადგენს (ბუდიზმის ჩათვლით).
თვით ტერმინი „იოგა“ არაერთმნიშვნელოვნად განიმარტება: იგი ნიშნავს შეერთებას, მონაწილეობას, წესრიგს, აგრეთვე ღრმა ფიქრს, ჭვრეტას, თუმცაღა, უფრო ხშირად მას სანსკრიტული ძირიდან - „იუჯ“ - წარმოშობილად მიიჩნევენ, რაც ძალისხმევას, ვარჯიშს ნიშნავს.
იოგას უძველესი წარმოშობა აქვს. იგი ჯერ კიდევ რიგვედაში, ინდური რელიგიის ლიტერატურის უძველეს ძეგლშია ნახსენები. შემორჩენილია იოგას პოზაში მყოფი ადამიანების ფიგურები, რომლებიც ძვ.წ. III ათასწლეულითაა დათარიღებული. როგორც ჩანს, მისი წინამორბედი ძველ დრავიდთა (ინდოეთის უძველესი მაცხოვრებლები) შამანიზმი იყო, მაგრამ მან არიელთა რელიგიის დიდი გავლენაც განიცადა. უპანიშადებში იგი საკმაოდ ხშირად მოიხსენიება, ხოლო მაჰაბჰარატაში ნათქვამია, რომ იოგა ვედების სამსხვერპლო რიტუალის შემცვლელიაო, მაგრამ მიუხედავად ამისა იოგას უმთავრესი პრინციპები ძვ.წ. II საუკუნის დასაწყისში მცხოვრებმა ფილოსოფოსმა პატანჯალიმ ჩამოაყალიბა „იოგა-სუტრაში“ - იოგას პირველ კლასიკურ სახელმძღვანელოში.
იოგას მთავარი მიზანია ღვთაებრივი არსის წვდომა და ამით უკვდავებისა და თავისუფლების მოპოვება. ადამიანის კითხვაზე, თუ რატომაა ღვთაება მიუწვდომელი და ხილული სამყაროსაგან განსხვავებით უხილავი, ბრაჰმანიზმი პასუხობს: „ღვთაება აქვეა, ახლოსაა, იგი შენშია, მაგრამ შენ არ ძალგიძს მისი ჭვრეტა, რადგან სიცრუესა და ილუზიაში ხარ ჩაფლული. მისი უშუალო შეცნობა და აღქმა კი ვარჯიშითაა შესაძლებელი, რითაც შენ შეიძენ უნარს მარადიულის საიდუმლოს შეცნობისა“. ამ მიზანს ემსახურება იოგა. დათრგუნავს რა სხეულს თავშეკავებით, დაძლევს შიშს, დარდს, ყოველგვარ ადამიანურ ვნებას, იოგი თავისით აღწევს უმაღლეს მდგომარეობას. იგი არა მარტო სხვა მოკვდავთ აღემატება, არამედ ერწყმის ღვთაებრივ ბუნებას და ღმერთად იქცევა, ნათქვამია მაჰაბჰარატაში. სხვა სიტყვით რომ ვთქვათ, იოგა განიმარტება, როგორც ხსნის გზა თვითგაღმერთების მეოხებით.
თავისი ფილოსოფიური წინამძღვრობით იოგა სანქიას მეტაფიზიკასთან სიახლოვეს ამჟღავნებს (სანქია ძვ. ინდური ფილოსოფიის ერთ-ერთი მიმდინარეობაა, რომელიც ბრძენ კაპილას მიერაა შექმნილი ძვ.წ. VIII საუკუნეში). მისი აზრით არაცნობიერი სტიქიური პროცესები ასეთივე ბრმა სტიქიური ბუნებისაგან წარმოიშობა, რომელსაც პირველმატერია - პრაკრიტი ეწოდება, მაგრამ ამგვარი დებულებით სანქია მატერიალიზმამდე არ მიდის. მისთვის სულიერი სამყაროს არსებობაც ისეთივე უეჭველია, როგორც ფიზიკურისა. აქედან გამომდინარე, სანქია ასკვნის, რომ ცნობიერებას დამოუკიდებელი წარმოშობა აქვს. იგი თავდაპირველად ამგვარ წყაროდ ერთიან სულს - პურუშას მიიჩნევდა, მაგრამ შემდგომ მისი შეხედულება იმ აზრისკენ გადაიხარა, რომლის მიხედვითაც არსებობს სულიერ ერთეულთა ურიცხვი რაოდენობა, რომლებიც უსხეულო არასებათა მთელ სამყაროს ქმნიან (ეს ყოველივე რაღაცით ლაიბნიცის „მონადოლოგიასაც“ მოგვაგონებს). ამრიგად, სანქიას ფილოსოფია მკვეთრად გამოხატული დუალიზმით ხასიათდება და ორ - მატერიალურ და სულიერ, მარადიულ, ურთიერთდაპირისპირებულ სამყაროს არსებობას აღიარებს, რომელთა „შეთავსებითაც“ იქმნება იმგვარი სამყარო, როგორსაც ჩვენა აღვიქვამთ. იგი იმდენად არასრულყოფილია, რომ მთლიანად ტკივილითა და ტანჯვითაა განმსჭვალული. აქედან გამომდინარე, ადამიანი, რომელიც სხეულის მონობაში იმყოფება, სულისა და მატერიის ურთიერთკავშირის შესუსტებისაკენ უნდა ისწრაფვოდეს. კაპილას ამ კონცეფციის მიხედვით, პატანჯალიც ადამიანს პრაკრიტის ტყვეობაში მყოფად მიიჩნევდა. მისი აზრით, იოგმა უარი უნდა თქვას ხილულ საგანთა სურვილზე. ადამიანი, რომელსაც არ შეუცნია თავისი ზებუნებრივი სიდიადე და ვერ აცნობიერებს საკუთარ მე-სა და ღვთაებას შორის იგივეობას, მატერიის მონად რჩება. აქვე ისიც უნდა აღვნიშნოთ, რომ მიუხადავად პატანჯალისა და უპანიშადების ფილოსოფიას შორის არსებული სხვაობისა, „იოგა-სუტრაში“ ასახული პრაქტიკა ბევრად არ განსხვავდება ძველისაგან, რის გამოც პატანჯალის სახელმძღვანელო მათთვისაც უმაღლეს ავტორიტეტად და სამაგიდო წიგნად რჩება, ვინც შესაძლოა ამ უკანასკნელის შეხედულებებს არ იზიარებს.
შემდგომში „იოგა-სუტრას“ იდეები განავითარეს და გააღრმავეს მისმა კომენტატორებმა - ვიასამ და ვიჩასპატმა.
„იოგა-სუტრას“ მიხედვით, საბოლოო მიზნის მისაღწევად იოგმა 8 საფეხურიანი გზა უნდა გაიაროს. პირველ ეტაპს იამა (თავშეკავება) ეწოდება, იგი ელემენტარულ ასეკზასა და ეთიკური ნორმების დაცვას მოითხოვს (ცოცხალი არსებებისადმი ზიანის არმიყენება, უანგარობა, სიმართლე, მოთმინება, უბიწოება).
მეორე საფეხურია ნიიამა (სიწმინდე). იგი პირველის მსგავსია და გულის, სხეულისა და გონების დისციპლინას გულისხმობს. მისი საფუძველია წმინდა ტექსტებზე ფიქრი, სხეულებრივი და სულიერი სიწმინდე, სურვილთა მოთოკვა და სტიქიური ძალების კონტროლი. ამ ეტაპზე იოგა დიდ ადგილს უთმობს ადამიანის არსების სიღრმისეულ პოტენციალს, რომლის ცენტრიც (კუნდალინი), იოგას თანახმად, ხერხემლის ქვედა ნაწილში მდებარეობს. მისი სიმბოლოა რგოლებად დახვეული გველი (მწარმოებლური, სექსუალური ძალის ძველი ემბლემა), კუნდალინის ენერგიის ვიბრაცია სწორედ იქიდან ხდება განსაკუთრებული კვანძების (ჩაკრა) მეშვეობით. კუნდალინის ძალის ფლობა სულის უმაღლესი დაძაბულობის პირობაა. ესაა არა მისი დათრგუნვა (როგორც ეს ქრისტიანულ ასკეტიკაშია), არამეად მისი შემოქმედებით აქტივობად გარდაქმნა.
ყველაზე დიდი გავრცელება მესამე ეტაპმა - ასანამ ჰპოვა, რადგან იგი მჭიდრო კავშირშია ე.წ. „ჰათჰა-იოგასთან“, რომელიც ადამიანის სხეულებრივ ცხოვრებას, მის ჯანმრთელობას ეხება. ასანა სხეულის გარკვეული მდგომარეობაა, რომელშიც იოგი გარკვეული ხნის მანძილზე იმყოფება. მოგვიანებით დაახლოებით 840000 ასანა იქნა შემუშავებული, ძირითადად სამედიცინო მიზნებისათვის. პატანჯალი და მისი მიმდევრები კი ასანებს სხეულის, ფიზიოლოგიური პროცესების დასაუფლებლად იყენებდნენ, რომლებიც დაბრკოლებას წარმოადგენენ სულიერი აღმასვლის გზაზე.
იოგაში უდიდესი მნიშნველობა აქვს სუნთქვას, რომლის მოწესრიგებასაც მე-4 საფეხური პრანაიამა (პრანას ფლობა) ახდენს. სიტყვა „პრანა“, ვივეკანანდას განმარტებით, სუნთქვას არ ნიშნავს. იგია ენერგია, რომელიც მთელ სამყაროს მსჭვალავს. სუნთქვის მეოხებით ადამიანს ჩაკრებიდან მომდინარე, „სასიცოცხლო დენთა“ მართვა შეუძლია. მას ძალუძს მიიღოს და შეინარჩუნოს კოსმიური ძალა, რომელიც მის რიტმს სამყაროულ რიტმთან თანხმიერს გახდის, ეს კი იოგს დროის გამთიშავი ზემოქმედებისაგან ათავისუფლებს. არსებობს უტყუარი ცნობები იმის შესახებ, რომ ზოგიერთი იოგი სიბერეშიც ახალგაზრდულად გამოიყურებოდა, ხოლო ცნობილი მკვლევარი მირჩა ელიადე იცნობდა იოგს, რომელიც დღეში სულ 10 ჩასუნთქვას ახდენდა.
შემდგომი ნაბიჯი იოგას გზაზე გრძნობათა ალაგმვაა, რომელსაც პრატიაჰარა ეწოდება. ადამიანი ამ დროს ემიჯნება ყოველივე იმას, რაც მას თვითჩაღრმავებაში ხელს უშლის. იგი სულს ერთგვარ ფოკუსში აქცევს და საკუთარ შინაგან სამყაროს მიაპყრობს. ჩამოთვლილი 5 საფეხური იოგას მრავალ სხვა მისტიკურ სწავლებასთან და სკოლასთან აახლოვებს, რადგან მასში სულიერი თვითსრულყოფილების ზოგადადამიანური გამოცდილებაა აღბეჭდილი. რაც შეეხება იოგას დამამთავრებელ ეტაპს - სამიამას, იგი სანქიას ფილოსოფიის აშკარად გამოხატულ ნიშნებს ატარებს. თუ პირველი 5 საფეხური მჭიდროდაა დაკავშირებული ერთმანეთთან და ადვილად გადადის ერთიმეორეში სამიამას სხვადასხვა ეტაპის გარჩევა კიდევ უფრო რთული საქმეა. მასში სამი ასპექტი გამოიყოფა: დჰიანა (ცნობიერების კონცენტრაცია), დჰარანა (ჭვრეტა) და ბოლოს ზეშემეცნება - სამადჰი. დჰიანა სხვადასხვა ხერხით მიიღწევა. მათ შორის რაიმე ფრაზაზე, სიტყვასა ან სხეულის ნაწილზე (მაგ. ცხვირის წვერზე, ენაზე და ა.შ.) მთელი გულისყურის ხანგრძლივი მიპყრობით (ამგვარი ილეთები იოგასაგან თანამედროვე აუტოტრეინინგმაც ისესხა). დჰიანასა და დჰარანას ძნელად შესამჩნევი ნიუანსები განასხვავებს ერთმანეთისაგან. ისინი უკვე არ კმაყოფილდებიან სამყაროსაგან ნეგატიური განდგომით, არამედ ახდენენ „აზრის დაკავებას“ რაიმე გარკვეულ საგანზე, რომელიც თანდათანობით ზედმეტი ხდება და ქრება. რჩება მხოლოდ გონებაზე აღმატებული აუმღვრეველი ინტუიცია, ცნობიერება თავისი წმინდა სახით, ამ დროს ადამიანს პრაკრიტის სამეფოსთან მხოლოდ უწვრილესი ძაფიღა აკავშირებს. „იგი (ადამიანი) არაფრისაკენ არ მიისწრაფვის და ისევე აზროვნებს, როგორც ჯირკი“, ნათქვამია „მოქშა-დჰარმაში“ (მაჰაბჰატას ერთ-ერთი შემადგენელი ნაწილი). გარეშე დამკვირვებელს ამგვარი ექსტატური მდგომარეობა - (სამადჰი) გულყრას ან ლეთარგიულ ძილს აგონებს. ცნობილია, რომ XIX საუკუნის ცნობილი ინდოელი რელიგიური მოღვაწე რამაკრიშნა სამადჰიში ყოფნის დროს ისეთ მდგომარეობამდე მიდიოდა, რომ მას სიცოცხლის არავითარი გარეგნული ნიშანი არ ეტყობოდა. ეს ის მდგომარეობაა, როდესაც იოგი აღწევს თავის მიზანს; მთლიანად წყდება მატერიალურ (მისთვის ცნობილ, ილუზორულ) სამყაროს და ღვთაებას ერწყმის. იმისდა მიხედვით, თუ ამ მიზნის მისაღწევად რას ენიჭება უმთავრესი მნიშნველობა, იოგას სამ სახეს განარჩევენ (სხვა ნიშნების მიხედვით იოგათა რაოდენობა კი მეტია): ჯნიანა-იოგა, რომელიც ღვთაბასთან შერწყმას შემეცნების გზით აღწევს, კარმა-იოგა - აქტიური მოქმედების გზა და ბჰაკტა-იოგა - ღვთაებასთან ემოციური მიახლება, გულის გზა. ამჯერად ჩვენ ეს უკანასკნელი გვაინტერესებს, რადგან თეოსოფები გვსაყვედურობენ, რომ როდესაც ჩვენ, ქრისტიანები უარვყოფთ იოგას ფილოსოფიურ-მედიტაციურ ფორმას, თურმე გვავიწყდება, რომ არსებობს „ბჰაკტი-იოგაც“, რომელიც ღვთაებისა და ადამიანის უანგარო სიყვარულს ეფუძნება და ამდენად ძალზე ახლოა სიყვარულის ქრისტიანულ გაგებასთან. ამას ისიც ემატება, რომ იოგას ვარჯიშების დანერგვას თანამედროვე კათილოკე ბერებიც ცდილობენ, ამიტომაც ქრისტიანული მოძღვრების ფონზე, იოგას შეფასებისას, უპირველეს ყოვლისა, უპრიანია დავსვათ კითხვა: ერთნაირად მოიაზრება თუ არა სიყვარულის ცნება ქრისტიანობასა და ინდუიზმში? მაცხოვრის უმთავრესი მცნებაა: „შეიყვარე უფალი ღმერთი შენი, ყოვლითა გულითა შენითა, ყოვლითა სულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა, ყოვლითა გონებითა შენითა“ და „შეიყვარე მოყვასი შენი ვითარცა თავი შენი“ (მათე 22,37-39). ერთი შეხედვით შეიძლება მოგვეჩვენოს, რომ „ბჰაკტი-იოგაც“ იგივეს ამბობს, მაგრამ ეს მხოლოდ გარეგნული დამთხვევაა. აქ საჭიროა გავარკვიოთ უმთავრესი: ვინაა სიყვარულის ობიექტი და როგორია თავად ეს სიყვარული. ქრისტიანობაში ღვთისადმი სიყვარულს პიროვნული ხასიათი აქვს. ადამიანის პიროვნებას უყვარს ღვთაებრივი პიროვნება. ადამიანის პიროვნება ქრისტიანობის მიხედვით, ესაა ხატი ღვთისა, რომელსაც გააჩნია სიყვარული, სიბრძნე, თვითშემეცნება, შემოქმედებითი ძალა და თავისუფლება. ღვთის პიროვნება კი აბსოლუტური არსია. ინდუიზმი პიროვნულ ღმერთს არ სცნობს, იქ აბსოლუტი მხოლოდ აბსოლუტური ენერგიაა, უპიროვნო ძალა, რომელიც საკუთარი თავიდან ქმნის სამყაროს თავისი ყოფიერების კანონებითა და რიტმებით, ანუ აუცილებლობით. პიროვნული ყოფიერება მუდამ შესაბამისობაშია ისეთ ცნებებთან, როგორიცაა სიყვარული და ჭეშმარიტება. ადამიანის ინდივიდუალობა პიროვნულ ხასიათს იძენს ან კარგავს მისი (ადამიანის) ჭეშმარიტი დანიშნულების განხორციელებასთან დამოკიდებულებით. ამასთან, ღმერთთან ურთიერთობის დროს ადამიანი ბუნებითაც არ ხდება ღმერთი, ხოლო ეს უკანასკნელი არ სპობს ადამიანის ინდივიდუალობას.
ინდუიზმში აბსოლუტი ერთადერთ ყოფიერებად, ერთადერთ ჭეშმარიტად არსებულ არსად მოიაზრება. ინდუიზმისათვის პიროვნება თვითგამოხატვა კი არ არის, არამედ თვითშეზღუდვაა. ინდური ტრიმურტი სამი პიროვნება კი არ არის, არამედ იგი აბსოლუტის მყოფობის სამ მოდუსს წარმოადგენს - ბრაჰმას, ვიშნუსა და შივას (შექმნა, შენახვა, მოსპობა) მათი მრავალნაირი ავატარების (გამოვლინებების) სახით. ამდენად, ამგვარი ღვთაების სიყვარული - ესაა უპიროვნო ძალის, ან ნიღბის სიყვარული. ადამიანის ჭეშმარიტი არსება, იოგას (და საერთოდ ინდუიზმის) მიხედვით, არის ატმანი, დანარჩენი ილუზიაა. ატმანი უსახო, უსასრულო და თვისებებს მოკლებულია. „ერთი ატმანი არსებობს და მყოფობს ყველა სულდგმულში“, ვკითხულობთ უპანაშადებში. ადამიანი - ესაა აბსოლუტი, რომელიც თანდათანობით იმეცნებს, რომ იგი (მისი ატმანი) და აბსოლუტი (ბრაჰმანი) იგივეობრივნი არიან. ამდენად, ადამიანის ინდივიდუალობაც ილუზიაა. მაშ, ვინაა სიყვარულის სუბიექტი? თუ მოყვარული სხეულებრივი ადამიანია, მაშინ გამოდის, რომ უყვარს ილუზიას, ხოლო თუ მოყვარული ატმანია, მაშინ საკუთარ სიყვარულთან ანუ ეგოცენტიზმთან და თვითგაღმერთებასთან გვაქვს საქმე, ე.ი. თუ ადამიანს უყვარს უყვარს სხვა ადამიანი, როგორც ინდივიდუმი, მას უყვარს მირაჟი და ილუზია, ხოლო, თუ ადამიანს ატმანი უყვარს, მაშინ, რადგან ატმანი ერთია, ამიტომ მას საკუთარი თავი უყვარს. ინდუიზმის უმთავრესი „დოგმატია“: „შენ ხარ ის“ (სანსკ. „ტატ ტვამ ასი“). რა სიყვარულზე შეიძლება ამ შემთხვევაში ვილაპარაკოთ, როცა სიყვარულის ობიექტი და სუბიექტი ერთი და იგივეა: ატმანს უყვარს საკუთარი თავი ბრაჰმანის სახით და პირიქით. მაშ ვინ უყვარს და ვის ერწყმის იოგი, თუ ყოველივე ილუზიაა, ხოლო მისი ატმანი აბსოლუტის იგივეობითია? ამის გამოა, რომ იოგი სიყვარულსაც ისეთივე დამღუპველ ვნებად მიიჩნევს, როგორც სიძულვილს, რადგან იგი მას მატერიალურ ე.ი. ილუზორულ სამყაროზე აჯაჭვავს. გარდა ამისა, ინდუიზმისთვის უცხოა მონანიების ცნება და ცოდვილობის განცდა. ამის გამო სიყვარული, როგორც ემოცია, ვნებიან ხასიათს ატარებს. ინდუიზმი ერთმანეთისაგან არ განასხვავებს სულიერ და სექსუალურ სიყვარულს და მათ ერთიან, ოღონდ სხვადასხვაგვარად ორგანიზებულ ძალად მიიჩნევს. ამიტომაც, იოგას ზოგიერთი სისტემა ახდენს კუნდალინის ხელოვნურ აღგზნებას, რის შედეგადაც ბჰაკტი გადაიქცევა ეგზალტირებულ, ექსტატურ და აფექტურ სიყვარულად, ანუ ცრურელიგიური შინაარსის მქონე ვნებად, ხოლო ამგვარი ექსტატური მდგომარეობა ილუზორულ სამყაროსგან გათავისუფლებად, აბსოლუტთან შერწყმად და, ამდენად, ადამიანის უმაღლეს მიზნად ცხადდება. ყოველივე ზემოთ თქმულიდან გამომდინარე, ცხადი ხდება იმ მოსაზრების აბსურდულობა, რომლის მიხედვითაც იოგას პრაქტიკა თითქოს ისიხასტური ლოცვის მსგავსია. ის, რომ ისიხაზმში დიდი მნიშვნელობა ენიჭება სხეულის პოზას და სუნთქვის რეგულაციას, იმის მანიშნებელია, რომ ადამიანი, როგორც პიროვნება, სულიერ-სხეულებრივი მონადაა და ლოცვაში სულთან ერთად სხეულიც მონაწილეობს. ამის გამო, სხეულის და ზოგიერთი ფიზიოლოგიური პროცესის (განსაკუთრებით სუნთქვის) გაკონტროლება აუცილებელი ხელისშემწყობი პირობაა ისეთი ურთულესი, ღრმა და მისტიკური ლოცვის აღსრულებისას, როგორსაც ისიხასტი ბერების ე.წ. „გონებისმიერი ლოცვა“ წარმოადგენს. იოგს კი სხეულის კონტროლი იმიტომ სჭირდება, რომ მისმა ატმანმა უფრო ადვილად დააღწიოს თავი სხეულს და საერთოდ მატერიალურ სამყაროს, ვითარცა ილუზიას. ისიხასტი ბერი ასკეზით, ლოცვით, მარხვით თრგუნავს და მოაკვდინებს არა სხხეულს, არამედ ვნებებს. მათ შორის ავხორცობის ვნებასაც (იოგური ტერმინოლოგიით კუნდალინის ენერგიას), ხოლო ლოცვის დროს მთელ გონებას გულში „ათავსებს“, ე.ი. მისი ყოველი აზრი ლოცვისას გულში კონცენტრირდება, გულიდან გამოედინება და მთლიანად ღვთისაკენაა მიმართული, რის შედეგადაც ქრისტიანი მოღვაწე ღირსი ხდება ღვთის შეუქმნელ ენერგიებთან თანაზიარებისა, ღირსი ხდება თაბორის ნათლის ხილვისა და ეს ენით აუწერელი მდგომარეობა არის სწორედ ის, რასაც ქრისტიანულ ასკეტიკაში თეოზისი, განღმრთობა ეწოდება, როცა ადამიანი ხდება ღმერთი არა ბუნებითად, არამედ მადლის მიერ. მაგრამ ეს ყოველივე ქრისტიანი ასკეტისაგან უდიდეს შრომას, მოთმინებასა და ძალისხმევას მოითხოვს. სწორედ ამის გამო უკრძალავენ ღვაწლმოსილი ბერები გამოუცდელთ თვითნებურად, სულიერი მოძღვრის მეთვალყურეობის გარეშე შეუდგნენ მოღვაწეობის იმ გზას, რომელსაც ხიბლში ჩავარდნის უდიდესი საშიშროება ახლავს თან. კერძოდ, გამოუცდელი ბერი გონების ნაცვლად გულში სწორედ ავხორცულ (კუნდალინის) ძალას ათავსებს, ისე, რომ თვითონ ამას ვერ აცნობიერებს და ეროტიკული სიტკბოება ღვთის ხილვით გამოწვეული ნეტარება ჰგონია. (სხვათაშორის ამგვარი „მისტიკა“ ძალზედ გავრცელდა კათოლიკურ სამყაროში, განსაკუთრებით ქალთა შორის(კატერინა სიენელი, ტერეზა სავილელი), როდესაც, ექსტაზის დროს, მაცხოვარს ისე მიმართავდნენ როგორც საყვარელ მამაკაცს. ასე რომ, იოგა არამარტო ახლოს არაა ქრისტიანულ მისტიკასთან (არადა ზოგიერთები ამ უკანასკნელზე იოგას გავლენის შესახებაც კი ლაპარაკობენ?!), არამედ იგი სრულიერ სამყაროში თვითნებური შეჭრა და კავშირი დაცემულ სულებთან, რასაც ინდუიზმი აბსოლუტთან ზიარებად და მატერიალური სამყაროსაგან თავის დაღწევად ასაღებს. იოგებისათვის ღვთაების უმაღლეს ავატარად თავის ქალებითა და გველებით შემკული სიკვდილის ქალღმერთი კალი ითვლება და ეს ფაქტიც ცხადად ადასტურებს ამ სწავლების აშკარა დემონურ წარმომავლობას.
„აპოლოგეტიკური წერილები“, თბილისი, 2001 წ.
ავტორ-შემდგენელი: ზურაბ ეკალაძე
http://www.shemoqmedi.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=3691&Itemid=63&lang=ka
თვით ტერმინი „იოგა“ არაერთმნიშვნელოვნად განიმარტება: იგი ნიშნავს შეერთებას, მონაწილეობას, წესრიგს, აგრეთვე ღრმა ფიქრს, ჭვრეტას, თუმცაღა, უფრო ხშირად მას სანსკრიტული ძირიდან - „იუჯ“ - წარმოშობილად მიიჩნევენ, რაც ძალისხმევას, ვარჯიშს ნიშნავს.
იოგას უძველესი წარმოშობა აქვს. იგი ჯერ კიდევ რიგვედაში, ინდური რელიგიის ლიტერატურის უძველეს ძეგლშია ნახსენები. შემორჩენილია იოგას პოზაში მყოფი ადამიანების ფიგურები, რომლებიც ძვ.წ. III ათასწლეულითაა დათარიღებული. როგორც ჩანს, მისი წინამორბედი ძველ დრავიდთა (ინდოეთის უძველესი მაცხოვრებლები) შამანიზმი იყო, მაგრამ მან არიელთა რელიგიის დიდი გავლენაც განიცადა. უპანიშადებში იგი საკმაოდ ხშირად მოიხსენიება, ხოლო მაჰაბჰარატაში ნათქვამია, რომ იოგა ვედების სამსხვერპლო რიტუალის შემცვლელიაო, მაგრამ მიუხედავად ამისა იოგას უმთავრესი პრინციპები ძვ.წ. II საუკუნის დასაწყისში მცხოვრებმა ფილოსოფოსმა პატანჯალიმ ჩამოაყალიბა „იოგა-სუტრაში“ - იოგას პირველ კლასიკურ სახელმძღვანელოში.
იოგას მთავარი მიზანია ღვთაებრივი არსის წვდომა და ამით უკვდავებისა და თავისუფლების მოპოვება. ადამიანის კითხვაზე, თუ რატომაა ღვთაება მიუწვდომელი და ხილული სამყაროსაგან განსხვავებით უხილავი, ბრაჰმანიზმი პასუხობს: „ღვთაება აქვეა, ახლოსაა, იგი შენშია, მაგრამ შენ არ ძალგიძს მისი ჭვრეტა, რადგან სიცრუესა და ილუზიაში ხარ ჩაფლული. მისი უშუალო შეცნობა და აღქმა კი ვარჯიშითაა შესაძლებელი, რითაც შენ შეიძენ უნარს მარადიულის საიდუმლოს შეცნობისა“. ამ მიზანს ემსახურება იოგა. დათრგუნავს რა სხეულს თავშეკავებით, დაძლევს შიშს, დარდს, ყოველგვარ ადამიანურ ვნებას, იოგი თავისით აღწევს უმაღლეს მდგომარეობას. იგი არა მარტო სხვა მოკვდავთ აღემატება, არამედ ერწყმის ღვთაებრივ ბუნებას და ღმერთად იქცევა, ნათქვამია მაჰაბჰარატაში. სხვა სიტყვით რომ ვთქვათ, იოგა განიმარტება, როგორც ხსნის გზა თვითგაღმერთების მეოხებით.
თავისი ფილოსოფიური წინამძღვრობით იოგა სანქიას მეტაფიზიკასთან სიახლოვეს ამჟღავნებს (სანქია ძვ. ინდური ფილოსოფიის ერთ-ერთი მიმდინარეობაა, რომელიც ბრძენ კაპილას მიერაა შექმნილი ძვ.წ. VIII საუკუნეში). მისი აზრით არაცნობიერი სტიქიური პროცესები ასეთივე ბრმა სტიქიური ბუნებისაგან წარმოიშობა, რომელსაც პირველმატერია - პრაკრიტი ეწოდება, მაგრამ ამგვარი დებულებით სანქია მატერიალიზმამდე არ მიდის. მისთვის სულიერი სამყაროს არსებობაც ისეთივე უეჭველია, როგორც ფიზიკურისა. აქედან გამომდინარე, სანქია ასკვნის, რომ ცნობიერებას დამოუკიდებელი წარმოშობა აქვს. იგი თავდაპირველად ამგვარ წყაროდ ერთიან სულს - პურუშას მიიჩნევდა, მაგრამ შემდგომ მისი შეხედულება იმ აზრისკენ გადაიხარა, რომლის მიხედვითაც არსებობს სულიერ ერთეულთა ურიცხვი რაოდენობა, რომლებიც უსხეულო არასებათა მთელ სამყაროს ქმნიან (ეს ყოველივე რაღაცით ლაიბნიცის „მონადოლოგიასაც“ მოგვაგონებს). ამრიგად, სანქიას ფილოსოფია მკვეთრად გამოხატული დუალიზმით ხასიათდება და ორ - მატერიალურ და სულიერ, მარადიულ, ურთიერთდაპირისპირებულ სამყაროს არსებობას აღიარებს, რომელთა „შეთავსებითაც“ იქმნება იმგვარი სამყარო, როგორსაც ჩვენა აღვიქვამთ. იგი იმდენად არასრულყოფილია, რომ მთლიანად ტკივილითა და ტანჯვითაა განმსჭვალული. აქედან გამომდინარე, ადამიანი, რომელიც სხეულის მონობაში იმყოფება, სულისა და მატერიის ურთიერთკავშირის შესუსტებისაკენ უნდა ისწრაფვოდეს. კაპილას ამ კონცეფციის მიხედვით, პატანჯალიც ადამიანს პრაკრიტის ტყვეობაში მყოფად მიიჩნევდა. მისი აზრით, იოგმა უარი უნდა თქვას ხილულ საგანთა სურვილზე. ადამიანი, რომელსაც არ შეუცნია თავისი ზებუნებრივი სიდიადე და ვერ აცნობიერებს საკუთარ მე-სა და ღვთაებას შორის იგივეობას, მატერიის მონად რჩება. აქვე ისიც უნდა აღვნიშნოთ, რომ მიუხადავად პატანჯალისა და უპანიშადების ფილოსოფიას შორის არსებული სხვაობისა, „იოგა-სუტრაში“ ასახული პრაქტიკა ბევრად არ განსხვავდება ძველისაგან, რის გამოც პატანჯალის სახელმძღვანელო მათთვისაც უმაღლეს ავტორიტეტად და სამაგიდო წიგნად რჩება, ვინც შესაძლოა ამ უკანასკნელის შეხედულებებს არ იზიარებს.
შემდგომში „იოგა-სუტრას“ იდეები განავითარეს და გააღრმავეს მისმა კომენტატორებმა - ვიასამ და ვიჩასპატმა.
„იოგა-სუტრას“ მიხედვით, საბოლოო მიზნის მისაღწევად იოგმა 8 საფეხურიანი გზა უნდა გაიაროს. პირველ ეტაპს იამა (თავშეკავება) ეწოდება, იგი ელემენტარულ ასეკზასა და ეთიკური ნორმების დაცვას მოითხოვს (ცოცხალი არსებებისადმი ზიანის არმიყენება, უანგარობა, სიმართლე, მოთმინება, უბიწოება).
მეორე საფეხურია ნიიამა (სიწმინდე). იგი პირველის მსგავსია და გულის, სხეულისა და გონების დისციპლინას გულისხმობს. მისი საფუძველია წმინდა ტექსტებზე ფიქრი, სხეულებრივი და სულიერი სიწმინდე, სურვილთა მოთოკვა და სტიქიური ძალების კონტროლი. ამ ეტაპზე იოგა დიდ ადგილს უთმობს ადამიანის არსების სიღრმისეულ პოტენციალს, რომლის ცენტრიც (კუნდალინი), იოგას თანახმად, ხერხემლის ქვედა ნაწილში მდებარეობს. მისი სიმბოლოა რგოლებად დახვეული გველი (მწარმოებლური, სექსუალური ძალის ძველი ემბლემა), კუნდალინის ენერგიის ვიბრაცია სწორედ იქიდან ხდება განსაკუთრებული კვანძების (ჩაკრა) მეშვეობით. კუნდალინის ძალის ფლობა სულის უმაღლესი დაძაბულობის პირობაა. ესაა არა მისი დათრგუნვა (როგორც ეს ქრისტიანულ ასკეტიკაშია), არამეად მისი შემოქმედებით აქტივობად გარდაქმნა.
ყველაზე დიდი გავრცელება მესამე ეტაპმა - ასანამ ჰპოვა, რადგან იგი მჭიდრო კავშირშია ე.წ. „ჰათჰა-იოგასთან“, რომელიც ადამიანის სხეულებრივ ცხოვრებას, მის ჯანმრთელობას ეხება. ასანა სხეულის გარკვეული მდგომარეობაა, რომელშიც იოგი გარკვეული ხნის მანძილზე იმყოფება. მოგვიანებით დაახლოებით 840000 ასანა იქნა შემუშავებული, ძირითადად სამედიცინო მიზნებისათვის. პატანჯალი და მისი მიმდევრები კი ასანებს სხეულის, ფიზიოლოგიური პროცესების დასაუფლებლად იყენებდნენ, რომლებიც დაბრკოლებას წარმოადგენენ სულიერი აღმასვლის გზაზე.
იოგაში უდიდესი მნიშნველობა აქვს სუნთქვას, რომლის მოწესრიგებასაც მე-4 საფეხური პრანაიამა (პრანას ფლობა) ახდენს. სიტყვა „პრანა“, ვივეკანანდას განმარტებით, სუნთქვას არ ნიშნავს. იგია ენერგია, რომელიც მთელ სამყაროს მსჭვალავს. სუნთქვის მეოხებით ადამიანს ჩაკრებიდან მომდინარე, „სასიცოცხლო დენთა“ მართვა შეუძლია. მას ძალუძს მიიღოს და შეინარჩუნოს კოსმიური ძალა, რომელიც მის რიტმს სამყაროულ რიტმთან თანხმიერს გახდის, ეს კი იოგს დროის გამთიშავი ზემოქმედებისაგან ათავისუფლებს. არსებობს უტყუარი ცნობები იმის შესახებ, რომ ზოგიერთი იოგი სიბერეშიც ახალგაზრდულად გამოიყურებოდა, ხოლო ცნობილი მკვლევარი მირჩა ელიადე იცნობდა იოგს, რომელიც დღეში სულ 10 ჩასუნთქვას ახდენდა.
შემდგომი ნაბიჯი იოგას გზაზე გრძნობათა ალაგმვაა, რომელსაც პრატიაჰარა ეწოდება. ადამიანი ამ დროს ემიჯნება ყოველივე იმას, რაც მას თვითჩაღრმავებაში ხელს უშლის. იგი სულს ერთგვარ ფოკუსში აქცევს და საკუთარ შინაგან სამყაროს მიაპყრობს. ჩამოთვლილი 5 საფეხური იოგას მრავალ სხვა მისტიკურ სწავლებასთან და სკოლასთან აახლოვებს, რადგან მასში სულიერი თვითსრულყოფილების ზოგადადამიანური გამოცდილებაა აღბეჭდილი. რაც შეეხება იოგას დამამთავრებელ ეტაპს - სამიამას, იგი სანქიას ფილოსოფიის აშკარად გამოხატულ ნიშნებს ატარებს. თუ პირველი 5 საფეხური მჭიდროდაა დაკავშირებული ერთმანეთთან და ადვილად გადადის ერთიმეორეში სამიამას სხვადასხვა ეტაპის გარჩევა კიდევ უფრო რთული საქმეა. მასში სამი ასპექტი გამოიყოფა: დჰიანა (ცნობიერების კონცენტრაცია), დჰარანა (ჭვრეტა) და ბოლოს ზეშემეცნება - სამადჰი. დჰიანა სხვადასხვა ხერხით მიიღწევა. მათ შორის რაიმე ფრაზაზე, სიტყვასა ან სხეულის ნაწილზე (მაგ. ცხვირის წვერზე, ენაზე და ა.შ.) მთელი გულისყურის ხანგრძლივი მიპყრობით (ამგვარი ილეთები იოგასაგან თანამედროვე აუტოტრეინინგმაც ისესხა). დჰიანასა და დჰარანას ძნელად შესამჩნევი ნიუანსები განასხვავებს ერთმანეთისაგან. ისინი უკვე არ კმაყოფილდებიან სამყაროსაგან ნეგატიური განდგომით, არამედ ახდენენ „აზრის დაკავებას“ რაიმე გარკვეულ საგანზე, რომელიც თანდათანობით ზედმეტი ხდება და ქრება. რჩება მხოლოდ გონებაზე აღმატებული აუმღვრეველი ინტუიცია, ცნობიერება თავისი წმინდა სახით, ამ დროს ადამიანს პრაკრიტის სამეფოსთან მხოლოდ უწვრილესი ძაფიღა აკავშირებს. „იგი (ადამიანი) არაფრისაკენ არ მიისწრაფვის და ისევე აზროვნებს, როგორც ჯირკი“, ნათქვამია „მოქშა-დჰარმაში“ (მაჰაბჰატას ერთ-ერთი შემადგენელი ნაწილი). გარეშე დამკვირვებელს ამგვარი ექსტატური მდგომარეობა - (სამადჰი) გულყრას ან ლეთარგიულ ძილს აგონებს. ცნობილია, რომ XIX საუკუნის ცნობილი ინდოელი რელიგიური მოღვაწე რამაკრიშნა სამადჰიში ყოფნის დროს ისეთ მდგომარეობამდე მიდიოდა, რომ მას სიცოცხლის არავითარი გარეგნული ნიშანი არ ეტყობოდა. ეს ის მდგომარეობაა, როდესაც იოგი აღწევს თავის მიზანს; მთლიანად წყდება მატერიალურ (მისთვის ცნობილ, ილუზორულ) სამყაროს და ღვთაებას ერწყმის. იმისდა მიხედვით, თუ ამ მიზნის მისაღწევად რას ენიჭება უმთავრესი მნიშნველობა, იოგას სამ სახეს განარჩევენ (სხვა ნიშნების მიხედვით იოგათა რაოდენობა კი მეტია): ჯნიანა-იოგა, რომელიც ღვთაბასთან შერწყმას შემეცნების გზით აღწევს, კარმა-იოგა - აქტიური მოქმედების გზა და ბჰაკტა-იოგა - ღვთაებასთან ემოციური მიახლება, გულის გზა. ამჯერად ჩვენ ეს უკანასკნელი გვაინტერესებს, რადგან თეოსოფები გვსაყვედურობენ, რომ როდესაც ჩვენ, ქრისტიანები უარვყოფთ იოგას ფილოსოფიურ-მედიტაციურ ფორმას, თურმე გვავიწყდება, რომ არსებობს „ბჰაკტი-იოგაც“, რომელიც ღვთაებისა და ადამიანის უანგარო სიყვარულს ეფუძნება და ამდენად ძალზე ახლოა სიყვარულის ქრისტიანულ გაგებასთან. ამას ისიც ემატება, რომ იოგას ვარჯიშების დანერგვას თანამედროვე კათილოკე ბერებიც ცდილობენ, ამიტომაც ქრისტიანული მოძღვრების ფონზე, იოგას შეფასებისას, უპირველეს ყოვლისა, უპრიანია დავსვათ კითხვა: ერთნაირად მოიაზრება თუ არა სიყვარულის ცნება ქრისტიანობასა და ინდუიზმში? მაცხოვრის უმთავრესი მცნებაა: „შეიყვარე უფალი ღმერთი შენი, ყოვლითა გულითა შენითა, ყოვლითა სულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა, ყოვლითა გონებითა შენითა“ და „შეიყვარე მოყვასი შენი ვითარცა თავი შენი“ (მათე 22,37-39). ერთი შეხედვით შეიძლება მოგვეჩვენოს, რომ „ბჰაკტი-იოგაც“ იგივეს ამბობს, მაგრამ ეს მხოლოდ გარეგნული დამთხვევაა. აქ საჭიროა გავარკვიოთ უმთავრესი: ვინაა სიყვარულის ობიექტი და როგორია თავად ეს სიყვარული. ქრისტიანობაში ღვთისადმი სიყვარულს პიროვნული ხასიათი აქვს. ადამიანის პიროვნებას უყვარს ღვთაებრივი პიროვნება. ადამიანის პიროვნება ქრისტიანობის მიხედვით, ესაა ხატი ღვთისა, რომელსაც გააჩნია სიყვარული, სიბრძნე, თვითშემეცნება, შემოქმედებითი ძალა და თავისუფლება. ღვთის პიროვნება კი აბსოლუტური არსია. ინდუიზმი პიროვნულ ღმერთს არ სცნობს, იქ აბსოლუტი მხოლოდ აბსოლუტური ენერგიაა, უპიროვნო ძალა, რომელიც საკუთარი თავიდან ქმნის სამყაროს თავისი ყოფიერების კანონებითა და რიტმებით, ანუ აუცილებლობით. პიროვნული ყოფიერება მუდამ შესაბამისობაშია ისეთ ცნებებთან, როგორიცაა სიყვარული და ჭეშმარიტება. ადამიანის ინდივიდუალობა პიროვნულ ხასიათს იძენს ან კარგავს მისი (ადამიანის) ჭეშმარიტი დანიშნულების განხორციელებასთან დამოკიდებულებით. ამასთან, ღმერთთან ურთიერთობის დროს ადამიანი ბუნებითაც არ ხდება ღმერთი, ხოლო ეს უკანასკნელი არ სპობს ადამიანის ინდივიდუალობას.
ინდუიზმში აბსოლუტი ერთადერთ ყოფიერებად, ერთადერთ ჭეშმარიტად არსებულ არსად მოიაზრება. ინდუიზმისათვის პიროვნება თვითგამოხატვა კი არ არის, არამედ თვითშეზღუდვაა. ინდური ტრიმურტი სამი პიროვნება კი არ არის, არამედ იგი აბსოლუტის მყოფობის სამ მოდუსს წარმოადგენს - ბრაჰმას, ვიშნუსა და შივას (შექმნა, შენახვა, მოსპობა) მათი მრავალნაირი ავატარების (გამოვლინებების) სახით. ამდენად, ამგვარი ღვთაების სიყვარული - ესაა უპიროვნო ძალის, ან ნიღბის სიყვარული. ადამიანის ჭეშმარიტი არსება, იოგას (და საერთოდ ინდუიზმის) მიხედვით, არის ატმანი, დანარჩენი ილუზიაა. ატმანი უსახო, უსასრულო და თვისებებს მოკლებულია. „ერთი ატმანი არსებობს და მყოფობს ყველა სულდგმულში“, ვკითხულობთ უპანაშადებში. ადამიანი - ესაა აბსოლუტი, რომელიც თანდათანობით იმეცნებს, რომ იგი (მისი ატმანი) და აბსოლუტი (ბრაჰმანი) იგივეობრივნი არიან. ამდენად, ადამიანის ინდივიდუალობაც ილუზიაა. მაშ, ვინაა სიყვარულის სუბიექტი? თუ მოყვარული სხეულებრივი ადამიანია, მაშინ გამოდის, რომ უყვარს ილუზიას, ხოლო თუ მოყვარული ატმანია, მაშინ საკუთარ სიყვარულთან ანუ ეგოცენტიზმთან და თვითგაღმერთებასთან გვაქვს საქმე, ე.ი. თუ ადამიანს უყვარს უყვარს სხვა ადამიანი, როგორც ინდივიდუმი, მას უყვარს მირაჟი და ილუზია, ხოლო, თუ ადამიანს ატმანი უყვარს, მაშინ, რადგან ატმანი ერთია, ამიტომ მას საკუთარი თავი უყვარს. ინდუიზმის უმთავრესი „დოგმატია“: „შენ ხარ ის“ (სანსკ. „ტატ ტვამ ასი“). რა სიყვარულზე შეიძლება ამ შემთხვევაში ვილაპარაკოთ, როცა სიყვარულის ობიექტი და სუბიექტი ერთი და იგივეა: ატმანს უყვარს საკუთარი თავი ბრაჰმანის სახით და პირიქით. მაშ ვინ უყვარს და ვის ერწყმის იოგი, თუ ყოველივე ილუზიაა, ხოლო მისი ატმანი აბსოლუტის იგივეობითია? ამის გამოა, რომ იოგი სიყვარულსაც ისეთივე დამღუპველ ვნებად მიიჩნევს, როგორც სიძულვილს, რადგან იგი მას მატერიალურ ე.ი. ილუზორულ სამყაროზე აჯაჭვავს. გარდა ამისა, ინდუიზმისთვის უცხოა მონანიების ცნება და ცოდვილობის განცდა. ამის გამო სიყვარული, როგორც ემოცია, ვნებიან ხასიათს ატარებს. ინდუიზმი ერთმანეთისაგან არ განასხვავებს სულიერ და სექსუალურ სიყვარულს და მათ ერთიან, ოღონდ სხვადასხვაგვარად ორგანიზებულ ძალად მიიჩნევს. ამიტომაც, იოგას ზოგიერთი სისტემა ახდენს კუნდალინის ხელოვნურ აღგზნებას, რის შედეგადაც ბჰაკტი გადაიქცევა ეგზალტირებულ, ექსტატურ და აფექტურ სიყვარულად, ანუ ცრურელიგიური შინაარსის მქონე ვნებად, ხოლო ამგვარი ექსტატური მდგომარეობა ილუზორულ სამყაროსგან გათავისუფლებად, აბსოლუტთან შერწყმად და, ამდენად, ადამიანის უმაღლეს მიზნად ცხადდება. ყოველივე ზემოთ თქმულიდან გამომდინარე, ცხადი ხდება იმ მოსაზრების აბსურდულობა, რომლის მიხედვითაც იოგას პრაქტიკა თითქოს ისიხასტური ლოცვის მსგავსია. ის, რომ ისიხაზმში დიდი მნიშვნელობა ენიჭება სხეულის პოზას და სუნთქვის რეგულაციას, იმის მანიშნებელია, რომ ადამიანი, როგორც პიროვნება, სულიერ-სხეულებრივი მონადაა და ლოცვაში სულთან ერთად სხეულიც მონაწილეობს. ამის გამო, სხეულის და ზოგიერთი ფიზიოლოგიური პროცესის (განსაკუთრებით სუნთქვის) გაკონტროლება აუცილებელი ხელისშემწყობი პირობაა ისეთი ურთულესი, ღრმა და მისტიკური ლოცვის აღსრულებისას, როგორსაც ისიხასტი ბერების ე.წ. „გონებისმიერი ლოცვა“ წარმოადგენს. იოგს კი სხეულის კონტროლი იმიტომ სჭირდება, რომ მისმა ატმანმა უფრო ადვილად დააღწიოს თავი სხეულს და საერთოდ მატერიალურ სამყაროს, ვითარცა ილუზიას. ისიხასტი ბერი ასკეზით, ლოცვით, მარხვით თრგუნავს და მოაკვდინებს არა სხხეულს, არამედ ვნებებს. მათ შორის ავხორცობის ვნებასაც (იოგური ტერმინოლოგიით კუნდალინის ენერგიას), ხოლო ლოცვის დროს მთელ გონებას გულში „ათავსებს“, ე.ი. მისი ყოველი აზრი ლოცვისას გულში კონცენტრირდება, გულიდან გამოედინება და მთლიანად ღვთისაკენაა მიმართული, რის შედეგადაც ქრისტიანი მოღვაწე ღირსი ხდება ღვთის შეუქმნელ ენერგიებთან თანაზიარებისა, ღირსი ხდება თაბორის ნათლის ხილვისა და ეს ენით აუწერელი მდგომარეობა არის სწორედ ის, რასაც ქრისტიანულ ასკეტიკაში თეოზისი, განღმრთობა ეწოდება, როცა ადამიანი ხდება ღმერთი არა ბუნებითად, არამედ მადლის მიერ. მაგრამ ეს ყოველივე ქრისტიანი ასკეტისაგან უდიდეს შრომას, მოთმინებასა და ძალისხმევას მოითხოვს. სწორედ ამის გამო უკრძალავენ ღვაწლმოსილი ბერები გამოუცდელთ თვითნებურად, სულიერი მოძღვრის მეთვალყურეობის გარეშე შეუდგნენ მოღვაწეობის იმ გზას, რომელსაც ხიბლში ჩავარდნის უდიდესი საშიშროება ახლავს თან. კერძოდ, გამოუცდელი ბერი გონების ნაცვლად გულში სწორედ ავხორცულ (კუნდალინის) ძალას ათავსებს, ისე, რომ თვითონ ამას ვერ აცნობიერებს და ეროტიკული სიტკბოება ღვთის ხილვით გამოწვეული ნეტარება ჰგონია. (სხვათაშორის ამგვარი „მისტიკა“ ძალზედ გავრცელდა კათოლიკურ სამყაროში, განსაკუთრებით ქალთა შორის(კატერინა სიენელი, ტერეზა სავილელი), როდესაც, ექსტაზის დროს, მაცხოვარს ისე მიმართავდნენ როგორც საყვარელ მამაკაცს. ასე რომ, იოგა არამარტო ახლოს არაა ქრისტიანულ მისტიკასთან (არადა ზოგიერთები ამ უკანასკნელზე იოგას გავლენის შესახებაც კი ლაპარაკობენ?!), არამედ იგი სრულიერ სამყაროში თვითნებური შეჭრა და კავშირი დაცემულ სულებთან, რასაც ინდუიზმი აბსოლუტთან ზიარებად და მატერიალური სამყაროსაგან თავის დაღწევად ასაღებს. იოგებისათვის ღვთაების უმაღლეს ავატარად თავის ქალებითა და გველებით შემკული სიკვდილის ქალღმერთი კალი ითვლება და ეს ფაქტიც ცხადად ადასტურებს ამ სწავლების აშკარა დემონურ წარმომავლობას.
„აპოლოგეტიკური წერილები“, თბილისი, 2001 წ.
ავტორ-შემდგენელი: ზურაბ ეკალაძე
http://www.shemoqmedi.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=3691&Itemid=63&lang=ka
Комментариев нет:
Отправить комментарий